በእምነት እና በጎሳ ላይ ሰላማዊ ያልሆኑ ዘይቤዎችን ፈታኝ፡ ውጤታማ ዲፕሎማሲ፣ ልማት እና መከላከያ የማስተዋወቅ ስትራቴጂ
ረቂቅ
ይህ የመክፈቻ ንግግር በእምነት እና በጎሳ ላይ በምናደርጋቸው ንግግሮች ውስጥ የነበሩትን እና እየተጠቀሙበት ያሉትን ሰላማዊ ያልሆኑ ዘይቤዎችን ውጤታማ ዲፕሎማሲ፣ ልማት እና መከላከያን እንደ አንድ መንገድ ለመቃወም ይፈልጋል። ይህ በጣም አስፈላጊ ነው ምክንያቱም ዘይቤዎች “ይበልጥ ማራኪ ንግግር” ብቻ አይደሉም። የዘይቤዎች ሃይል አዲሱን እና ረቂቅ ልምድን ከቀድሞው እና የበለጠ ተጨባጭ ሁኔታ ለመረዳት እና ለፖሊሲ አወጣጥ መሰረት እና ማረጋገጫ ሆኖ እንዲያገለግል አዳዲስ ልምዶችን በማዋሃድ ችሎታቸው ላይ ነው። ስለዚህ በእምነት እና በጎሳ ላይ በምናደርጋቸው ንግግሮች ውስጥ የገንዘብ ምንጭ የሆኑት ዘይቤዎች ሊያስደነግጡን ይገባል። ግንኙነታችን የዳርዊን ህልውናን እንዴት እንደሚያንጸባርቅ ደጋግመን እንሰማለን። ይህንን ባህሪ መቀበል ከፈለግን ሁሉንም የሰው ልጅ ግንኙነቶች ማንም ሰው ሊታገሰው የማይገባው ጨካኝ እና ጨዋነት የጎደለው ባህሪ መሆኑን በመከልከል በትክክል እንጸድቃለን። ስለዚህ እነዚያን የሃይማኖት እና የጎሳ ግንኙነቶችን በመጥፎ አቅጣጫ የሚጥሉትን እና እንዲህ ያለውን የጥላቻ፣ ግድየለሽ እና በመጨረሻም ራስ ወዳድነትን የሚያበረታቱ ዘይቤዎችን ልንቀበል ይገባናል።
መግቢያ
የሪፐብሊካን እጩ ዶናልድ ትራምፕ እ.ኤ.አ ሰኔ 16 ቀን 2015 በኒውዮርክ ከተማ በሚገኘው የትራምፕ ታወር ባደረጉት ንግግር “ሜክሲኮ ህዝቦቿን ስትልክ ምርጡን እየላኩ አይደለም። እነሱ እየላኩህ አይደለም፣ ብዙ ችግር ያለባቸውን ሰዎች እየላኩህ ነው እናም እነዚያን ችግሮች እያመጡ ነው። አደንዛዥ እጽ እያመጡ ወንጀል እያመጡ ነው። እነሱ ደፋሪዎች ናቸው እና አንዳንዶቹ ጥሩ ሰዎች ናቸው ብዬ አስባለሁ፣ ግን ድንበር ጠባቂዎችን እናገራለሁ እና ምን እያገኘን እንዳለ እየነገሩን ነው።” (Kohn, 2015) እንዲህ ያለው “ከእኛ-ከነሱ ጋር” ዘይቤያዊ አነጋገር የሲኤንኤን የፖለቲካ ተንታኝ ሳሊ ኮህን “በእውነታው ደደብ ብቻ ሳይሆን ከፋፋይ እና አደገኛ ነው” በማለት ተከራክረዋል (Kohn, 2015)። አክላም “በትራምፕ አጻጻፍ ውስጥ ክፉ የሆኑት ሜክሲካውያን ብቻ አይደሉም - ሁሉም አስገድዶ ደፋሪዎች እና የአደንዛዥ ዕፅ አዘዋዋሪዎች ናቸው ፣ ትራምፕ ይህንን ለመመስረት ምንም መረጃ ሳይኖራቸው አስረግጠው ተናግረዋል - ነገር ግን ሜክሲኮ ሀገሪቱም ክፉ ናት ፣ ሆን ብሎ 'እነዚያን ሰዎች' በመላክ ' እነዚያ ችግሮች" (Kohn, 2015)
ሌላው የኋይት ሀውስ የሪፐብሊካን ፓርቲ እጩ ተወዳዳሪ ቤን ካርሰን ለስርጭት እሁድ ማለዳ ከNBC's Meet the Press አዘጋጅ ቹክ ቶድ ጋር በተደረገ ቃለ ምልልስ፡- “አንድ ሙስሊም በዚህ ህዝብ ላይ እንዲመራ አልመክርም ነበር። . በዚህ በፍጹም አልስማማም” (Pengelly፣ 20) ከዚያም ቶድ “ታዲያ እስልምና ከህገ መንግስቱ ጋር የሚስማማ ነው ብለህ ታምናለህ?” ሲል ጠየቀው። ካርሰን እንዲህ ሲል መለሰ፡- “አይ፣ አላደርግም፣ አላደርግም” (Pengelly፣ 2015)። እንደ ማርቲን ፔንግሊ, ዘ ጋርዲያን (ዩኬ) በኒውዮርክ የሚገኘው ጋዜጠኛ፣ “የአሜሪካ ሕገ መንግሥት አንቀጽ 2015 እንደሚለው፡- በዩናይትድ ስቴትስ ውስጥ ለሚገኝ ለማንኛውም መሥሪያ ቤት ወይም የሕዝብ እምነት መመዘኛ የሃይማኖት ፈተና ፈጽሞ አያስፈልግም” እና “የሕገ መንግሥቱ የመጀመሪያ ማሻሻያ ይጀምራል። ኮንግረስ የሃይማኖት መመስረትን ወይም ነፃ የአካል እንቅስቃሴን የሚከለክል ህግ አያወጣም…” (ፔንጀሊ፣ XNUMX)።
ካርሰን በወጣትነቱ አፍሪካዊ አሜሪካዊ በነበረበት ወቅት ያሳለፈውን ዘረኝነት በመዘንጋት እና በአሜሪካ በባርነት የተያዙት አብዛኛዎቹ አፍሪካውያን እስላሞች በመሆናቸው ይቅርታ ሊደረግላቸው ቢችልም ስለዚህ ቅድመ አያቶቹ ሙስሊሞች ሊሆኑ ይችላሉ፣ ሆኖም ግን አልቻለም። የቶማስ ጀፈርሰን ቁርኣን እና እስልምና የአሜሪካ መስራች አባቶች በሃይማኖት እና እስልምና ከዲሞክራሲ ጋር ወጥነት ባለው መልኩ ያላቸውን አመለካከት ለመቅረፅ እና የአሜሪካ ህገ መንግስት የነርቭ ቀዶ ሐኪም ከመሆኑ አንፃር እንዴት እንደረዱ ባለማወቅ ይቅርታ ይደረግልኝ። በጣም ጥሩ አንብብ። በኦስቲን ቴክሳስ የእስልምና ታሪክ እና የመካከለኛው ምስራቅ ጥናት ፕሮፌሰር የሆነችው ዴኒስ ኤ ስፔልበርግ እጅግ በጣም ጥሩ ምርምርን መሰረት ያደረጉ እንከን የለሽ ማስረጃዎችን በመጠቀም እንደገለፀች በከፍተኛ ደረጃ በተከበረው መጽሐፋቸው ላይ ገልጻለች። የቶማስ ጀፈርሰን ቁርአን፡ እስልምና እና መስራቾቹ (2014)፣ እስልምና የአሜሪካ መስራች አባቶች በሃይማኖት ነፃነት ላይ ያላቸውን አመለካከት በመቅረጽ ረገድ ወሳኝ ሚና ተጫውቷል።
ስፔልበርግ በ1765 - ማለትም የነጻነት መግለጫን ከመጻፉ ከ11 ዓመታት በፊት ቶማስ ጀፈርሰን ቁርኣን ገዝቷል፣ ይህም የእድሜ ልክ የእስልምና ፍላጎት መጀመሪያ መሆኑን እና በመካከለኛው ምስራቅ ታሪክ ላይ ብዙ መጽሃፎችን መግዛቱን ታሪኩን አቀረበ። , ቋንቋዎች እና ጉዞዎች, ከእንግሊዝ የጋራ ህግ ጋር በተገናኘ በእስልምና ላይ ብዙ ማስታወሻዎችን በመውሰድ. ጄፈርሰን እስልምናን ለመረዳት እንደፈለገ ትናገራለች ምክንያቱም በ1776 ሙስሊሞችን እንደ አዲስ አገሩ የወደፊት ዜጋ አድርጎ አስቦ ነበር። ከመካከላቸው አንዱ የሆኑት ጀፈርሰን መስራቾች፣ ሙስሊሞች መቻቻልን በተመለከተ ግምታዊ ክርክር የሆነውን ነገር በአሜሪካ ውስጥ ትልቅ የአስተዳደር ስርዓት እንዲፈጥሩ ለማድረግ የኢንላይንመንት ሃሳቦችን እንደወሰዱ ትጠቅሳለች። በዚህ መንገድ፣ ሙስሊሞች ለዘመናት ፈጠራ፣ ለየት ያለ የአሜሪካ ሃይማኖታዊ ብዝሃነት፣ ትክክለኛ የተናቁትን የካቶሊክ እና የአይሁድ አናሳዎችንም የሚያጠቃልል አፈ ታሪካዊ መሰረት ሆነው መጡ። አንዳንድ የጄፈርሰን የፖለቲካ ጠላቶች እስከ ህይወቱ ፍጻሜ ድረስ የሚያጣጥሉት ሙስሊሞችን በማካተት ላይ ያለው የቪትሪዮሊክ ህዝባዊ አለመግባባት መስራቾቹ የፕሮቴስታንት ሀገር ላለመመስረት ባደረጉት ውሳኔ ወሳኝ ሆኖ ተገኘ። ተከናውኗል። በእርግጥ፣ እንደ ካርሰን ባሉ አንዳንድ አሜሪካውያን መካከል በእስልምና ላይ ያለው ጥርጣሬ እየፀና እና የአሜሪካ ሙስሊም ዜጎች ቁጥር ወደ ሚሊዮኖች ሲያድግ፣ የስፔልበርግ ግልፅ ትረካ ስለ መስራቾቹ ጽንፈኛ ሀሳብ ከመቼውም ጊዜ በበለጠ አጣዳፊ ነው። የእሷ መጽሃፍ ዩናይትድ ስቴትስ ሲፈጠር የነበሩትን ሃሳቦች እና ለአሁኑ እና ለመጪው ትውልድ ያላቸውን መሰረታዊ አንድምታ ለመረዳት ወሳኝ ነው።
በተጨማሪም፣ በአንዳንድ የእስልምና መጽሐፎቻችን ላይ (ባንጉራ፣ 2003፣ ባንጉራ፣ 2004፣ ባንጉራ፣ 2005አ፣ ባንጉራ፣ 2005b፣ ባንጉራ፣ 2011፣ እና ባንጉራ እና አል-ኑህ፣ 2011)፣ እስላማዊ ዴሞክራሲ ከምዕራባውያን ዴሞክራሲ ጋር የሚጣጣም መሆኑን አሳይተናል። በራሺዱን ኸሊፋነት ምሳሌነት የዲሞክራሲ ተሳትፎ እና የሊበራሊዝም ፅንሰ-ሀሳቦች በመካከለኛው ዘመን እስላማዊ ዓለም ውስጥ ነበሩ። ለምሳሌ በ እስላማዊ የሰላም ምንጮችታላቁ የሙስሊም ፈላስፋ አል-ፋራቢ፣ የተወለደው አቡ ናስር ኢብኑል-ፋራክ አል-ፋራቢ (870-980) እንዲሁም “ሁለተኛው መምህር” በመባልም ይታወቃል (አሪስቶትል ብዙውን ጊዜ “የመጀመሪያው ጌታ” ተብሎ ይጠራል) እናስተውላለን። ከፕላቶ ጋር ያነጻጸረውን ሃሳባዊ እስላማዊ መንግስት ንድፈ ሃሳብ ሰንዝሯል። ሪ Republicብሊክ ፡፡ምንም እንኳን ጥሩው መንግስት በፈላስፋው ንጉስ እንደሚመራ ከፕላቶ አመለካከት በመራቅ በምትኩ ከአላህ/አምላክ (ሱ.ወ) ጋር ቀጥተኛ ግንኙነት ያለውን ነብዩን (ሶ.ዐ.ወ) ጠቁሟል። ነቢይ በሌለበት ጊዜ አል-ፋራቢ ዲሞክራሲን ለትክክለኛው መንግስት በጣም ቅርብ እንደሆነ አድርጎ ይመለከተው የነበረ ሲሆን ይህም በእስልምና ታሪክ ውስጥ የራሺዱን ኸሊፋነት እንደ ምሳሌ በመጥቀስ ነበር። ሶስት መሰረታዊ የእስልምና ዲሞክራሲ ባህሪያትን ለይቷል፡ (1) በህዝብ የተመረጠ መሪ; (ለ) ሻሪ, ይህም መሰረት አስፈላጊ ከሆነ በገዢ የሕግ ባለሙያዎች ሊሻር ይችላል አለበት- ግዴታ; ማንዱብ- የሚፈቀደው, ሙባህ- ግዴለሽ, ክልክል- የተከለከለው እና ማክሩህ- አስጸያፊ; እና ለመለማመድ ቁርጠኛ (3) ሹራ፣ በነቢዩ ሙሐመድ (ሶ.ዐ.ወ) የሚተገበር ልዩ የምክክር ዘዴ። በቶማስ አኩዊናስ፣ በዣን ዣክ ሩሶ፣ በአማኑኤል ካንት እና እሱን በተከተሉት አንዳንድ የሙስሊም ፈላስፎች ውስጥ የአል-ፋራቢ ሀሳቦች በግልጽ እንደሚታዩ እንጨምራለን (ባንጉራ፣ 2004፡104-124)።
ውስጥም እናስተውላለን እስላማዊ የሰላም ምንጮች ታላቁ የሙስሊም የሕግ ሊቅ እና የፖለቲካ ሳይንቲስት አቡ አል-ሐሰን አሊ ኢብኑ ሙሐመድ ኢብኑ ሐቢብ አልመዋርዲ (972-1058) የእስልምና የፖለቲካ ሥርዓት የተመሠረተባቸውን ሦስት መሠረታዊ መርሆች ገልጸዋል፡- (1) ተውሂድ- አላህ (ሱ.ወ) በምድር ላይ ያለውን ነገር ሁሉ ፈጣሪ፣ ጠባቂ እና ጌታ መሆኑን ማመን; (2) ሪሳላ- የአላህ (ሱ.ወ) ህግ የሚወርድበትና የሚቀበልበት ሚዲያ; እና (3) ኪሊፋ ወይም ውክልና - ሰው በዚህ ምድር ላይ የአላህ (ሱ.ወ) ተወካይ መሆን አለበት ተብሎ ይጠበቃል። የኢስላማዊ ዲሞክራሲን አወቃቀሩን እንደሚከተለው ይገልፃል፡- (ሀ) አስፈፃሚውን አካል የሚያካትት አሚር(ለ) የሕግ አውጪው ቅርንጫፍ ወይም አማካሪ ምክር ቤት እ.ኤ.አ ሹራእና (ሐ) የዳኝነት ቅርንጫፍን የሚያካትት ኳዲ ማን ይተረጉመዋል ሻሪ. እንዲሁም የሚከተሉትን አራት የመንግስት መርሆች አቅርቧል፡ (1) የኢስላማዊ መንግስት አላማ በቁርኣንና በሱና የተፀነሰውን ማህበረሰብ መፍጠር ነው። (፪) መንግሥት ያስፈጽማል ሻሪ እንደ የመንግስት መሰረታዊ ህግ; (3) ሉዓላዊነቱ በሕዝብ ላይ ነው - ሕዝቡ ከዚህ በፊት ባሉት ሁለት መርሆዎች እና የጊዜ እና የአካባቢ ሁኔታዎች ጋር የሚስማማ ማንኛውንም ዓይነት መንግሥት ማቀድ እና ማቋቋም ይችላል ። (4) የመንግስት መልክ ምንም ይሁን ምን በህዝብ ውክልና መርህ ላይ የተመሰረተ መሆን አለበት ምክንያቱም ሉዓላዊነት የህዝብ ነው (ባንጉራ 2004፡143-167)።
ውስጥ የበለጠ እንጠቁማለን። እስላማዊ የሰላም ምንጮች ከአል-ፋራቢ ከአንድ ሺህ ዓመታት በኋላ፣ ሰር አላማ መሐመድ ኢቅባል (1877-1938) የጥንት እስላማዊ ኸሊፋነት ከዴሞክራሲ ጋር የሚስማማ መሆኑን ገልጿል። እስልምና ለሙስሊም ማህበረሰቦች ኢኮኖሚያዊ እና ዲሞክራሲያዊ ድርጅት “እንቁዎች” እንዳለው በመሟገት ኢቅባል የእስልምናን የመጀመሪያ ንፅህና እንደገና ጥቅም ላይ ለማዋል በሕዝብ የተመረጡ የሕግ አውጭ ምክር ቤቶች እንዲቋቋም ጠይቋል (ባንጉራ፣ 2004፡201-224)።
በእርግጥ እምነት እና ጎሳ በዓለማችን ውስጥ ዋና ዋና የፖለቲካ እና የሰዎች ጥፋት መስመሮች ናቸው ማለት አይቻልም። የብሄር ብሄረሰቦች የሃይማኖት እና የጎሳ ግጭቶች ዓይነተኛ መድረክ ነው። የክልል መንግስታት የግለሰቦችን የሃይማኖት እና የጎሳ ቡድኖች ፍላጎት ችላ ለማለት እና ለማፈን ወይም የበላይ የሆኑትን ልሂቃን እሴቶችን ለመጫን ይሞክራሉ። በምላሹም የሀይማኖት እና የብሄር ብሄረሰቦች በመንግስት ላይ ከውክልና እና ተሳትፎ እስከ ሰብአዊ መብትና ራስን በራስ የማስተዳደር ጥያቄዎችን በማሰባሰብ እና ጥያቄዎችን ያቀርባሉ። የብሔር እና የሃይማኖት ቅስቀሳዎች ከፖለቲካ ፓርቲዎች እስከ የኃይል እርምጃ ድረስ የተለያዩ ቅርጾችን ይይዛሉ (ለበለጠ መረጃ Said and Bangura, 1991-1992 ይመልከቱ)።
ዓለም አቀፍ ግንኙነቶች የብሔር ብሔረሰቦችና የሃይማኖት ቡድኖች ተፅኖ ለመፍጠር ከሚወዳደሩበት ታሪካዊ የበላይነት ወደ ውስብስብ ሥርዓት እየተቀየሩ ቀጥለዋል። አሁን ያለው ዓለም አቀፋዊ ሥርዓት እኛ ወደ ኋላ ከምንተውት ዓለም አቀፋዊ የብሔር ብሔረሰቦች ሥርዓት ይልቅ በአንድ ጊዜ የበለጠ ፓሮቺያል እና ዓለም አቀፋዊ ነው። ለምሳሌ በምእራብ አውሮፓ በባህል የተለያየ ህዝቦች በአፍሪካ እና በምስራቅ አውሮፓ የባህል እና የቋንቋ ትስስሮች ከግዛቶች ጋር እየተጋጩ ነው (ለበለጠ መረጃ Said and Bangura, 1991-1992 ይመልከቱ)።
በእምነት እና በብሔረሰብ ጉዳዮች ላይ የሚደረጉትን ውዝግቦች ከግምት ውስጥ በማስገባት፣ በርዕሱ ላይ ዘይቤያዊ የቋንቋ ትንተና አስፈላጊ ነው ምክንያቱም፣ በሌላ ቦታ ላይ እንደማሳይ፣ ዘይቤዎች “ይበልጥ ማራኪ ንግግር” ብቻ አይደሉም (ባንጉራ፣ 2007፡61፤ 2002፡202)። የዘይቤዎች ሃይል፣ አኒታ ዌንደን እንደተመለከተው፣ አዲሱን እና ረቂቅ የልምድ ጎራ ከቀድሞው እና የበለጠ ተጨባጭ ሁኔታን ለመረዳት እና እንደ መሰረት እና ማረጋገጫ ሆኖ እንዲያገለግል አዳዲስ ልምዶችን በማዋሃድ ችሎታቸው ላይ የተመሠረተ ነው። ፖሊሲ ማውጣት (1999፡223)። እንዲሁም ጆርጅ ላኮፍ እና ማርክ ጆንሰን እንዳሉት እ.ኤ.አ.
አስተሳሰባችንን የሚቆጣጠሩት ፅንሰ-ሀሳቦች የአዕምሮ ጉዳዮች ብቻ አይደሉም። የእለት ተእለት ተግባራችንንም እስከ በጣም ተራ ዝርዝሮች ድረስ ያስተዳድራሉ። የእኛ ጽንሰ-ሀሳቦች እኛ የምንገነዘበውን, በአለም ዙሪያ እንዴት እንደምናገኝ እና ከሌሎች ሰዎች ጋር እንዴት እንደሚዛመድ ያዋቅራሉ. የእኛ የፅንሰ-ሀሳብ ስርዓታችን የእለት ተእለት ነባራዊ ሁኔታዎችን በመለየት ማዕከላዊ ሚና ይጫወታል። የፅንሰ-ሃሳባዊ ስርዓታችን በአመዛኙ ዘይቤአዊ ነው ብለን ስንጠቁም ትክክል ከሆንን እኛ የምናስባቸው መንገዶች፣ የምንለማመደው እና በየቀኑ የምናደርገው ነገር የምሳሌያዊ አነጋገር ጉዳይ ነው (1980፡3)።
ከቀደመው ጥቅስ አንፃር፣ ስለ እምነት እና ጎሳ በምናደርገው ንግግሮች ውስጥ የገንዘብ ምንጭ በሆኑት ዘይቤዎች ሊያስደነግጠን ይገባል። ግንኙነታችን የዳርዊን ህልውናን እንዴት እንደሚያንጸባርቅ ደጋግመን እንሰማለን። ይህንን ባህሪ ለመቀበል ከፈለግን ማንኛውም ህብረተሰብ ሊታገሰው የማይገባው የማህበረሰብ ግንኙነቶችን እንደ አረመኔያዊ እና ስልጣኔ የለሽ ባህሪ በመከልከል በትክክል እንጸድቃለን። በእርግጥ የሰብአዊ መብት ተሟጋቾች አቀራረባቸውን ለመግፋት እነዚህን መግለጫዎች በብቃት ተጠቅመዋል።
ስለዚህ ግንኙነታችንን በመጥፎ አቅጣጫ የሚጥሉትን እና ይህን የመሰለ የጥላቻ፣ ግድየለሽ እና በመጨረሻም ራስ ወዳድነትን የሚያበረታቱ ዘይቤዎችን መቀበል አለብን። ከእነዚህ ውስጥ አንዳንዶቹ በጣም ድፍድፍ ናቸው እናም እነሱ በሚታዩበት ጊዜ በፍጥነት የሚፈነዱ ናቸው, ነገር ግን ሌሎች በጣም የተራቀቁ እና በሁሉም የአሁን የአስተሳሰብ ሂደቶች ውስጥ የተገነቡ ናቸው. አንዳንዶቹን በመፈክር ማጠቃለል ይቻላል; ሌሎች ስም እንኳ የላቸውም። አንዳንዱ በፍፁም ዘይቤያዊ ያልሆኑ ይመስላሉ፣ በተለይም በስግብግብነት አስፈላጊነት ላይ የሚሰጠው የማያወላዳ አፅንዖት፣ እና አንዳንዶቹ እንደ ግለሰብ ፅንሰታችን መሰረት የሚዋሹ ይመስላሉ።
ስለዚህ እዚህ ላይ የሚመረምረው ዋናው ጥያቄ በጣም ቀጥተኛ ነው፡ በእምነት እና በጎሳ ላይ በምናደርገው ንግግሮች ውስጥ ምን አይነት ዘይቤዎች በብዛት ይገኛሉ? ይህንን ጥያቄ ከመመለሳችን በፊት ግን ስለ ዘይቤያዊ የቋንቋ አቀራረብ አጠር ያለ ማብራሪያ ማቅረብ ተገቢ ነው, ምክንያቱም ሊከተላቸው የሚገቡት ትንተናዎች መሰረት ያደረጉበት ዘዴ ነው.
ዘይቤያዊ የቋንቋ አቀራረብ
በሚል ርዕስ መጽሐፋችን ላይ እንደገለጽኩት ሰላማዊ ያልሆኑ ዘይቤዎች, ዘይቤዎች የንግግር ዘይቤዎች ናቸው (ማለትም የቃላትን ገላጭ እና ምሳሌያዊ በሆነ መንገድ ንጽጽሮችን እና መመሳሰልን ለመጠቆም) በልዩ ነገሮች ወይም በተወሰኑ ድርጊቶች መካከል ባለው ተመሳሳይነት ላይ የተመሰረተ ነው (ባንጉራ፣ 2002፡1)። ዴቪድ ክሪስታል እንዳለው፣ የሚከተሉት አራት ዓይነት ዘይቤዎች ተለይተዋል (1992፡249)፡
- የተለመዱ ዘይቤዎች የእለት ተእለት የልምዳችን ግንዛቤ አካል የሆኑት እና ያለ ጥረት የሚደረጉ፣ ለምሳሌ “የክርክርን ክር ማጣት” ያሉ ናቸው።
- የግጥም ዘይቤዎች የዕለት ተዕለት ዘይቤዎችን ማራዘም ወይም ማጣመር በተለይም ለሥነ ጽሑፍ ዓላማ - እና ቃሉ በባህላዊ መንገድ የተረዳው በግጥም አውድ ውስጥ ነው።
- ጽንሰ-ሀሳባዊ ዘይቤዎች በተናጋሪዎች አእምሮ ውስጥ የአስተሳሰብ ሂደታቸውን በተዘዋዋሪ የሚያስተካክሉ ተግባራት ናቸው—ለምሳሌ፣ “ክርክር ጦርነት ነው” የሚለው አስተሳሰብ “አመለካከቶቹን አጠቃሁ” እንደሚሉት ያሉ ዘይቤያዊ አነጋገሮችን መሠረት አድርጎ ነው።
- ድብልቅ ዘይቤዎች በአንድ ዓረፍተ ነገር ውስጥ ላልተገናኙት ወይም ተኳዃኝ ያልሆኑ ዘይቤዎች ጥምረት ጥቅም ላይ ይውላሉ፣ ለምሳሌ “ይህ በድንግል መስክ የፀነሰች ዕድል ያለው ነው።”
የክሪስታል ምደባ ከቋንቋ ፍቺ አንፃር በጣም ጠቃሚ ቢሆንም (በተለምዶ፣ በቋንቋ እና በሚጠቅሰው መካከል ባለው የሶስትዮሽ ግንኙነት ላይ ያተኮረ ነው)፣ ከቋንቋ ፕራግማቲክስ አንፃር (በተለምዶ መካከል ያለው የፖሊዲያ ግንኙነት፣ ተናጋሪ፣ ሁኔታ፣ እና ሰሚ)፣ ሆኖም፣ እስጢፋኖስ ሌቪንሰን የሚከተለውን “ዘይቤዎች የሶስትዮሽ ምደባ” (1983፡152-153) ጠቁመዋል።
- የስም ዘይቤዎች BE(x, y) እንደ “ኢጎ ኢል ነው” የሚል ቅጽ ያላቸው ናቸው። እነሱን ለመረዳት፣ ሰሚው/አንባቢው ተመጣጣኝ ምሳሌ መገንባት መቻል አለበት።
- ግምታዊ ዘይቤዎች እንደ “ምዋሊሙ ማዙሩይ በእንፋሎት ወደ ፊት ወጣ” ያሉ ጽንሰ-ሀሳባዊ ቅርፅ G(x) ወይም G(x፣y) ያላቸው ናቸው። እነሱን ለመረዳት፣ ሰሚው/አንባቢው ተዛማጅ የሆነ ውስብስብ ምሳሌ መፍጠር አለበት።
- የአረፍተ ነገር ዘይቤዎች በመሆን የሚታወቁት ሃሳባዊ ቅፅ G(y) ያላቸው ናቸው። ከጉዳይ የራቀ በጥሬው ሲተረጎም በዙሪያው ላለው ንግግር።
ከዚያም ዘይቤያዊ ለውጥ ብዙውን ጊዜ የሚገለጠው ተጨባጭ ትርጉም ባለው ቃል የበለጠ ረቂቅ ስሜትን በመያዝ ነው። ለምሳሌ፣ ብሪያን ዌይንስታይን እንዳመለከተው፣
በሚታወቀው እና በተረዳው እንደ አውቶሞቢል ወይም ማሽን እና ውስብስብ እና ግራ የሚያጋባ ነገር እንደ አሜሪካዊው ማህበረሰብ ድንገተኛ ተመሳሳይነት በመፍጠር አድማጮች ይገረማሉ፣ ዝውውሩን እንዲያደርጉ ይገደዳሉ እና ምናልባትም አሳማኝ ናቸው። የተወሳሰቡ ችግሮችን የሚያብራራ የማስታወሻ መሳሪያም ያገኛሉ (1983፡8)።
በእርግጥ፣ ዘይቤዎችን በመምራት፣ መሪዎች እና ልሂቃን አስተያየቶችን እና ስሜቶችን መፍጠር ይችላሉ፣ በተለይም ሰዎች በአለም ላይ ባሉ ግጭቶች እና ችግሮች ሲጨነቁ። በእንደዚህ ዓይነት ጊዜያት በኒውዮርክ የዓለም ንግድ ማእከል እና በዋሽንግተን ዲሲ በሴፕቴምበር 11, 2001 በፔንታጎን ላይ ከተሰነዘረው ጥቃት በኋላ ወዲያውኑ በምሳሌነት እንደተገለፀው ብዙሃኑ ቀላል ማብራሪያዎችን እና አቅጣጫዎችን ለማግኘት ይጓጓል፡ ለምሳሌ “የሴፕቴምበር 11 አጥቂዎች። እ.ኤ.አ. 2001 አሜሪካን በሀብቷ ምክንያት ይጠላል ፣ አሜሪካውያን ጥሩ ሰዎች ስለሆኑ እና አሜሪካ አሸባሪዎችን ወደ ቅድመ ታሪክ ዘመን በተመለሱበት ቦታ ሁሉ ቦምብ መጣል አለባት” (ባንጉራ፣ 2002፡2)።
በሙሬይ ኤደልማን ቃላት ውስጥ “ውስጣዊ እና ውጫዊ ስሜቶች የፖለቲካውን ዓለም አመለካከቶች የሚቀርፁት ከተመረጡት ተረት እና ዘይቤዎች ጋር መጣበቅን ያመጣሉ” (1971፡67)። በአንድ በኩል፣ ኤደልማን፣ ዘይቤዎችን “ለዴሞክራሲ የሚደረግ ትግል” በማለት ወይም ጥቃትን እና ኒኮሎኒያሊዝምን እንደ “መገኘት” በመጥቀስ የማይፈለጉ የጦርነት እውነታዎችን ለማጣራት ይጠቅማሉ። በሌላ በኩል፣ ኤደልማን አክሏል፣ ዘይቤዎች የፖለቲካ እንቅስቃሴ አባላትን “አሸባሪ” (1971፡65-74) በማለት ሰዎችን ለማስደንገጥ እና ለማስቆጣት ይጠቅማሉ።
በእርግጥም በቋንቋ እና በሰላማዊ ወይም ሰላማዊ ባህሪ መካከል ያለው ዝምድና በጣም ግልፅ ከመሆኑ የተነሳ ስለእሱ አናስበውም። ብሪያን ዌይንስቴይን እንደሚለው ቋንቋ የሰው ልጅ ማህበረሰብ እና የእርስ በርስ ግንኙነት ዋና መሰረት ነው - የስልጣኔ መሰረት እንደሆነ ሁሉም ይስማማሉ። ያለዚህ የመገናኛ ዘዴ፣ ዌይንስታይን ተከራክሯል፣ ማንም መሪዎች ከቤተሰብ እና ከጎረቤት በላይ የሆነ የፖለቲካ ስርዓት ለመመስረት የሚያስፈልጉትን ሀብቶች ማዘዝ አይችሉም። በተጨማሪም መራጮችን ለማሳመን ቃላትን የመጠቀም ችሎታ ሰዎች የሚቀጥሩት አንድ አካሄድ መሆኑን አምነን ብንቀበልም የንግግርና የመጻፍ ችሎታን እንደ ስጦታ አድርገን የምናደንቅ መሆኑን ገልጿል። ቋንቋን እንደ አንድ የተለየ ነገር ይገንዘቡ፣ እንደ ግብር፣ ይህም በስልጣን ላይ ባሉ መሪዎች ወይም ሴቶች እና ወንዶች ስልጣንን ለማሸነፍ ወይም ተጽዕኖ ለማሳደር በሚፈልጉ የነቃ ምርጫዎች የሚገዛ ነው። አክሎም ቋንቋን በቅርጽ ወይም በካፒታል ለያዙት ሊለካ የሚችል ጥቅም ሲሰጥ አናየውም (Weinstein 1983፡3)። ስለ ቋንቋ እና ሰላማዊ ባህሪ ሌላው ወሳኝ ገጽታ ዌይንስታይንን ተከትሎ፣
የቡድን ፍላጎትን ለማርካት፣ ህብረተሰቡን በሐሳብ ደረጃ ለመቅረጽ፣ ችግሮችን ለመፍታት እና ከሌሎች ማህበረሰቦች ጋር በተለዋዋጭ ዓለም ውስጥ ለመተባበር ውሳኔዎችን የማሳለፍ ሂደት የፖለቲካው እምብርት ነው። ካፒታልን ማጠራቀም እና መዋዕለ ንዋይ ማፍሰስ በተለምዶ የኢኮኖሚ ሂደት አካል ነው, ነገር ግን ካፒታል ያላቸው ሰዎች በሌሎች ላይ ተጽእኖ ለማሳደር እና ስልጣን ሲጠቀሙ, ወደ ፖለቲካው መድረክ ይገባል. ስለዚህም ቋንቋ የፖሊሲ ውሳኔዎች ርዕሰ ጉዳይ መሆኑን እንዲሁም ጥቅማጥቅሞችን የሚፈጥር ንብረት መሆኑን ማሳየት ከተቻለ የሥልጣንን፣ የሀብት በርን የሚገፉ ወይም የሚዘጉ እንደ አንዱ ተለዋዋጮች ቋንቋን ለማጥናት ጉዳይ ሊቀርብ ይችላል። እና በማህበረሰቦች ውስጥ ያለው ክብር እና በማህበረሰቦች መካከል ለጦርነት እና ሰላም አስተዋፅዖ ማድረግ (1983፡3)።
ሰዎች ዘይቤአዊ ዘይቤዎችን እንደ ንቃተ-ህሊና ምርጫ ስለሚጠቀሙ ከፍተኛ ባህላዊ፣ ኢኮኖሚያዊ፣ ፖለቲካዊ፣ ስነ-ልቦናዊ እና ማህበራዊ መዘዝ ባላቸው የቋንቋ ዓይነቶች መካከል በተለይም የቋንቋ ችሎታዎች ፍትሃዊ ባልሆነ መልኩ ሲከፋፈሉ፣ ከዚያ ቀጥሎ ያለው የመረጃ ትንተና ክፍል ዋና ዓላማ ያንን ለማሳየት ነው። በእምነት እና በጎሳ ላይ በንግግራችን ውስጥ ጥቅም ላይ የዋሉ ዘይቤዎች የተለያዩ ዓላማዎችን ያመጣሉ. የመጨረሻው ጥያቄ የሚከተለው ነው፡- በንግግሮች ውስጥ ዘይቤዎችን በዘዴ እንዴት መለየት ይቻላል? ለዚህ ጥያቄ መልስ ለማግኘት፣ በቋንቋ ፕራግማቲክስ መስክ ዘይቤዎችን ለመተንተን የሚያገለግሉ መሣሪያዎችን በተመለከተ የሌቪንሰን ድርሰቱ በጣም ትርፋማ ነው።
ሌቪንሰን በቋንቋ ፕራግማቲክስ መስክ የምሳሌያዊ አነጋገሮችን ትንተና ያጎደሉ ሦስት ንድፈ ሐሳቦችን ያብራራል። የመጀመሪያው ጽንሰ-ሐሳብ ነው የንጽጽር ቲዎሪ እንደ ሌቪንሰን አባባል “ዘይቤዎች የተጨቆኑ ወይም የተሰረዙ ተመሳሳይነት ያላቸው ትንበያዎች ናቸው” (1983፡148) ይላል። ሁለተኛው ጽንሰ-ሐሳብ ነው የመስተጋብር ቲዎሪ ሌቪንሰንን ተከትሎ፣ “ዘይቤዎች ልዩ የቋንቋ አገላለጾች ሲሆኑ አንድ ‘ዘይቤያዊ’ አገላለጽ (ወይም ትኩረት) በሌላ 'ቀጥታ' አገላለጽ (ወይም ክፈፍ), የትኩረት ትርጉሙ ከ እና ጋር ይገናኛል ለውጦች የ ክፈፍእና በተቃራኒው” (2983፡148)። ሦስተኛው ጽንሰ-ሐሳብ ነው የመልእክት ልውውጥ ቲዎሪ ሌቪንሰን እንዳስቀመጠው፣ “የአንድ ሙሉ የግንዛቤ ክልል ካርታ ወደ ሌላ፣ ፍለጋውን ወይም ብዙ ደብዳቤዎችን በመፍቀድ” (1983፡159) ያካትታል። ከእነዚህ ሶስት ፖስታዎች ውስጥ, ሌቪንሰን ያገኘው የመልእክት ልውውጥ ቲዎሪ በጣም ጠቃሚ መሆን ምክንያቱም "ለተለያዩ የታወቁ የምሳሌዎች ባህሪያት የሒሳብ አያያዝ በጎነት አለው፡- 'ቅድመ-አቋም ያልሆነ' ተፈጥሮ፣ ወይም ዘይቤአችን የማስመጣት አንፃራዊ አለመወሰን፣ ኮንክሪት በረቂቅ ቃላት የመተካት ዝንባሌ፣ እና ዘይቤዎች ስኬታማ ሊሆኑ የሚችሉባቸው የተለያዩ ደረጃዎች” (1983፡160)። ሌቪንሰን በመቀጠል በጽሑፉ ውስጥ ዘይቤዎችን ለመለየት የሚከተሉትን ሦስት ደረጃዎች እንዲጠቀሙ ሐሳብ አቅርቧል: (1) "ማንኛውንም ትሮፕ ወይም ቀጥተኛ ያልሆነ የቋንቋ አጠቃቀም እንዴት እንደሚታወቅ መለያ"; (2) "ዘይቤዎች ከሌሎች ትሮፕስ እንዴት እንደሚለዩ እወቅ፤" (3) “ከታወቀ በኋላ፣ የዘይቤዎች አተረጓጎም በአናሎግ የማመዛዘን ችሎታችን ላይ መደገፍ አለበት” (1983፡161)።
በእምነት ላይ ዘይቤዎች
የአብርሃም ግንኙነት ተማሪ እንደመሆኔ፣ ይህንን ክፍል በቅዱስ ኦሪት፣ በመጽሐፍ ቅዱስ እና በቅዱስ ቁርኣን ውስጥ ያሉ መገለጦች ስለ አንደበት በሚናገሩት ልጀምር ይገባኛል። የሚከተሉት ምሳሌዎች ከእያንዳንዱ የአብርሃም ቅርንጫፍ አንዱ፣ በራዕይ ውስጥ ካሉት ብዙ መሠረተ ሐሳቦች መካከል፡-
ቅድስት ኦሪት መዝሙረ ዳዊት 34:14 " አንደበትህን ከክፉ ከንፈሮችህንም ሽንገላን ከመናገር ጠብቅ"
መጽሐፍ ቅዱስ፣ ምሳሌ 18:21:- “ሞትና ሕይወት በምላስ እጅ ናቸው፤ የሚወዱአትም ፍሬዋን ይበላሉ።
ቅዱስ ቁርኣን ሱረቱ አል-ኑር 24፡24፡- “ምላሶቻቸው፣ እጆቻቸውና እግሮቻቸው በእነርሱ ላይ በሚሠሩት ነገር በሚመሰክሩበት ቀን።
ምላስ አንድ ቃል ወይም ከዚያ በላይ በጣም ስሜታዊ የሆኑ ግለሰቦችን፣ ቡድኖችን ወይም ማህበረሰቦችን ክብር ሊያጎድፍ የሚችልበት ወንጀለኛ ሊሆን እንደሚችል ከቀደሙት መሠረታዊ ሥርዓቶች መረዳት ይቻላል። በእርግጥም በየዘመናቱ ምላሱን መያዝ፣ ከጥቃቅን ስድብ በላይ መሆን፣ ትዕግስትና ታላቅነት ማሳየት ውድመትን አስቀርቷል።
እዚህ ያለው ቀሪው ውይይት በመጽሐፋችን ውስጥ “ሃይማኖት እና መንፈሳዊነት” በሚል ርዕስ በጆርጅ ኤስ ኩን ምዕራፍ ላይ የተመሠረተ ነው። ሰላማዊ ያልሆኑ ዘይቤዎች (2002) ማርቲን ሉተር ኪንግ በ1960ዎቹ መጀመሪያ ላይ የሲቪል መብት ትግሉን ሲከፍት ሃይማኖታዊ ዘይቤዎችን እና ሀረጎችን እንደተጠቀመ ገልጿል። የሊንከን መታሰቢያ በዋሽንግተን ዲሲ ኦገስት 28 ቀን 1963 ጥቁሮች በዘር ዓይነ ስውር አሜሪካ ተስፋ እንዲኖራቸው ለማበረታታት። እ.ኤ.አ. በ1960ዎቹ በሲቪል መብቶች ንቅናቄ ከፍተኛ ደረጃ ላይ በነበረበት ወቅት ጥቁሮች ብዙ ጊዜ እጃቸውን በመያዝ “እናሸንፋለን” እያሉ ይዘምራሉ፣ ይህም ሃይማኖታዊ ዘይቤ ለነጻነት በሚያደርጉት ትግል ሁሉ አንድ ያደረጋቸው። ማሃተማ ጋንዲ የእንግሊዝን አገዛዝ በመቃወም ህንዶችን ለማስተባበር “ሳትያግራሃ” ወይም “እውነትን በመያዝ” እና “ህዝባዊ እምቢተኝነትን” ተጠቅመዋል። በአስደናቂ ዕድሎች እና ብዙ ጊዜ በከፍተኛ ስጋት ውስጥ፣ በዘመናዊ የነጻነት ትግሎች ውስጥ ያሉ ብዙ አክቲቪስቶች የድጋፍ ሰልፍ ለማድረግ ሃይማኖታዊ ሀረጎችን እና ቋንቋዎችን ተጠቅመዋል (ኩን፣ 2002፡121)።
ጽንፈኞች የግል አጀንዳቸውን ለማራመድ ዘይቤዎችን እና ሀረጎችን ተጠቅመዋል። ኦሳማ ቢን ላደን በዘመኑ እስላማዊ ታሪክ ውስጥ ትልቅ ቦታ ያለው ሰው ሆኖ ራሱን አቋቁሟል፣ ወደ ምዕራባዊው ስነ ልቦና ቆርጦ፣ ሙስሊሙን ሳይጠቅስ፣ የንግግር እና የሃይማኖት ዘይቤዎችን በመጠቀም። ቢን ላደን በአንድ ወቅት በጥቅምት-ህዳር 1996 እትሞች ላይ ተከታዮቹን ለመምከር የተጠቀመበት ንግግር እንዲህ ነበር ። ኒዳኡል ኢስላም (“የእስልምና ጥሪ”)፣ በአውስትራሊያ ውስጥ የሚታተም አክራሪ-እስላማዊ መጽሔት፡-
ከዚህ በፊት ታይቶ በማይታወቅ በዚህ ከባድ የይሁዲ-ክርስቲያኖች የሙስሊሙ ዓለም ዘመቻ ላይ ምንም ጥርጥር የሌለው ነገር ቢኖር ሙስሊሞች በሚሲዮናዊነት፣ በወታደራዊ፣ በኢኮኖሚ፣ ጠላትን ለመመከት የሚችሉትን ሁሉ ማዘጋጀት አለባቸው። እና ሌሎች አካባቢዎች…. (ኩን፣ 2002፡122)።
የቢንላደን ቃላት ቀላል ቢመስሉም ከጥቂት አመታት በኋላ በመንፈሳዊ እና በእውቀት ላይ ለመነጋገር አስቸጋሪ ሆነ። በእነዚህ ቃላቶች ቢን ላደን እና ተከታዮቹ ህይወትንና ንብረትን አወደሙ። ለመሞት ለሚኖሩ “ቅዱሳን ተዋጊዎች” ተብዬዎች፣ እነዚህ አበረታች ስኬቶች ናቸው (ኩን፣ 2002፡122)።
አሜሪካውያን ሀረጎችን እና ሃይማኖታዊ ዘይቤዎችን ለመረዳት ሞክረዋል። አንዳንዶች በሰላማዊ እና ሰላማዊ ጊዜ ዘይቤዎችን ለመጠቀም ይታገላሉ. የመከላከያ ሚኒስትር ዶናልድ ራምስፊልድ በሴፕቴምበር 20 ቀን 2001 በጋዜጣዊ መግለጫ ላይ ዩናይትድ ስቴትስ የተጋረጠችውን ጦርነት የሚገልጹ ቃላትን እንዲያቀርቡ ሲጠየቁ፣ በቃላት እና ሀረጎች ላይ ተንኮታኩተዋል። ነገር ግን የዩናይትድ ስቴትስ ፕሬዝዳንት ጆርጅ ደብሊው ቡሽ በ2001 ከጥቃቱ በኋላ አሜሪካውያንን ለማጽናናት እና ለማበረታታት የአጻጻፍ ሀረጎችን እና ሃይማኖታዊ ዘይቤዎችን ይዘው መጡ (Kun, 2002:122)።
የሃይማኖታዊ ዘይቤዎች ባለፉት ዘመናትም ሆነ በዛሬው የእውቀት ንግግር ውስጥ ወሳኝ ሚና ተጫውተዋል. የሃይማኖታዊ ዘይቤዎች ያልተለመደውን ለመረዳት ይረዳሉ እና ቋንቋውን ከመደበኛው ገደብ በላይ ያራዝማሉ። በትክክል ከተመረጡት ክርክሮች የበለጠ አስተዋይ የሆኑ የአጻጻፍ ማረጋገጫዎችን ያቀርባሉ። የሆነ ሆኖ፣ ያለ ትክክለኛ አጠቃቀም እና ተገቢ ጊዜ፣ ሃይማኖታዊ ዘይቤዎች ከዚህ ቀደም የተሳሳቱ ክስተቶችን ሊጠሩ ይችላሉ፣ ወይም ለቀጣይ የማታለል መንገድ ሊጠቀሙባቸው ይችላሉ። በሴፕቴምበር 11, 2001 በዩናይትድ ስቴትስ ላይ በተፈፀመው ጥቃት ወቅት አንዳቸው የሌላውን ድርጊት ለመግለጽ በፕሬዚዳንት ጆርጅ ደብሊው ቡሽ እና ኦሳማ ቢላደን የተጠቀሙባቸው እንደ “ክሩሴድ”፣ “ጂሃድ” እና “መልካም ከክፉ” ያሉ ሃይማኖታዊ ዘይቤዎች ግለሰቦችን፣ ሃይማኖተኞችን አነሳስተዋል። ቡድኖች እና ማህበረሰቦች ወደ ጎን እንዲቆሙ (ኩን፣ 2002፡122)።
ችሎታ ያላቸው ዘይቤያዊ ግንባታዎች፣ በሃይማኖታዊ ምላሾች የበለፀጉ፣ በሙስሊሞችም ሆነ በክርስቲያኖች ልብ እና አእምሮ ውስጥ ዘልቀው የመግባት ትልቅ ኃይል አላቸው እናም እነሱን የፈጠራቸው (ኩን፣ 2002፡122)። ምሥጢራዊው ትውፊት ብዙ ጊዜ ሃይማኖታዊ ዘይቤዎች ምንም ዓይነት ገላጭ ኃይል እንደሌላቸው ይናገራል (ኩን፣ 2002፡123)። በእርግጥ እነዚህ ተቺዎች እና ወጎች አሁን የተገነዘቡት ቋንቋ ማህበረሰቦችን በማፍረስ እና አንዱን ሃይማኖት ከሌላው ጋር በማጋጨት ረገድ ምን ያህል ሰፊ እንደሆነ ተገንዝበዋል (ኩን፣ 2002፡123)።
እ.ኤ.አ. በሴፕቴምበር 11, 2001 በዩናይትድ ስቴትስ ላይ የተፈፀመው አሰቃቂ ጥቃቶች ዘይቤዎችን ለመረዳት ብዙ አዳዲስ መንገዶችን ከፍቷል; ነገር ግን ህብረተሰቡ ሰላማዊ ያልሆኑ ሃይማኖታዊ ዘይቤዎችን ኃይል ለመረዳት ሲታገል ይህ የመጀመሪያው አልነበረም። ለምሳሌ፣ አሜሪካውያን እንደ ሙጃሂዲን ወይም “ቅዱሳን ተዋጊዎች”፣ ጂሃድ ወይም “ቅዱስ ጦርነት” ያሉ ቃላት ወይም ዘይቤዎች መዘመር ታሊባንን ወደ ስልጣን ለማምጣት እንዴት እንደረዳው ገና አልተረዱም። እንደነዚህ ያሉት ዘይቤዎች ኦሳማ ቢን ላደን በዩናይትድ ስቴትስ ላይ በደረሰው የፊት ለፊት ጥቃት ታዋቂነትን ከማግኘቱ በፊት ፀረ-ምዕራባውያን ፍላጎቱን እና ዕቅዶቹን ለበርካታ አስርት ዓመታት እንዲያደርግ አስችለውታል። ግለሰቦች እነዚህን ሃይማኖታዊ ዘይቤዎች እንደ ማበረታቻ ተጠቅመው የሀይማኖት አክራሪዎችን ለዓመፅ መቀስቀስ አላማ አንድ ለማድረግ ተጠቅመዋል (ኩን፣ 2002፡123)።
የኢራኑ ፕሬዝዳንት መሀመድ ካታሚ እንዳሳሰቡት፣ “አለም በማህበራዊ እና ፖለቲካዊ መስኮች ንቁ የሆነ የኒሂሊዝም አይነት በሰው ልጅ ህልውና ላይ ስጋት እየፈጠረ ነው። ይህ አዲስ የንቁ ኒሂሊዝም ዓይነት የተለያዩ ስሞችን ይይዛል፣ እና በጣም አሳዛኝ እና አሳዛኝ ከመሆኑ የተነሳ አንዳንዶቹ ስሞች ከሃይማኖታዊነት እና ከመንፈሳዊነት ጋር ተመሳሳይነት አላቸው” (ኩን፣ 2002፡123)። ከሴፕቴምበር 11, 2001 አስከፊ ክስተቶች ጀምሮ ብዙ ሰዎች ስለእነዚህ ጥያቄዎች ይገረማሉ (ኩን፣ 2002፡123)፡-
- አንድን ሰው ሌሎችን ለማጥፋት ሕይወቱን እንዲሠዋ ለማወዛወዝ በጣም የተዋበ እና ኃይለኛ የሆነው የትኛው ሃይማኖታዊ ቋንቋ ነው?
- እነዚህ ዘይቤዎች በእርግጥ ወጣት የሃይማኖት ተከታዮችን በገዳይነት ላይ ተጽዕኖ አሳድረዋል?
- እነዚህ ሰላማዊ ያልሆኑ ዘይቤዎች እንዲሁ ተገብሮ ወይም ገንቢ ሊሆኑ ይችላሉ?
ዘይቤዎች በሚታወቁትና በማይታወቁት መካከል ያለውን ልዩነት ለማስተካከል የሚረዱ ከሆነ፣ ግለሰቦች፣ ተንታኞች፣ እንዲሁም የፖለቲካ መሪዎች ውጥረቱን ለማስወገድ እና መግባባት በሚያስችል መንገድ ሊጠቀሙባቸው ይገባል። በማይታወቁ ተመልካቾች የተሳሳቱ ትርጓሜዎችን ግምት ውስጥ ማስገባት አለመቻል, የሃይማኖት ዘይቤዎች ወደ ያልተጠበቁ ውጤቶች ሊመሩ ይችላሉ. በኒውዮርክ እና በዋሽንግተን ዲሲ ላይ እንደ “ክሩሴድ” ያሉ ጥቃቶችን ተከትሎ ጥቅም ላይ የዋሉት የመጀመሪያ ዘይቤዎች ብዙ አረቦችን ምቾት እንዲሰማቸው አድርጓቸዋል። ክስተቶቹን ለመቅረጽ እንዲህ ያሉ ሰላማዊ ያልሆኑ ሃይማኖታዊ ዘይቤዎችን መጠቀም የተጨናነቀ እና ተገቢ ያልሆነ ነበር። የመስቀል ጦርነት የሚለው ቃል በ11ኛው የነብዩ ሙሐመድ (ሰ.th ክፍለ ዘመን። ይህ ቃል ለዘመናት የዘለቀውን ሙስሊሞች በቅድስቲቱ ምድር ለዘመቻው በክርስቲያኖች ላይ ይሰማቸው የነበረውን ንቀት የማደስ አቅም ነበረው። ስቲቨን ሩንሲማን በመስቀል ጦርነት ታሪክ ማጠቃለያ ላይ እንዳስገነዘበው፣ የመስቀል ጦርነት “አሳዛኝ እና አጥፊ ምዕራፍ” እንደነበር እና “ቅዱስ ጦርነት እራሱ በእግዚአብሔር ስም ከዘለቀው አለመቻቻል የዘለለ ምንም ነገር አልነበረም ይህም በቅዱስ ላይ ነው። መንፈስ። ክሩሴድ የሚለው ቃል በፖለቲከኞችም ሆነ በግለሰቦች ታሪክን ባለማወቃቸው እና የፖለቲካ ዓላማቸውን ለማጎልበት አወንታዊ ግንባታዎች ተሰጥቷቸዋል።
ዘይቤዎችን ለግንኙነት ዓላማዎች መጠቀም ጠቃሚ የሆነ የማዋሃድ ተግባር በግልጽ ያሳያል። እንዲሁም የህዝብ ፖሊሲን እንደገና ለመንደፍ በተለያዩ መሳሪያዎች መካከል ያለውን ስውር ድልድይ ያቀርባሉ። ነገር ግን እንዲህ ዓይነት ዘይቤዎች ጥቅም ላይ የሚውሉበት ጊዜ ለተመልካቾች ዋነኛ ጠቀሜታ ያለው ነው. በዚህ የእምነት ክፍል ውስጥ የተገለጹት የተለያዩ ዘይቤዎች በራሳቸው፣ በውስጣዊ ሰላም የሌላቸው አይደሉም፣ ነገር ግን የተጠቀሙበት ጊዜ ውጥረቶችን እና የተሳሳቱ ትርጓሜዎችን አስነስቷል። እነዚህ ዘይቤዎችም ስሱ ናቸው ምክንያቱም ሥሮቻቸው ከዘመናት በፊት በክርስትና እና በእስልምና መካከል በነበረው ግጭት ውስጥ ሊገኙ ይችላሉ. በእንደዚህ ዓይነት ዘይቤዎች ላይ መተማመን ለአንድ የተወሰነ ፖሊሲ ወይም የመንግስት እርምጃ የህዝብን ድጋፍ ለማግኘት በዋነኛነት የምሳሌዎቹን ጥንታዊ ትርጉሞች እና አውዶች በተሳሳተ መንገድ አለመረዳትን ያጋልጣል (Kun, 2002:135)።
እ.ኤ.አ. በ2001 ፕሬዝደንት ቡሽ እና ቢንላደን አንዳቸው የሌላውን ድርጊት ለማሳየት የተጠቀሙባቸው ሰላም የጎደላቸው የሃይማኖት ዘይቤዎች በምዕራቡም ሆነ በሙስሊሙ ዓለም አንጻራዊ ግትር ሁኔታን ፈጥረዋል። በእርግጠኝነት፣ አብዛኛው አሜሪካውያን የቡሽ አስተዳደር በቅን ልቦና እየተንቀሳቀሰ እንደሆነ እና የአሜሪካን ነፃነት ለማተራመስ ያሰበውን “ክፉ ጠላት” ለመጨፍለቅ የሀገሪቱን ጥቅም እያሳደደ እንደሆነ ያምኑ ነበር። በተመሳሳይ መልኩ በተለያዩ ሀገራት የሚኖሩ በርካታ ሙስሊሞች ቢን ላደን በአሜሪካ ላይ የፈፀመው የሽብር ተግባር ትክክለኛ ነው ብለው ያምኑ ነበር ምክንያቱም ዩናይትድ ስቴትስ ለእስልምና ያደላች ነች። ጥያቄው አሜሪካውያን እና ሙስሊሞች እየሳሉት ያለውን ምስል እና የሁለቱም ወገኖች ድርጊት ምክንያታዊነት ሙሉ በሙሉ ተረድተዋል ወይ ነው (Kun, 2002:135)።
ምንም ይሁን ምን፣ የዩናይትድ ስቴትስ መንግሥት በሴፕቴምበር 11፣ 2001 የተከናወኑት ምሳሌያዊ መግለጫዎች አሜሪካውያን ታዳሚዎች ንግግሩን በቁም ነገር እንዲመለከቱት እና በአፍጋኒስታን ውስጥ የሚካሄደውን ኃይለኛ ወታደራዊ እርምጃ እንዲደግፉ አበረታቷቸዋል። የሃይማኖታዊ ዘይቤዎች ተገቢ ያልሆነ አጠቃቀም አንዳንድ የተበሳጩ አሜሪካውያን መካከለኛው ምስራቅ ነዋሪዎችን እንዲያጠቁ አነሳስቷቸዋል። የሕግ አስከባሪ ባለሥልጣኖች ከአረብ እና ከምስራቅ እስያ ብሔሮች የተውጣጡ ሰዎችን በዘር መለያ ሥራ ላይ ተሰማርተዋል። በሙስሊም አለም ውስጥ ያሉ አንዳንድ በዩናይትድ ስቴትስ እና በተባባሪዎቿ ላይ ተጨማሪ የሽብር ጥቃቶችን ይደግፉ ነበር ምክንያቱም “ጂሃድ” የሚለው ቃል እንዴት እየተበደለ ነበር። በዋሽንግተን ዲሲ እና ኒውዮርክ ላይ ጥቃቱን የፈጸሙትን ለፍርድ ለማቅረብ የዩናይትድ ስቴትስ እርምጃዎችን እንደ “መስቀል ጦርነት” በመግለጽ ይህ ጽንሰ-ሀሳብ በእብሪት ዘይቤ የተቀረፀውን ምስል ፈጠረ (ኩን ፣ 2002፡ 136)።
በሴፕቴምበር 11 ቀን 2001 የተፈጸሙት ድርጊቶች በእስልምና ሸሪዓ ህግ መሰረት ከሥነ ምግባር አኳያ እና ከህግ አንጻር የተሳሳቱ ናቸው; ነገር ግን ዘይቤዎች በአግባቡ ጥቅም ላይ ካልዋሉ, አሉታዊ ምስሎችን እና ትውስታዎችን ሊያስከትሉ ይችላሉ. እነዚህ ምስሎች ተጨማሪ ድብቅ ተግባራትን ለማከናወን በአክራሪዎች ይበዘዛሉ። እንደ “ክሩሴድ” እና “ጂሃድ” ያሉ ዘይቤዎችን የጥንታዊ ትርጉሞችን እና አመለካከቶችን ስንመለከት ከአውድ ውጭ መወሰዳቸውን እናስተውላለን። አብዛኛዎቹ እነዚህ ዘይቤዎች ጥቅም ላይ የሚውሉት በምዕራቡም ሆነ በሙስሊሙ ዓለም ያሉ ግለሰቦች ከፍተኛ የግፍ ጎርፍ በተጋረጠበት ወቅት ነው። እርግጥ ነው፣ ግለሰቦች ለፖለቲካዊ ጥቅማቸው ሲሉ ተሰብሳቢዎቻቸውን ለማባበል እና ለማሳመን ተጠቅመውበታል። አገራዊ ቀውስ በሚፈጠርበት ጊዜ እያንዳንዱ መሪዎች የሃይማኖት ዘይቤዎችን ለፖለቲካዊ ጥቅም ማዋል በሕብረተሰቡ ውስጥ ከፍተኛ መዘዝ እንደሚያስከትል ማስታወስ አለባቸው (ኩን፣ 2002፡136)።
በዘር ላይ ዘይቤዎች
የሚከተለው ውይይት በአብደላ አህመድ አል-ከሊፋ “የብሔር ግንኙነት” በሚለው መጽሐፋችን ምዕራፍ ላይ የተመሰረተ ነው። ሰላማዊ ያልሆኑ ዘይቤዎች (2002) በድህረ-ቀዝቃዛው ጦርነት ወቅት የብሄር ግንኙነት ትልቅ ጉዳይ ሆኖ የተገኘበት ምክንያት አሁን በአለም ላይ እንደ ዋነኛ የአመጽ ግጭቶች አይነት ተደርጎ የሚወሰደው አብዛኛው የውስጥ ግጭት በጎሳ ላይ የተመሰረተ በመሆኑ ነው። እነዚህ ምክንያቶች ውስጣዊ ግጭቶችን እንዴት ሊያስከትሉ ይችላሉ? (አል-ከሊፋ፣ 2002፡83)።
ብሄር ብሄረሰቦች በሁለት መንገድ ወደ ውስጣዊ ግጭት ሊመሩ ይችላሉ። አንደኛ፡ ብሄር ብሄረሰቦች አናሳ ብሄረሰቦች ላይ የባህል መድልዎ ይፈጽማሉ። የባህል መድልዎ ፍትሃዊ ያልሆነ የትምህርት እድሎች፣ የአናሳ ቋንቋዎችን አጠቃቀም እና ማስተማር ላይ የህግ እና የፖለቲካ ገደቦች እና የእምነት ነፃነት ገደቦችን ሊያካትት ይችላል። በአንዳንድ ሁኔታዎች፣ ብዙ ቁጥር ያላቸውን ሌሎች ብሔረሰቦችን ወደ አናሳ አካባቢዎች ለማምጣት ከፕሮግራሞች ጋር ተዳምሮ አናሳዎችን ለማዋሃድ የሚወሰዱ እርምጃዎች የባህል እልቂት ዓይነት ናቸው (አል-ኻሊፋ፣ 2002፡83)።
ሁለተኛው መንገድ የቡድን ታሪኮችን እና ስለራሳቸው እና ለሌሎች ያላቸውን አመለካከት መጠቀም ነው. ብዙ ቡድኖች በሩቅም ሆነ በቅርብ ጊዜ ውስጥ በሆነ ወቅት ለተፈፀሙ ወንጀሎች በሌሎች ላይ ህጋዊ ቅሬታ ማቅረባቸው የማይቀር ነው። አንዳንድ "የጥንት ጥላቻዎች" ህጋዊ ታሪካዊ መሰረት አላቸው. ነገር ግን፣ ቡድኖች ወይ ጎረቤቶችን፣ ወይም ተቀናቃኞችን እና ተቃዋሚዎችን በማሳየት የራሳቸዉን ታሪክ ነጭ ማጠብና ማሞገስ ያዘነብላል እውነት ነዉ (አል-ከሊፋ፣ 2002፡83)።
እነዚህ የጎሳ አፈ ታሪኮች በተለይ ተፎካካሪ ቡድኖች አንዳቸው የሌላውን የመስታወት ምስሎች ካላቸው ብዙ ጊዜ ችግር አለባቸው። ለምሳሌ፣ በአንድ በኩል ሰርቦች እራሳቸውን እንደ አውሮፓ እና ክሮአቶች እንደ “ጀግኖች ተከላካይ” እንደ “ፋሺስት፣ የዘር ማጥፋት ዘራፊዎች” አድርገው ይመለከቷቸዋል። በአንፃሩ ክሮአቶች እራሳቸውን የሰርቢያውያን “የሃይማኖታዊ ጥቃት ሰለባዎች” እንደሆኑ አድርገው ይመለከቷቸዋል። በቅርበት ያሉት ሁለት ቡድኖች እርስ በርሳቸው የሚጣረሱ፣ የሚያቃጥሉ አመለካከቶች ሲኖራቸው፣ በሁለቱም በኩል ያለው ትንሽ ቅስቀሳ በጥልቅ የተያዙ እምነቶችን ያረጋግጣል እና ለአጸፋ ምላሽ ማረጋገጫ ይሰጣል። በነዚህ ሁኔታዎች ግጭትን ለማስወገድ ከባድ ነው እና ለመገደብም ከባድ ነው፣ አንዴ ከተጀመረ (አል-ኻሊፋ፣ 2002፡83-84)።
በሕዝብ መግለጫዎችና መገናኛ ብዙኃን በብሔረሰቦች መካከል ግጭትና ጥላቻን ለማስፋፋት በፖለቲካ መሪዎች ብዙ ሰላማዊ ያልሆኑ ዘይቤዎችን ይጠቀማሉ። በተጨማሪም እነዚህ ዘይቤዎች ወደ ፖለቲካ እልባት ከመሄዳቸው በፊት ቡድኖችን ለግጭት ከመዘጋጀት ጀምሮ በሁሉም የጎሳ ግጭት ደረጃዎች ውስጥ መጠቀም ይቻላል. ነገር ግን በብሔር ግንኙነት ውስጥ እንደዚህ ባሉ ግጭቶች ወይም አለመግባባቶች ውስጥ ሦስት ዓይነት ሰላማዊ ያልሆኑ ዘይቤዎች አሉ ማለት ይቻላል (አል-ከሊፋ፣ 2002፡84)።
ምድብ 1 ሁከትን እና የጎሳ ግጭትን ወደ መባባስ አሉታዊ ቃላትን መጠቀምን ያካትታል። እነዚህ ቃላት እርስ በርሳቸው የሚጋጩ ወገኖች ሊጠቀሙባቸው ይችላሉ (አል-ኻሊፋ፣ 2002፡84)፡
የበቀል በግጭት ውስጥ በቡድን A መበቀል በቡድን ለ የበቀል እርምጃ ይወስዳል ፣ እና ሁለቱም የበቀል ድርጊቶች ሁለቱን ቡድኖች ማለቂያ ወደሌለው የጥቃት እና የበቀል አዙሪት ሊመሩ ይችላሉ። ከዚህም በላይ የበቀል ድርጊቶች በመካከላቸው ባለው ግንኙነት ታሪክ ውስጥ አንዱ ብሔር በሌላው ላይ ለፈጸመው ድርጊት ሊሆን ይችላል። ለምሳሌ በ1989 በኮሶቮ ላይ ስሎቦዳን ሚሎሶቪች ሰርቦች ከ600 ዓመታት በፊት ከቱርክ ጦር ጋር ባደረጉት ጦርነት በኮሶቮ አልባኒያውያን ላይ የበቀል እርምጃ እንደሚወስዱ ቃል ገብተው ነበር። ሚሎሶቪች ሰርቦችን በኮሶቮ አልባኒያውያን ላይ ለሚደረገው ጦርነት ለማዘጋጀት የ"በቀል" ዘይቤን እንደተጠቀመ ግልፅ ነበር (አል-ካሊፋ፣ 2002፡84)።
ሽብርተኝነት በአለም አቀፍ የ"ሽብርተኝነት" ትርጉም ላይ የጋራ መግባባት አለመኖሩ በጎሳ ግጭት ውስጥ ለተሳተፉ ብሄረሰቦች ጠላቶቻቸው "አሸባሪ" እንደሆኑ እና የበቀል ተግባራቸው "ሽብርተኝነት" አይነት ነው እንዲሉ እድል ይሰጣል. ለምሳሌ በመካከለኛው ምስራቅ ግጭት የእስራኤል ባለስልጣናት የፍልስጤም አጥፍቶ ጠፊዎችን “አሸባሪ” ሲሉ ሲጠሩ ፍልስጤማውያን ግን እራሳቸውን “እንደ “አሸባሪዎች” ይሏቸዋል።ሙጃሂዲን” እና ተግባራቸው እንደ "ጂሃድ” ከተቆጣሪው ኃይል - እስራኤል ጋር. በሌላ በኩል የፍልስጤም የፖለቲካ እና የሀይማኖት መሪዎች የእስራኤል ጠቅላይ ሚኒስትር ኤሪኤል ሻሮን “አሸባሪ” እና የእስራኤል ወታደሮች “አሸባሪዎች ናቸው” ይሉ ነበር (አል ካሊፋ፣ 2002፡84-85)።
አለመተማመን፡ “የደህንነት እጦት” ወይም “የደህንነት እጦት” የሚሉት ቃላት በብሄረሰብ ግጭቶች ውስጥ በብዛት ጥቅም ላይ የሚውሉት ብሄር ብሄረሰቦች ለጦርነት በሚዘጋጁበት ወቅት የራሳቸውን ሚሊሻ ለማቋቋም ያላቸውን ፍላጎት ለማስረዳት ነው። እ.ኤ.አ. መጋቢት 7 ቀን 2001 የእስራኤል ጠቅላይ ሚኒስትር ኤሪኤል ሻሮን በእስራኤል ክኔሴት ላይ ባደረጉት የመክፈቻ ንግግር “ደህንነት” የሚለውን ቃል ስምንት ጊዜ ጠቅሰዋል። የፍልስጤም ህዝብ በንግግሩ ውስጥ ጥቅም ላይ የሚውሉት ቋንቋ እና ቃላቶች ለመቀስቀስ ዓላማ እንደሆነ ያውቃሉ (አል-ኻሊፋ፣ 2002፡85)።
ምድብ 2 አወንታዊ ተፈጥሮ ያላቸውን ቃላቶች ያቀፈ ነው፣ነገር ግን በአሉታዊ መልኩ ለጥቃት ማነሳሳት እና ማፅደቂያ መጠቀም ይቻላል (አል-ከሊፋ፣ 2002፡85)።
ቅዱስ ቦታዎች፡- ይህ ቃል በራሱ ሰላማዊ ያልሆነ ቃል አይደለም፣ ነገር ግን ዓላማው ቅዱሳን ቦታዎችን መጠበቅ ነው በማለት የጥቃት ድርጊቶችን ማስረዳትን የመሳሰሉ አጥፊ ዓላማዎችን ለማሳካት ይጠቅማል። በ1993 ዓ.ምth- በህንድ ሰሜናዊቷ አዮዲያ የሚገኘው የክፍለ-ዘመን መስጊድ - ባቢሪ መስጂድ - በፖለቲካ የተደራጁ የሂንዱ አክቲቪስቶች ወድሟል። ያ አስጸያፊ ክስተት ተከትሎ በመላ ሀገሪቱ የጋራ ብጥብጥ እና ብጥብጥ ተከስቷል፤ በዚህ ጊዜ 2,000 ወይም ከዚያ በላይ ሰዎች ማለትም ሂንዱም ሆኑ ሙስሊሞች አልቀዋል። ነገር ግን፣ የሙስሊም ተጠቂዎች ከሂንዱ እጅግ በጣም በለጠ (አል-ኻሊፋ፣ 2002፡85)።
ራስን መወሰን እና ራስን መወሰን; በምስራቅ ቲሞር እንደታየው የአንድ ብሄር ብሄረሰብ የነጻነት እና የነጻነት መንገድ ደም አፋሳሽ እና የብዙዎችን ህይወት ሊከፍል ይችላል። እ.ኤ.አ. ከ1975 እስከ 1999 በምስራቅ ቲሞር የተቃውሞ እንቅስቃሴዎች የራስን ዕድል በራስ የመወሰን እና የነጻነት መፈክርን በማንሳት የ200,000 የምስራቅ ቲሞርስን ህይወት ዋጋ አስከፍሏል (አል-ካሊፋ፣ 2002፡85)።
ራስን መከላከል; በተባበሩት መንግስታት ቻርተር አንቀጽ 61 መሰረት፣ “በአሁኑ ቻርተር ውስጥ ምንም አይነት ነገር በተባበሩት መንግስታት ድርጅት አባል ላይ የታጠቀ ጥቃት ከደረሰ የግለሰብም ሆነ የጋራ ራስን የመከላከል ተፈጥሯዊ መብት የሚጎዳ ነገር የለም። ስለዚህ የተባበሩት መንግስታት ቻርተር በሌላ አባል የሚደርስባቸውን ጥቃት ለመከላከል አባል ሀገራት ራሳቸውን የመከላከል መብታቸውን ይጠብቃል። ሆኖም፣ ቃሉ በግዛቶች ብቻ የተገደበ ቢሆንም፣ እስራኤል እስካሁን በዓለም አቀፍ ማኅበረሰብ እንደ መንግሥት እውቅና በሌላቸው የፍልስጤም ግዛቶች ላይ የምታደርገውን ወታደራዊ ዘመቻ ለማስረዳት ተጠቅማበታለች (አል-ከሊፋ፣ 2002፡85- 86)።
ምድብ 3 እንደ ዘር ማጥፋት፣ የዘር ማጽዳት እና የጥላቻ ወንጀሎችን የመሳሰሉ የጎሳ ግጭቶችን አጥፊ ውጤቶች የሚገልጹ ቃላትን ያቀፈ ነው (አል-ከሊፋ፣ 2002፡86)።
የዘር ማጥፋት የተባበሩት መንግስታት ድርጅት ቃሉን ግድያ፣ ከባድ ጥቃት፣ ረሃብ እና “አንድን ብሄር፣ ጎሳ፣ ዘር ወይም የሃይማኖት ቡድን በሙሉ ወይም በከፊል ለማጥፋት በማሰብ የተፈፀሙ ህጻናት ላይ ያነጣጠረ እርምጃ” በማለት ገልጾታል። የተባበሩት መንግስታት ለመጀመሪያ ጊዜ የተጠቀመበት ዋና ጸሃፊው በሩዋንዳ በጥቂቱ ቱትሲዎች ላይ በሁቱዎች የተፈፀመው የሃይል እርምጃ እ.ኤ.አ ኦክቶበር 1, 1994 እንደ ዘር ማጥፋት ተቆጥሯል (አል ካሊፋ፣ 2002፡86) .
የዘር ማጽዳት; የዘር ማጽዳት ፍቺው ነዋሪዎቹን ለማሳመን በሽብር፣ በአስገድዶ መድፈር እና በመግደል የአንድን ብሄረሰብ ክልል ለማፅዳት ወይም ለማጥራት የሚደረግ ሙከራ ነው። በ1992 በቀድሞው ዩጎዝላቪያ ከተካሄደው ጦርነት ጋር “የዘር ማጽዳት” የሚለው ቃል ወደ ዓለም አቀፍ መዝገበ ቃላት ገባ። ሆኖም ግን በጠቅላላ ጉባኤ እና በፀጥታው ምክር ቤት ውሳኔዎች እና በልዩ ዘጋቢዎች ሰነዶች (አል-ኻሊፋ፣ 2002፡86) በሰፊው ጥቅም ላይ ውሏል። ከመቶ ዓመት በፊት ግሪክ እና ቱርክ የቲ-ለ-ታት የዘር ማፅዳት “የሕዝብ ልውውጥን” በድፍረት ጠቅሰዋል።
የጥላቻ (አድልኦ) ወንጀሎች፡- የጥላቻ ወይም አድሎአዊ ወንጀሎች በአንድ ግለሰብ ወይም ቡድን ላይ በሚፈጠሩ ልዩነቶች ምክንያት ጉዳት የሚያደርሱ ወይም የሚያደርሱ ከሆነ በመንግስት ሕገ-ወጥ እና በወንጀል ቅጣት የሚወሰንባቸው ባህሪያት ናቸው። በህንድ ሙስሊሞች ላይ በሂንዱዎች ሲፈፀሙ የነበሩት የጥላቻ ወንጀሎች ጥሩ ምሳሌ ሊሆኑ ይችላሉ (አል-ኻሊፋ፣ 2002፡86)።
ወደ ኋላ መለስ ብለን ብናይ ብሔር ተኮር ግጭቶች መባባስና ሰላማዊ ያልሆኑ ዘይቤዎችን በመጠቀም መካከል ያለውን ትስስር ለመከላከልና ግጭትን ለመከላከል በሚደረገው ጥረት ውስጥ መጠቀም ይቻላል። ስለሆነም ዓለም አቀፉ ማህበረሰብ የብሔር ግጭት እንዳይፈጠር ጣልቃ የሚገባበትን ትክክለኛ ጊዜ ለመወሰን በተለያዩ ብሔረሰቦች መካከል ሰላማዊ ያልሆኑ ዘይቤዎችን በመከታተል ተጠቃሚ ሊሆን ይችላል። ለምሳሌ፣ የኮሶቮን ጉዳይ በተመለከተ፣ በ1998 ፕሬዚዳንት ሚሎሶቪች በኮሶቫር አልባኒያውያን ላይ የኃይል እርምጃ እንዲወስዱ በ1989 ከተናገሩት ንግግር አንፃር የዓለም አቀፉ ማኅበረሰብ ግልጽ ሐሳብ ሊገምት ይችል ነበር። ግጭት ከመፈጠሩ በፊት እና አጥፊ እና አጥፊ ውጤቶችን ያስወግዱ (አል-ከሊፋ, 2002፡99)።
ይህ ሃሳብ በሶስት ግምቶች ላይ የተመሰረተ ነው. የመጀመሪያው የዓለም አቀፉ ማህበረሰብ አባላት ተስማምተው መሥራታቸው ነው, ይህም ሁልጊዜ አይደለም. ለማሳየት, በኮሶቮ ጉዳይ ላይ, ምንም እንኳን የተባበሩት መንግስታት የሁከት ፍንዳታ ከመከሰቱ በፊት ጣልቃ የመግባት ፍላጎት ቢኖረውም, በሩሲያ እንቅፋት ሆኗል. ሁለተኛው ዋና ዋና ክልሎች በጎሳ ግጭቶች ውስጥ ጣልቃ የመግባት ፍላጎት አላቸው; ይህ በአንዳንድ ሁኔታዎች ብቻ ሊተገበር ይችላል. ለምሳሌ በሩዋንዳ ጉዳይ ከታላላቅ ሀገራት ፍላጎት ማጣት የተነሳ የአለም አቀፉ ማህበረሰብ በግጭቱ ውስጥ ጣልቃ እንዲገባ አድርጓል። ሦስተኛው ዓለም አቀፉ ማኅበረሰብ ሁልጊዜ የግጭት መባባሱን ለማስቆም ማሰቡ ነው። ሆኖም፣ የሚገርመው፣ በአንዳንድ ሁኔታዎች፣ የጥቃት መባባስ የሶስተኛ ወገን ግጭቱን ለማስቆም የሚያደርገውን ጥረት ያነሳሳል (አል-ከሊፋ፣ 2002፡100)።
መደምደሚያ
ከቀደምት ውይይት እንደምንረዳው በእምነት እና በጎሳ ላይ ያደረግናቸው ንግግሮች ጭቃና ፍልሚያ ያላቸው መልክዓ ምድሮች መስለው ይታያሉ። ዓለም አቀፍ ግንኙነት ከጀመረበት ጊዜ አንስቶ፣ የትግሉ መስመሮቹ ያለአንዳች ልዩነት እየተባዙ ወደ መጠላለፉ ድር ዛሬ ያለንበት ፍጥጫ እየገቡ ነው። በእርግጥ በእምነት እና በጎሳ ላይ የሚነሱ ክርክሮች በጥቅምና እምነት ተከፋፍለዋል። በመርከቦቻችን ውስጥ፣ ስሜቶች ያብጣሉ፣ ጭንቅላትን ይመታሉ፣ እይታን ያደበዝዛሉ፣ እና ምክንያት ግራ ያጋባሉ። አሁን ባለው የጥላቻ መንፈስ ተጠራርጎ፣ አእምሮዎች ተሴረዋል፣ ምላሶች ተቆርጠዋል፣ ለመርህ እና ለቅሬታ ሲሉ እጆች ተጎድተዋል።
ቀልጣፋ ሞተር ኃይለኛ ፍንዳታዎችን ወደ ሥራ እንደሚያስገባው ሁሉ ዴሞክራሲ ተቃዋሚዎችን እና ግጭቶችን ይጠቀማል። በግልጽ ለማየት እንደሚቻለው, ብዙ ግጭቶች እና ግጭቶች አሉ. በእርግጥ በምዕራባውያን፣ በምዕራባውያን፣ በሴቶች፣ በወንዶች፣ በሀብታሞችና በድሆች የተያዙት ቅሬታዎች ጥንታዊ እና አንዳንድ ማስረጃዎች ባይሆኑም እርስ በርስ ያለንን ግንኙነት ይገልፃሉ። በመቶዎች ለሚቆጠሩ ዓመታት የአውሮፓ እና የአሜሪካ ጭቆና፣ ጭቆና፣ ድብርት እና ጭቆና የሌለበት “አፍሪካዊ” ምንድን ነው? ያለ ሀብታሞች ግድየለሽነት ፣ ስድብ እና ልሂቃን “ድሃ” ምንድነው? እያንዳንዱ ቡድን የተቃዋሚው ግዴለሽነት እና ግዴለሽነት የራሱ አቋም እና ይዘት ባለውለታ ነው።
ዓለም አቀፋዊ የኤኮኖሚ ሥርዓት ለጠላትነት እና በትሪሊዮን ዶላሮች የሚቆጠር የሀገር ሀብት ለመወዳደር ከፍተኛ ጥረት ያደርጋል። ግን ኢኮኖሚያዊ ስኬት ቢኖርም ፣የእኛ የኢኮኖሚ ሞተር ውጤቶች በጣም አሳሳቢ እና ችላ ለማለት አደገኛ ናቸው። ካርል ማርክስ ከእውነተኛው ወይም ከፈላጊው የቁሳቁስ ሀብት ባለቤትነት ጋር የመደብ ተቃራኒዎች እንደሚሉት የኛ የኢኮኖሚ ስርዓታችን በጥሬው ሰፊ የማህበራዊ ቅራኔዎችን የሚውጥ ይመስላል። የችግራችን ምንጭ አንዱ ለሌላው የያዝነው ደካማ የመተሳሰብ ስሜት ቀዳሚው የራስ ጥቅም ያለው መሆኑ ነው። የማህበራዊ ድርጅታችን እና የታላቁ ስልጣኔያችን መሰረት ለራስ ጥቅም ነው፣ ለእያንዳንዳችን ያለው መንገድ ጥሩ የግል ጥቅምን የማግኘት ስራ ላይ በቂ ያልሆነ። የህብረተሰቡን ስምምነት ለማረጋገጥ፣ ከዚህ እውነት መወሰድ ያለበት ሀሳብ ሁላችንም እርስ በርሳችን ለመፈለግ መጣር አለብን። ነገር ግን ብዙዎቻችን አንዳችን በሌላው ተሰጥኦ፣ ጉልበት እና ፈጠራ ላይ ያለንን መደጋገፍ አቅልለን፣ ይልቁንም የተለያዩ አመለካከቶቻችንን ተለዋዋጭ ፍንጣሪዎች ብንቀሰቅስ እንመርጣለን።
ታሪክ ደጋግሞ እንደሚያሳየው የሰው ልጅ መደጋገፍ ልዩነቶቻችንን እንዲጥስ እና እንደ ሰው ቤተሰብ እንዲተሳሰርን አንፈቅድም። እርስ በርስ መደጋገማችንን ከመቀበል ይልቅ፣ አንዳንዶቻችን ሌሎችን ያለምንም ምስጋና እንዲገዙ ማስገደድ መርጠናል። ከረጅም ጊዜ በፊት በባርነት ስር የነበሩ አፍሪካውያን ለአውሮፓ እና ለአሜሪካ ባሮች ጌቶች የምድርን ችሮታ ለመዝራት እና ለመሰብሰብ በትጋት ይሰሩ ነበር። ከባሪያ ባለቤቶች ፍላጎትና ፍላጎት በአስገዳጅ ሕጎች፣ ታቦዎች፣ እምነቶች እና ኃይማኖቶች የተደገፈ ማኅበረ-ኢኮኖሚያዊ ሥርዓት ሰዎች እርስ በርሳቸው እንደሚሻሉ ከማሰብ ይልቅ ከጠላትነት እና ከጭቆና የወጣ ነው።
በመካከላችን ጥልቅ የሆነ ገደል መፈጠሩ ተፈጥሯዊ ነገር ነው፣ ይህም እርስ በርስ ለመደራደር ባለመቻላችን እንደ አስፈላጊ የኦርጋኒክ አጠቃላይ ቁርጥራጮች የተፈጠረ ነው። በዚህ ገደል መካከል የሚፈሰው የቅሬታ ወንዝ ነው። ምን አልባትም በባህሪው ሃይለኛ ባይሆንም የንዴት መንቀጥቀጡ እሳታማ ንግግሮች እና ጭካኔ የተሞላበት ክህደት ቅሬታችንን ወደሚጣደፉ ራፒድስ ለውጠውታል። አሁን ኃይለኛ ጅረት እየረገጥን ወደ ታላቅ ውድቀት እየጮኸን ይጎትተናል።
በባህላዊ እና ርዕዮተ ዓለም ጠላትነት ውስጥ ያሉትን ውድቀቶች መገምገም ባለመቻላችን ሊበራሎች፣ ወግ አጥባቂዎች እና ጽንፈኞች በየደረጃው እና በጥራት አቀንቃኞች ሰላማዊ እና ፍላጎት የሌላቸውን እንኳን ወደ ጎን እንድንሰለፍ አስገድደናል። በየቦታው በሚፈነዳው ጦርነቱ ስፋት እና ጥንካሬ የተደናገጠው፣ በመካከላችን በጣም ምክንያታዊ እና የተቀናበረው እንኳን መቆም የሚችልበት ምንም አይነት ገለልተኛ አቋም እንደሌለ ተገንዝበዋል። ሁሉም ዜጋ በግጭቱ ውስጥ እንዲሳተፍ ስለሚገደድና በመመልመል በመካከላችን ያሉ የሃይማኖት አባቶችም ቢሆኑ ከጎናቸው መሆን አለባቸው።
ማጣቀሻዎች
አል-ከሊፋ, አብደላ አህመድ. 2002. የዘር ግንኙነት. በ AK Bangura፣ እ.ኤ.አ. ሰላማዊ ያልሆኑ ዘይቤዎች. ሊንከን, NE: ጸሐፊዎች ክለብ ፕሬስ.
ባንጉራ፣ አብዱልከሪም 2011 ዓ. የቁልፍ ሰሌዳ ጂሃድ፡ የተሳሳቱ አመለካከቶችን እና እስልምናን የተሳሳቱ መረጃዎችን ለማስተካከል ሙከራዎች. ሳን ዲዬጎ, CA: Cognella ፕሬስ.
ባንጉራ፣ አብዱልከሪም 2007. በሴራሊዮን ውስጥ ሙስናን መረዳት እና መዋጋት: ዘይቤያዊ የቋንቋ አቀራረብ. የሶስተኛው ዓለም ጥናቶች ጆርናል 24, 1: 59-72.
ባንጉራ፣ አብዱልከሪም (ed.) 2005 ዓ. የእስልምና ሰላም ምሳሌዎች. Dubuque, IA: Kendall/Hunt አሳታሚ ኩባንያ.
ባንጉራ፣ አብዱልከሪም (ed.) 2005 ዓ. የእስልምና መግቢያ፡ ሶሺዮሎጂካል እይታ. Dubuque, IA: Kendall/Hunt አሳታሚ ኩባንያ.
ባንጉራ፣ አብዱልከሪም (ed.) በ2004 ዓ.ም. እስላማዊ የሰላም ምንጮች. ቦስተን, MA: ፒርሰን.
ባንጉራ፣ አብዱልከሪም በ2003 ዓ.ም. ቅዱስ ቁርኣን እና ወቅታዊ ጉዳዮች. ሊንከን ፣ ኒ-iUniverse.
ባንጉራ፣ አብዱልከሪም፣ እ.ኤ.አ. 2002. ሰላማዊ ያልሆኑ ዘይቤዎች. ሊንከን, NE: ጸሐፊዎች ክለብ ፕሬስ.
ባንጉራ፣ አብዱልከሪም እና አላኑድ አል-ኑህ። 2011. ኢስላማዊ ስልጣኔ ፣ መረጋጋት ፣ እኩልነት እና መረጋጋት.. ሳን ዲዬጎ, CA: Cognella.
ክሪስታል ፣ ዴቪድ። በ1992 ዓ.ም. የቋንቋ እና ቋንቋዎች ኢንሳይክሎፔዲክ መዝገበ ቃላት. ካምብሪጅ, MA: ብላክዌል አታሚዎች.
ዲትመር ፣ ጄሰን 2012. ካፒቴን አሜሪካ እና ብሄራዊ ልዕለ ኃያል፡ ዘይቤዎች፣ ትረካዎች እና ጂኦፖሊቲክስ. ፊላዴልፊያ, ፓኪ: Temple University Press.
ኤደልማን ፣ ሙሬይ በ1971 ዓ.ም. ፖለቲካ እንደ ተምሳሌታዊ ተግባር፡ የጅምላ መነቃቃት እና ፀጥታ. ቺካጎ IL: ማርክሃም ለድህነት ሞኖግራፍ ተከታታይ ምርምር ተቋም.
ኮን ፣ ሳሊ። ሰኔ 18, 2015. የትራምፕ አስነዋሪ የሜክሲኮ አስተያየቶች. ሲ.ኤን.ኤን.. በሴፕቴምበር 22፣ 2015 ከhttp://www.cnn.com/2015/06/17/opinions/kohn-donald-trump-announcement/ የተገኘ
ኩን፣ ጆርጅ ኤስ 2002. ሃይማኖት እና መንፈሳዊነት። በ AK Bangura፣ እ.ኤ.አ. ሰላማዊ ያልሆኑ ዘይቤዎች. ሊንከን, NE: ጸሐፊዎች ክለብ ፕሬስ.
ላኮፍ ፣ ጆርጅ እና ማርክ ጆንሰን። በ1980 ዓ.ም. የምንኖርባቸው ዘይቤዎች. ቺካጎ, IL: የቺካጎ ፕሬስ ዩኒቨርሲቲ.
ሌቪንሰን ፣ እስጢፋኖስ። በ1983 ዓ.ም. ፕራግማቲክስ. ካምብሪጅ, ዩኬ: ካምብሪጅ ዩኒቨርሲቲ ፕሬስ.
ፔንጄሊ ፣ ማርቲን። ሴፕቴምበር 20, 2015. ቤን ካርሰን ማንም ሙስሊም በፍፁም የአሜሪካ ፕሬዝዳንት መሆን የለበትም ብሏል። ዘ ጋርዲያን (ዩኬ) በሴፕቴምበር 22፣ 2015 ከ http://www.theguardian.com/us-news/2015/sep/20/ben-carson-no-muslim-us-president-trump-obama የተገኘ
አለ፣ አብዱል አዚዝ እና አብዱልከሪም ባንጉራ። ከ1991-1992 ዓ.ም. ብሔር እና ሰላማዊ ግንኙነት. የሰላም ግምገማ 3, 4: 24-27.
ስፔልበርግ፣ ዴኒዝ ኤ.2014 የቶማስ ጀፈርሰን ቁርአን፡ እስልምና እና መስራቾቹ. ኒው ዮርክ፣ ኒው ዮርክ፡ ቪንቴጅ ዳግም እትም እትም።
ዌንስታይን ፣ ብሪያን። በ1983 ዓ.ም. የሲቪክ ቋንቋ. ኒው ዮርክ፣ ኒው ዮርክ፡ ሎንግማን፣ ኢንክ
ዌንደን ፣ አኒታ። 1999፣ ሰላምን መግለጽ፡ ከሰላም ምርምር እይታዎች። በC. Schäffner እና A. Wenden፣ እ.ኤ.አ. ቋንቋ እና ሰላም. አምስተርዳም፣ ኔዘርላንድ፡ ሃርዉድ አካዳሚክ አሳታሚዎች።
ስለደራሲው
አብዱልከሪም ባንጉራ በአሜሪካ ዩኒቨርሲቲ የአለም አቀፍ ሰላም ማዕከል የአለም አቀፍ ሰላም ማዕከል እና የአፍሪካ ተቋም ዳይሬክተር የሆኑት የአብርሃም ግንኙነቶች እና የእስልምና ሰላም ጥናቶች ተመራማሪ እና በዋሽንግተን ዲሲ የሚገኙ የአፍሪካ ተቋም ዳይሬክተር ናቸው። በሞስኮ ውስጥ በፕሌካኖቭ የሩሲያ ዩኒቨርሲቲ የምርምር ዘዴ የውጭ አንባቢ; በፓኪስታን ውስጥ በፔሻዋር ዩኒቨርሲቲ የሰላም እና የግጭት ጥናቶች ዓለም አቀፍ የበጋ ትምህርት ቤት የመጀመሪያ የሰላም ፕሮፌሰር; እና በሳንቶ ዶሚንጎ እስቴ, ዶሚኒካን ሪፑብሊክ ውስጥ የ Centro Cultural Guanin ዓለም አቀፍ ዳይሬክተር እና አማካሪ. በፖለቲካል ሳይንስ፣ በልማት ኢኮኖሚክስ፣ በቋንቋ፣ በኮምፒውተር ሳይንስ እና በሒሳብ አምስት የዶክትሬት ዲግሪዎችን አግኝተዋል። እሱ የ86 መጻሕፍት እና ከ600 በላይ ምሁራዊ መጣጥፎችን አዘጋጅቷል። ከ50 በላይ የታወቁ ምሁራዊ እና የማህበረሰብ አገልግሎት ሽልማቶች አሸናፊው፣ ከባጉራ በጣም የቅርብ ጊዜ ሽልማቶች መካከል የሴሲል ቢ. Curry ቡክ ሽልማት ለእርሱ የአፍሪካ ሂሳብ፡ ከአጥንት ወደ ኮምፒውተርበአፍሪካ አሜሪካውያን ስኬት ፋውንዴሽን መጽሃፍ ኮሚቴ እስካሁን ድረስ በሳይንስ፣ ቴክኖሎጂ፣ ምህንድስና እና ሂሳብ (STEM) አፍሪካውያን አሜሪካውያን ከተፃፉ 21 በጣም ጠቃሚ መጽሃፎች መካከል አንዱ ሆኖ ተመርጧል። የዲዮፒያን ኢንስቲትዩት ምሁራዊ እድገት ሚርያም ማአት ካ ሪ ሽልማት “በአፍሪካ እናት ቋንቋ የቤት ውስጥ ሒሳብ” በሚል ርዕስ ባቀረቡት መጣጥፍ የፓን አፍሪካ ጥናቶች ጆርናል; ልዩ የዩናይትድ ስቴትስ ኮንግረስ ሽልማት ለ“ለዓለም አቀፉ ማህበረሰብ የላቀ እና በዋጋ ሊተመን የማይችል አገልግሎት፤” በብሔረሰብ እና በሃይማኖት ግጭቶች አፈታት እና ሰላም ግንባታ ላይ ባደረገው ምሁራዊ ሥራ፣ በግጭት አካባቢዎች ሰላምና ግጭት አፈታትን በማበረታታት የዓለም አቀፍ የብሔር-ሃይማኖት ሽምግልና ሽልማት; የሞስኮ መንግሥት የመድብለ ባህላዊ ፖሊሲ እና የተቀናጀ ትብብር ሽልማት በሰላማዊ ብሔር እና ሃይማኖታዊ ግንኙነቶች ላይ ለሠራው ሳይንሳዊ እና ተግባራዊ ተፈጥሮ ሽልማት; እና ሮናልድ ኢ. ማክኔር ሸሚዝ ለከዋክብት የምርምር ዘዴ ባለሙያ በሙያዊ ሪፈር ጆርናሎች እና መጽሃፍቶች ውስጥ በታተሙት የአካዳሚክ ዘርፎች ውስጥ ከፍተኛ ቁጥር ያላቸውን የምርምር ምሁራንን በመምራት እና በጣም ጥሩውን የወረቀት ሽልማቶችን በተከታታይ ለሁለት ዓመታት ያሸነፈ - 2015 እና 2016. ባንጉራ ወደ ደርዘን የሚጠጉ የአፍሪካ እና ስድስት የአውሮፓ ቋንቋዎችን አቀላጥፎ የሚያውቅ ሲሆን በአረብኛ፣ በዕብራይስጥ እና በሂሮግሊፊክስ ብቃቱን ለማሳደግ ያጠናል። በተጨማሪም የበርካታ ምሁር ድርጅቶች አባል፣ ፕሬዚዳንት እና ከዚያም የተባበሩት መንግስታት የሶስተኛ ዓለም ጥናት ማህበር አምባሳደር ሆነው አገልግለዋል፣ የአፍሪካ ህብረት የሰላም እና የፀጥታው ምክር ቤት ልዩ መልዕክተኛ ናቸው።
