Πολιτισμικά Κατάλληλη Εναλλακτική Επίλυση Διαφορών

Η κυρίαρχη μορφή της εναλλακτικής επίλυσης διαφορών (ADR) προέρχεται από τις ΗΠΑ και ενσωματώνει ευρω-αμερικανικές αξίες. Ωστόσο, η επίλυση συγκρούσεων εκτός Αμερικής και Ευρώπης λαμβάνει χώρα μεταξύ ομάδων με διαφορετικά πολιτιστικά, φυλετικά, θρησκευτικά και εθνοτικά συστήματα αξιών. Ο διαμεσολαβητής που έχει εκπαιδευτεί στην ADR (Παγκόσμιος Βορράς) αγωνίζεται να εξισώσει την εξουσία μεταξύ των κομμάτων άλλων πολιτισμών και να προσαρμοστεί στις αξίες τους. Ένας τρόπος επιτυχίας στη διαμεσολάβηση είναι η χρήση μεθόδων που βασίζονται σε παραδοσιακά και ιθαγενή έθιμα. Διαφορετικοί τύποι ΕΕΔ μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την ενδυνάμωση ενός μέρους που έχει μικρή μόχλευση και για την καλύτερη κατανόηση της κυρίαρχης κουλτούρας της διαμεσολάβησης/διαμεσολαβητών. Οι παραδοσιακές μέθοδοι που σέβονται τα τοπικά συστήματα πεποιθήσεων μπορούν ωστόσο να περιέχουν αντιφάσεις με τις αξίες των διαμεσολαβητών του Παγκόσμιου Βορρά. Αυτές οι αξίες του Παγκόσμιου Βορρά, όπως τα ανθρώπινα δικαιώματα και η καταπολέμηση της διαφθοράς, δεν μπορούν να επιβληθούν και μπορούν να οδηγήσουν σε δύσκολη αναζήτηση ψυχής από τους διαμεσολαβητές του Παγκόσμιου Βορρά σχετικά με τις προκλήσεις που αφορούν τα μέσα.  

«Ο κόσμος στον οποίο γεννηθήκατε είναι μόνο ένα μοντέλο πραγματικότητας. Άλλοι πολιτισμοί δεν είναι αποτυχημένες προσπάθειες να είσαι εσύ. είναι μοναδικές εκδηλώσεις του ανθρώπινου πνεύματος». – Wade Davis, Αμερικανός/Καναδός ανθρωπολόγος

Ο σκοπός αυτής της παρουσίασης είναι να συζητήσει πώς επιλύονται οι συγκρούσεις στα ιθαγενή και παραδοσιακά συστήματα δικαιοσύνης και στις φυλετικές κοινωνίες και να κάνει συστάσεις για μια νέα προσέγγιση από τους επαγγελματίες του Παγκόσμιου Βορρά της Εναλλακτικής Επίλυσης Διαφορών (ADR). Πολλοί από εσάς έχετε εμπειρία σε αυτούς τους τομείς, και ελπίζω να μπείτε για να μοιραστείτε τις εμπειρίες σας.

Τα μαθήματα μεταξύ συστημάτων και η διασταυρούμενη γονιμοποίηση μπορεί να είναι καλά, αρκεί η κοινή χρήση να είναι αμοιβαία και με σεβασμό. Είναι σημαντικό για τον επαγγελματία της ΕΕΔ (και την οντότητα που προσλαμβάνει ή τον παρέχει) να αναγνωρίζει την ύπαρξη και την αξία άλλων, ιδίως παραδοσιακών και αυτόχθονων ομάδων.

Υπάρχουν πολλές διαφορετικές μορφές εναλλακτικής επίλυσης διαφορών. Παραδείγματα περιλαμβάνουν τη διαπραγμάτευση, τη διαμεσολάβηση, τη διαιτησία και την εκδίκαση. Οι άνθρωποι χρησιμοποιούν άλλους μηχανισμούς για τη διαχείριση των διαφορών σε τοπικό επίπεδο, συμπεριλαμβανομένης της πίεσης από τους συνομηλίκους, του κουτσομπολιού, του εξοστρακισμού, της βίας, του δημόσιου εξευτελισμού, της μαγείας, της πνευματικής θεραπείας και της σχάσης συγγενών ή οικιστικών ομάδων. Η κυρίαρχη μορφή επίλυσης διαφορών /ADR προέρχεται από τις ΗΠΑ και ενσωματώνει ευρωπαϊκές-αμερικανικές αξίες. Ονομάζω αυτό το Παγκόσμιο Βορρά ADR για να το ξεχωρίσω από τις προσεγγίσεις που χρησιμοποιούνται στον Παγκόσμιο Νότο. Οι επαγγελματίες ΕΕΔ του Βορρά παγκοσμίως μπορεί να περιλαμβάνουν υποθέσεις σχετικά με τη δημοκρατία. Σύμφωνα με τον Ben Hoffman, υπάρχει μια «λειτουργία» ADR τύπου Global North, στην οποία οι μεσολαβητές:

• είναι ουδέτερες.
• είναι χωρίς εξουσία λήψης αποφάσεων.
• είναι μη κατευθυντήριες.
• διευκολύνω.
• δεν πρέπει να προσφέρει λύσεις στα μέρη.
• μην διαπραγματευτείτε με τα μέρη.
• είναι αμερόληπτοι ως προς το αποτέλεσμα της διαμεσολάβησης.
• δεν έχουν σύγκρουση συμφερόντων.[1]

Σε αυτό θα πρόσθετα ότι:

• εργασία με ηθικούς κώδικες.
• είναι εκπαιδευμένοι και πιστοποιημένοι.
• διατηρούν το απόρρητο.

Ορισμένες ADR εφαρμόζονται μεταξύ ομάδων με διαφορετικό πολιτισμικό, φυλετικό και εθνικό υπόβαθρο, όπου ο ασκούμενος συχνά αγωνίζεται να διατηρήσει το τραπέζι (πεδίο ανταγωνισμού) στο ίδιο επίπεδο μεταξύ των μερών, επειδή συχνά υπάρχουν διαφορές ισχύος. Ένας τρόπος για να είναι ο διαμεσολαβητής ευαίσθητος στις ανάγκες των μερών είναι να χρησιμοποιεί μεθόδους ΕΕΔ που βασίζονται σε παραδοσιακές μεθόδους. Αυτή η προσέγγιση έχει πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα. Μπορεί να χρησιμοποιηθεί για να εξουσιοδοτήσει ένα μέρος που συνήθως έχει μικρή δύναμη και να φέρει μεγαλύτερη κατανόηση στο κυρίαρχο κόμμα της κουλτούρας (εκείνων που βρίσκονται στη σύγκρουση ή των διαμεσολαβητών). Μερικά από αυτά τα παραδοσιακά συστήματα διαθέτουν σημαντικούς μηχανισμούς επιβολής και παρακολούθησης επίλυσης και σέβονται τα συστήματα πεποιθήσεων των εμπλεκόμενων ατόμων.

Όλες οι κοινωνίες χρειάζονται φόρουμ διακυβέρνησης και επίλυσης διαφορών. Οι παραδοσιακές διαδικασίες γενικεύονται συχνά ως εκείνες ενός αξιοσέβαστου ηγέτη ή πρεσβυτέρου που διευκολύνει, μεσολαβεί, διαιτητεύει ή επιλύει μια διαφορά μέσω της οικοδόμησης συναίνεσης με στόχο να «διορθώσει τις σχέσεις τους» αντί να «βρει την αλήθεια ή να καθορίσει την ενοχή ή Ευθύνη."

Ο τρόπος με τον οποίο πολλοί από εμάς ασκούμε την ΕΕΔ αμφισβητείται από εκείνους που ζητούν την αναζωογόνηση και την αποκατάσταση της επίλυσης διαφορών σύμφωνα με την κουλτούρα και τα έθιμα ενός γηγενούς κόμματος ή τοπικής ομάδας, κάτι που μπορεί να είναι πιο αποτελεσματικό.

Η εκδίκαση διαφορών μετά την αποικία και τη διασπορά απαιτεί γνώσεις πέρα ​​από αυτό που μπορεί να προσφέρει ένας εμπειρογνώμονας ADR χωρίς ιδιαίτερη θρησκευτική ή πολιτιστική τεχνογνωσία, αν και ορισμένοι εμπειρογνώμονες στην ADR φαίνονται ικανοί να κάνουν τα πάντα, συμπεριλαμβανομένων των διαφορών της διασποράς που προκύπτουν από πολιτισμούς μεταναστών στις Ηνωμένες Πολιτείες και την Ευρώπη .

Πιο συγκεκριμένα, τα οφέλη των παραδοσιακών συστημάτων ADR (ή επίλυσης συγκρούσεων) μπορούν να χαρακτηριστούν ως:

• πολιτισμικά οικείο.
• σχετικά απαλλαγμένο από διαφθορά. (Αυτό είναι σημαντικό, επειδή πολλές χώρες, ιδιαίτερα στη Μέση Ανατολή, δεν πληρούν τα πρότυπα του παγκόσμιου Βορρά για το κράτος δικαίου και την καταπολέμηση της διαφθοράς.)

Άλλα τυπικά χαρακτηριστικά της παραδοσιακής ADR είναι ότι είναι:

• γρήγορη επίλυση.
• φτηνός.
• τοπικά προσβάσιμο και με πόρους.
• εκτελεστό σε ανέπαφες κοινότητες.
• έμπιστος.
• επικεντρώθηκε στην αποκαταστατική δικαιοσύνη και όχι στην τιμωρία - διατηρώντας την αρμονία μέσα στην κοινότητα.
• διεξάγεται από ηγέτες της κοινότητας που μιλούν την τοπική γλώσσα και κατανοούν τα τοπικά προβλήματα. Οι αποφάσεις είναι πιθανό να γίνουν αποδεκτές από την ευρύτερη κοινότητα.

Για όσους βρίσκονται στην αίθουσα που έχουν εργαστεί με παραδοσιακά ή αυτόχθονα συστήματα, έχει νόημα αυτή η λίστα; Θα του προσέθετε περισσότερα χαρακτηριστικά, από την εμπειρία σας;

Οι τοπικές μέθοδοι μπορούν να περιλαμβάνουν:

• ειρηνευτικούς κύκλους.
• κύκλοι ομιλίας.
• ομαδική διάσκεψη οικογένειας ή κοινότητας.
• τελετουργικές θεραπείες.
• διορισμός πρεσβυτέρου ή σοφού ατόμου για την εκδίκαση μιας διαφοράς, συμβουλίου πρεσβυτέρων και κοινοτικών δικαστηρίων βάσης.

Η αποτυχία προσαρμογής στις προκλήσεις του τοπικού πλαισίου είναι μια κοινή αιτία αποτυχίας στην ADR όταν εργάζεστε με πολιτισμούς εκτός του Παγκόσμιου Βορρά. Οι αξίες των υπευθύνων λήψης αποφάσεων, των επαγγελματιών και των αξιολογητών που αναλαμβάνουν ένα έργο θα επηρεάσουν τις προοπτικές και τις αποφάσεις όσων εμπλέκονται στην επίλυση διαφορών. Οι κρίσεις σχετικά με τις ανταλλαγές μεταξύ των διαφορετικών αναγκών ομάδων του πληθυσμού συνδέονται με αξίες. Οι ασκούμενοι πρέπει να γνωρίζουν αυτές τις εντάσεις και να τις διατυπώνουν, τουλάχιστον στον εαυτό τους, σε κάθε βήμα της διαδικασίας. Αυτές οι εντάσεις δεν θα επιλύονται πάντα, αλλά μπορούν να μειωθούν με την αναγνώριση του ρόλου των αξιών και την εφαρμογή της αρχής της δικαιοσύνης στο δεδομένο πλαίσιο. Αν και υπάρχουν πολλές έννοιες και προσεγγίσεις για τη δικαιοσύνη, γενικά καλύπτεται από τα ακόλουθα τέσσερις κύριοι παράγοντες:

• Σεβασμός.
• ουδετερότητα (απαλλαγμένη από μεροληψία και ενδιαφέρον).
• Συμμετοχή.
• αξιοπιστία (που δεν σχετίζεται τόσο με την ειλικρίνεια ή την ικανότητα, αλλά μάλλον με την έννοια της ηθικής προσοχής).

Η συμμετοχή αναφέρεται στην ιδέα ότι ο καθένας αξίζει μια δίκαιη ευκαιρία να αξιοποιήσει πλήρως τις δυνατότητές του. Αλλά φυσικά σε ορισμένες παραδοσιακές κοινωνίες, οι γυναίκες αποκλείονται από την ευκαιρία - όπως συνέβη στα ιδρυτικά έγγραφα των Ηνωμένων Πολιτειών, στα οποία όλοι οι «άντρες δημιουργήθηκαν ίσοι» αλλά στην πραγματικότητα υφίσταντο διακρίσεις λόγω εθνικότητας και οι γυναίκες απέκλειαν φανερά από πολλά δικαιώματα και οφέλη.

Ένας άλλος παράγοντας που πρέπει να λάβετε υπόψη είναι η γλώσσα. Η εργασία σε μια γλώσσα διαφορετική από τη μητρική του μπορεί να επηρεάσει τις ηθικές κρίσεις. Για παράδειγμα, ο Albert Costa του Universitat Pompeu Fabra στην Ισπανία και οι συνεργάτες του διαπίστωσαν ότι η γλώσσα στην οποία τίθεται ένα ηθικό δίλημμα μπορεί να αλλάξει τον τρόπο με τον οποίο οι άνθρωποι ανταποκρίνονται στο δίλημμα. Διαπίστωσαν ότι οι απαντήσεις που έδωσαν οι άνθρωποι ήταν ψύχραιμα ορθολογικές και χρηστικές με βάση το μεγαλύτερο καλό για τον μεγαλύτερο αριθμό ανθρώπων. Δημιουργήθηκε ψυχολογική και συναισθηματική απόσταση. Οι άνθρωποι τείνουν επίσης να τα πηγαίνουν καλύτερα σε τεστ καθαρής λογικής, ξένης γλώσσας — και ιδιαίτερα σε ερωτήσεις με προφανή αλλά λανθασμένη απάντηση και σωστή απάντηση που απαιτεί χρόνο για να λυθεί.

Επιπλέον, η κουλτούρα μπορεί να καθορίσει κώδικες συμπεριφοράς, όπως στην περίπτωση του Αφγανιστάν και του Πακιστανού Pashtunwali, για τους οποίους ένας κώδικας συμπεριφοράς έχει βαθιά ύπαρξη στο συλλογικό μυαλό της φυλής. θεωρείται ως ένα άγραφο «σύνταγμα» της φυλής. Η πολιτιστική ικανότητα, γενικότερα, είναι ένα σύνολο συνεπών συμπεριφορών, στάσεων και πολιτικών που συνδυάζονται σε ένα σύστημα, οργανισμό ή μεταξύ επαγγελματιών που επιτρέπει την αποτελεσματική εργασία σε διαπολιτισμικές καταστάσεις. Αντικατοπτρίζει την ικανότητα απόκτησης και χρήσης γνώσης των πεποιθήσεων, στάσεων, πρακτικών και προτύπων επικοινωνίας των κατοίκων, των πελατών και των οικογενειών τους για τη βελτίωση των υπηρεσιών, την ενίσχυση προγραμμάτων, την αύξηση της συμμετοχής της κοινότητας και την κάλυψη των χασμάτων μεταξύ διαφορετικών ομάδων πληθυσμού.

Ως εκ τούτου, οι δραστηριότητες ΕΕΔ θα πρέπει να βασίζονται και να επηρεάζονται πολιτιστικά, με αξίες, παραδόσεις και πεποιθήσεις να καθορίζουν το ταξίδι ενός ατόμου και της ομάδας και τη μοναδική διαδρομή προς την ειρήνη και την επίλυση συγκρούσεων. Οι υπηρεσίες θα πρέπει να είναι πολιτιστικά θεμελιωμένες και εξατομικευμένες.  Ο εθνοκεντρισμός πρέπει να αποφεύγεται. Ο πολιτισμός, καθώς και το ιστορικό πλαίσιο, θα πρέπει να συμπεριληφθούν στην ΕΕΔ. Η ιδέα των σχέσεων πρέπει να επεκταθεί ώστε να συμπεριλάβει φυλές και φυλές. Όταν ο πολιτισμός και η ιστορία μένουν εκτός ή αντιμετωπίζονται με ακατάλληλο τρόπο, οι ευκαιρίες για ADR μπορεί να εκτροχιαστούν και να δημιουργηθούν περισσότερα προβλήματα.

Ο ρόλος του επαγγελματία ADR μπορεί να είναι περισσότερο ένας διευκολυντής με μια σχεδόν οικεία γνώση των αλληλεπιδράσεων, των διαφορών και άλλων δυναμικών μιας ομάδας, καθώς και της ικανότητας και της επιθυμίας να παρέμβει. Για να ενισχυθεί αυτός ο ρόλος, θα πρέπει να υπάρχει πολιτιστικά κατάλληλη εκπαίδευση και προγραμματισμός επίλυσης διαφορών για μέλη της ADR, για τα πολιτικά δικαιώματα, τις ομάδες ανθρωπίνων δικαιωμάτων και τις κυβερνητικές οντότητες που έρχονται σε επαφή ή/και διαβουλεύονται με τους First Peoples και άλλες γηγενείς, παραδοσιακές και αυτόχθονες ομάδες. Αυτή η εκπαίδευση μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως καταλύτης για την ανάπτυξη ενός προγράμματος επίλυσης διαφορών που είναι πολιτιστικά σχετικό με τις αντίστοιχες κοινότητές του. Οι κρατικές επιτροπές ανθρωπίνων δικαιωμάτων, η ομοσπονδιακή κυβέρνηση, ο στρατός και άλλες κυβερνητικές ομάδες, οι ανθρωπιστικές ομάδες, οι μη κυβερνητικές οργανώσεις και άλλοι μπορεί, εάν το έργο είναι επιτυχές, να είναι σε θέση να προσαρμόσουν τις αρχές και τις τεχνικές για μη αντιμαχόμενη επίλυση προβλημάτων ανθρωπίνων δικαιωμάτων με άλλα θέματα και μεταξύ άλλων πολιτιστικών κοινοτήτων.

Οι πολιτιστικά κατάλληλες μέθοδοι ADR δεν είναι πάντα, ή γενικά, καλές. Ενδέχεται να δημιουργούν ηθικά προβλήματα —που περιλαμβάνουν έλλειψη δικαιωμάτων για τις γυναίκες, βαρβαρότητα, να βασίζονται σε ταξικά ή κάστα συμφέροντα και διαφορετικά να μην πληρούν τα διεθνή πρότυπα ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Μπορεί να υπάρχουν περισσότερα από ένα παραδοσιακά συστήματα σε ισχύ.

Η αποτελεσματικότητα τέτοιων μηχανισμών για την παροχή πρόσβασης στα δικαιώματα καθορίζεται όχι μόνο από υποθέσεις που κερδήθηκαν ή χάθηκαν, αλλά και από την ποιότητα των αποφάσεων που εκδόθηκαν, την ικανοποίηση που παρέχουν στον αιτούντα και την αποκατάσταση της αρμονίας.

Τέλος, ο επαγγελματίας ADR μπορεί να μην αισθάνεται άνετα με την έκφραση πνευματικότητας. Στις Ηνωμένες Πολιτείες, συνήθως εκπαιδευόμαστε για να κρατάμε τη θρησκεία μακριά από τον δημόσιο λόγο —και ιδιαίτερα τον «ουδέτερο» λόγο. Ωστόσο, υπάρχει ένα στέλεχος ADR που πληροφορείται από τη θρησκευτικότητα. Ένα παράδειγμα είναι αυτό του John Lederach, η προσέγγιση του οποίου ενημερώθηκε από την Ανατολική Μενονιτική Εκκλησία. Η πνευματική διάσταση των ομάδων με τις οποίες κάποιος εργάζεται μερικές φορές χρειάζεται να εξακριβωθεί. Αυτό ισχύει ιδιαίτερα για ιθαγενείς Αμερικανούς, ομάδες και φυλές των Πρώτων Λαών και στη Μέση Ανατολή.

Ο Zen Roshi Dae Soen Sa Nim χρησιμοποίησε αυτή τη φράση επανειλημμένα:

«Πετάξτε όλες τις απόψεις, όλες τις συμπάθειες και τις αντιπάθειες και κρατήστε μόνο το μυαλό που δεν γνωρίζει. Αυτό είναι πολύ σημαντικό."  (Seung Sahn: Don't Know; Ox Herding; http://www.oxherding.com/my_weblog/2010/09/seung-sahn-only-dont-know.html)

Ευχαριστώ πολύ. Τι σχόλια και ερωτήσεις έχετε; Ποια είναι μερικά παραδείγματα αυτών των παραγόντων από τη δική σας εμπειρία;

Ο Marc Brenman είναι πρώην Π.χ.utive ΕσείςEctor, Επιτροπή Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων της Πολιτείας της Ουάσιγκτον.

[1] Ben Hoffman, Καναδικό Ινστιτούτο Εφαρμοσμένων Διαπραγματεύσεων, Κέρδισε τη Συμφωνία: Εξομολογήσεις ενός Διαμεσολαβητή Πραγματικού Κόσμου. CIIAN News; Χειμώνας 2009.