Kataluniako Independentzia – Espainiar Batasun Gatazka

Zer gertatu da? Gatazkaren aurrekari historikoak

1ko urriaren 2017ean, Kataluniak, Espainiako estatuak, Espainiarekiko independentziari buruzko erreferenduma egin zuen. Kataluniako herritarren %43k eman zuten botoa, eta botoa eman zutenen artean, %90ek independentziaren alde egin zuten. Espainiak erreferenduma legez kanpokoa zela adierazi zuen eta emaitzak ez zituztela errespetatuko adierazi zuen.

2008ko krisi ekonomikoaren ostean berriro piztu zen Kataluniako independentziaren aldeko mugimendua, gezurra lozorroan geratu ostean. Katalunian langabeziak gora egin zuen, baita Espainiako Gobernu zentrala arduratsua zelako pertzepzioa ere, eta Kataluniak hobeto egingo lukeela independentean funtzionatuko balu. Kataluniak autonomia handitzearen alde egin zuen baina nazio mailan 2010ean Espainiak errefusatu zituen Kataluniak proposatutako erreformak, independentziaren aldeko elkartasuna indartuz.

Atzera begiratuta, independentzia mugimendu kolonialen arrakastaren eta Espainiako-Amerikako Gerrak Espainiar inperioaren desegiteak Espainia ahuldu egin zuen, gerra zibilaren aurrean zaurgarri bihurtuz. Franco jeneralak, diktadore faxistak, herrialdea sendotu zuenean, 1939an, katalana debekatu zuen. Ondorioz, Kataluniako mugimendu independentistak bere burua antifaxistatzat dauka. Horrek erresumina eragin du unionista batzuen artean, euren burua ere antifaxistatzat dutela eta bidegabe sailkatuta daudela sentitzen dutenak.

Elkarren istorioak – Pertsona bakoitzak nola ulertzen duen egoera eta zergatik

Kataluniako Independentzia – Kataluniak Espainia utzi beharko luke.

Kargua: Katalunia nazio independente gisa onartu behar da, autogobernatzeko askea eta Espainiako legeen menpe ez dagoena.

Interesa: 

Prozesuaren zilegitasuna:  Kataluniako publiko gehiena independentziaren alde dago. Carles Puidgemont Kataluniako gure presidenteak Europar Batasunari egindako agerraldian esan zuenez, "nazio baten etorkizuna demokratikoki erabakitzea ez da delitua". Bide baketsuak diren bozketa eta protestak erabiltzen ari gara gure aldarrikapenak egiteko. Ezin gara fidatu Mariano Rajoy lehen ministroa onartzen duen Senatuan zuzen tratatuko gaituen. Hauteskundeak egin genituenean polizia nazionalaren indarkeria ikusi dugu jada. Gure autodeterminazio eskubidea hausten saiatu ziren. Konturatu ez zirena da horrek gure kasua indartu baino ez duela egiten.

Kultura babestea: Antzinako nazio bat gara. Franco diktadore faxistak Espainian sartu gintuen 1939an, baina ez dugu espainiartzat hartzen. Bizitza publikoan gure hizkuntza erabili eta gure parlamentuko legeak bete nahi ditugu. Gure kultur adierazpena frankismoaren diktaduran zanpatua izan zen. Ulertzen dugu gordetzen ez duguna galtzeko arriskuan gaudela.

Ongizate ekonomikoa: Katalunia estatu oparoa da. Gure zergek guk bezainbeste ekarpenik egiten ez duten estatuei eusten diete. Gure mugimenduaren leloetako bat “Madrilek lapurtzen gaitu” da —ez bakarrik gure autonomia, baita gure aberastasuna ere—. Era independentean funtzionatzeko, Europar Batasuneko beste kide batzuekin ditugun loturetan konfiantza handia izango genuke. Gaur egun negozioak egiten ditugu EBrekin eta harreman horiekin jarraitu nahi dugu. Dagoeneko atzerriko misioak ditugu martxan Katalunian. Espero dugu EBk aitortzea sortzen ari garen nazio berria, baina jakitun gara Espainiaren onarpena ere behar dugula, kide izateko.

Aurrekaria: Europar Batasunari dei egiten diogu aitortzeko. Euroguneko kide batetik urrunduko den lehen herrialdea izango ginateke, baina nazio berriak eratzea ez da fenomeno berria Europan. Bigarren Mundu Gerraren ondoren ezarritako nazioen banaketa ez da estatikoa. Sobietar Batasuna nazio burujabeetan zatitu zen bere zatiketaren ostean, eta duela gutxi ere, Eskozian asko Erresuma Batutik urruntzeko bultzatzen ari dira. Kosovo, Montenegro eta Serbia nahiko berriak dira.

Espainiar Batasuna – Kataluniak Espainiaren barruan estatu bat izaten jarraitu beharko luke.

Kargua: Katalunia Espainian estatu bat da eta ez luke sezesioa egiten saiatu behar. Horren ordez, lehendik dagoen egituraren barruan bere beharrak asetzea bilatu behar du.

Interesa:

Prozesuaren zilegitasuna: Urriko 1^st erreferenduma legez kanpokoa zen eta gure Konstituzioaren mugetatik kanpo. Udaltzaingoak legez kanpoko bozketa egitea baimendu zuen, eta hori saihesteko jardun behar zuten. Polizia nazionala deitu behar izan genuen egoera kontrolatzeko. Hauteskunde legal berri bat egitea proposatu dugu, borondate ona eta demokrazia berreskuratuko dituelakoan. Bitartean, gure lehen ministro Mariano Rajoy 155. artikulua erabiltzen ari da Carles Puidgemont Kataluniako presidente kargutik kentzeko, eta Josep Lluis Trapero Kataluniako polizia komandanteari sedizioa egozten dio.

Kultura babestea: Espainia nazio anitza da hainbat kulturaz osatutakoa, eta bakoitzak nazio identitateari laguntzen dio. Hamazazpi eskualdez osatuta gaude, eta hizkuntzaren, kulturaren eta gure kideen mugimendu askearen bidez lotuta gaude. Kataluniako jende askok espainiar nortasun sentsazio handia sentitzen du. Azken hauteskunde legitimoetan %40k bozkatu zuten sindikalista. Gutxiengo jazarri bihurtuko al dira independentismoak aurrera egiten badu? Identitateak ez du zertan elkarren arteko baztertzailea izan. Posible da espainiarra eta katalana izateaz harro egotea.

Ongizate ekonomikoa:  Katalunia gure ekonomia orokorraren ekarpen baliotsua da eta banandu egingo balira, galerak izango genituzke. Ahal duguna egin nahiko genuke galera horiek saihesteko. Zuzena da eskualde aberatsagoek pobreagoei laguntzea. Katalunia Espainiako gobernu nazionalarekin zorretan dago, eta Espainiak beste herrialdeekin dituen zorrak ordaintzen laguntzea espero da. Aitortu behar dituzten betebeharrak dituzte. Gainera, ezinegon hori guztia txarra da turismoarentzat eta gure ekonomiarentzat. Uzteak Kataluniari ere kalte egingo dio, enpresa handiek ez baitute bertan negoziorik egin nahi. Sabadellek, esaterako, dagoeneko beste eskualde batera eraman du egoitza.

Aurrekaria: Katalunia ez da sezesiorako interesa agertu duen Espainiako eskualde bakarra. Euskal mugimendu independentista menderatu eta eraldatua ikusi dugu. Orain, EAEko espainiar askok pozik agertu ohi dute gobernu zentralarekin duten harremanarekin. Bakea mantendu nahi genuke eta Espainiako beste eskualdeetan independentziarako interesa berriro ireki ez.

Bitartekaritza Proiektua: Bitartekaritza-k garatutako kasu-azterketa Laura Waldman, 2017