Kaʻana like ʻana i nā kuʻuna, e apo ana i nā ʻokoʻa o ka moʻomeheu a me ka manaʻoʻiʻo

Introduction

I kinohi, ua manaoia. Mai ka wā kahiko mai, ua noʻonoʻo ke kanaka i ke ao holoʻokoʻa a noʻonoʻo i kona wahi i loko. Hoʻopili ʻia kēlā me kēia moʻomeheu o ka honua e kona hoʻomanaʻo ʻana i nā kūpuna i nā moʻolelo kahiko i hoʻoili ʻia ma o nā moʻolelo waha a kākau ʻia. Ua kōkua kēia mau moʻolelo e ulu nei i ko kākou poʻe kūpuna e ʻimi i ka hoʻonohonoho ʻana i loko o ka honua haunaele a wehewehe i kā lākou kuleana i loko. Mai kēia mau manaʻo kumu i hānau ʻia ai ko mākou mau manaʻo e pili ana i ka pono a me ka hewa, ka maikaʻi a me ka hewa, a me ka manaʻo o ke Akua. ʻO kēia mau manaʻo pilikino a hui pū nā kumu e hoʻokolokolo ai mākou iā mākou iho a me nā poʻe ʻē aʻe. ʻO lākou nā pōhaku kihi o ko mākou ʻike, nā kuʻuna, nā kānāwai, ka pono a me ko mākou noʻonoʻo pilikanaka. 

ʻO ka hoʻomau ʻana i ka hoʻolauleʻa ʻana i nā ʻano like ʻole a me nā loina e kōkua iā mākou e manaʻo e pili i kahi hui a hoʻopaʻa i nā pilina ma loko a ma waho. ʻO ka mea minamina, ua hele mai ka nui o kēia mau ʻaha hoʻoilina e hōʻike a hoʻoikaika i nā ʻokoʻa ma waena o mākou. ʻAʻole pono kēia he mea maikaʻi ʻole, a ʻaʻole nui ka mea e pili ana i nā kuʻuna ponoʻī, akā ke ʻano o ka ʻike ʻana a me ka wehewehe ʻana. Ma ka hana ʻana i nā mea hou aku e kaʻana like i nā hōʻike o kā mākou hoʻoilina a me nā moʻolelo pili, a me ka hana ʻana i nā moʻolelo hou, hiki iā mākou ke hoʻoikaika a hoʻoikaika i ko mākou pilina me kekahi a me ka hoʻolauleʻa ʻana i ko mākou wahi like i ke ao holoʻokoʻa. Hiki iā mākou ke ʻike i kekahi i kekahi a noho pū i kahi ala e hiki ai iā mākou ke moeʻuhane wale nō.

ʻO ka waiwai o nā mea ʻē aʻe

I ka wā kahiko loa i loko o ke anuanu, pōhaku, ka makani o ka ʻAkelanika ʻĀkau, ʻo ke ʻano o ka noho ʻana o koʻu mau kūpuna i ka pō. ʻO nā nalu paʻa o ka hoʻouka kaua a me ka hopena o ke kipi ʻana mai nā poʻe waiwai, ʻoi aku ka ikaika a me ka ʻenehana i haʻalele iā lākou ma ka ʻaoʻao o ka pau. ʻAʻole wale ke ola a me ka ʻāina hoʻopau kaua, akā ʻo ka lawe ʻana i nā filament moʻomeheu nani mai kēia mau mea ʻē aʻe i waiho iā lākou e hakakā nei e kau i ka mea i koe o ko lākou ʻike. Eia nō naʻe, ke hoʻoikaika nei lākou i ka poʻe hou, ke hoʻololi nei nā hui ʻelua i ko lākou hele ʻana. I kēia mau lā, ʻike mākou i ka nui o kēia mau kānaka i ola e hoʻomanaʻo iā lākou a loaʻa ka ʻike mai nā mea a lākou i waiho ai iā mākou.

Me kēlā me kēia hanauna he mana hou o ke kula noʻonoʻo e hōʻike ana ʻo ka pane i ka hakakā ʻo ia ka heluna kanaka honua me ka homogeneity o ka manaʻoʻiʻo, ka ʻōlelo a me ka ʻano. Malia paha, e nui aʻe ka launa pū ʻana, emi ka luku a me ka hana ʻino; He kakaikahi na makuakane a me na keiki i make i ke kaua, a emi mai na hana ino i na wahine a me na keiki. Eia naʻe, ʻoi aku ka paʻakikī o ka ʻoiaʻiʻo. ʻO ka ʻoiaʻiʻo, ʻo ka hoʻonā ʻana o ka paio e koi pinepine i nā ʻōnaehana o ka noʻonoʻo ʻokoʻa, a i kekahi manawa hoʻi i nā ʻōnaehana like ʻole. Hoʻololi ko mākou mau manaʻoʻiʻo i ko mākou mau manaʻoʻiʻo, a ʻo kēia ka mea e hoʻoholo ai i ko mākou ʻano a me kā mākou ʻano. ʻO ka loaʻa ʻana o kahi kaulike ma waena o nā mea e hana ai no mākou a me nā mea e pili ana me ka honua o waho e koi ai i ka hoʻoikaika ʻana ma waho o ka noʻonoʻo paʻakikī e kākoʻo ana i nā manaʻo o ka ʻike honua. makou ʻoi aku ka maikaʻi o ka hui. E like me ko mākou kino e pono ai i nā ʻāpana like ʻole, e like me ke koko a me ka iwi, ka hanu a me ka ʻai ʻana, ka hoʻomaʻamaʻa a me ka hoʻomaha, no laila pono ke ao nei i ka ʻokoʻa a me nā ʻokoʻa i ke kaulike no ke olakino a me ka holoʻokoʻa. Ma ke ʻano hoʻohālike, makemake wau e hāʻawi aku i kekahi o nā kuʻuna punahele maikaʻi loa o ka honua, he moʻolelo.

Kaulike a piha

He Moolelo Kuleana

Ma mua o ka manawa, he pouli, he pouli ka hohonu ma mua o ka pō, ʻaʻohe, ʻaʻohe palena. A i kēlā manawa, he manaʻo ko ka Mea nāna i hana, a he māmā ka manaʻo e like me ke kūʻē i ka pouli. Ua ʻālohilohi a ʻāwili; ua kahe ia ma ke akea o ka hakahaka. Ua kikoo a pio kona kua a lilo i lani.

Uwe ka lani me he makani lā, a haʻalulu e like me ka hekili, akā, ʻaʻohe kumu o ia mea ʻoiai ʻo ia wale nō. No laila, nīnau ʻo ia i ka Mea nāna i hana, he aha kaʻu kumu? A i ka noonoo ana o ka Mea nana i hana, ua puka mai kekahi manao. A ua hānau ʻia ka manaʻo e like me nā mea ʻēheu a pau. Paʻa ko lākou ʻano ʻokoʻa i ke ʻano o ka mālamalama. Ua piha ka lewa i nā ʻiniko a me nā manu a me nā ʻōpeʻapeʻa. Ua uē lākou, a hīmeni, a huila i ka uliuli a piha ka lani i ka hauʻoli.

ʻAʻole i liʻuliʻu, luhi nā mea o ka lewa; No laila, nīnau lākou i ka Mea nāna i hana, ʻo kēia wale nō anei ko kākou ola? A i ka noonoo ana o ka Mea nana i keia ninau, ua puka mai kekahi manao. A hānau ʻia ka manaʻo e like me ka honua. ʻO nā ululāʻau a me nā ululāʻau, nā mauna a me nā pāpū, nā moana a me nā muliwai a me nā wao nahele, ʻokoʻa kekahi i kekahi. A i ka noho ʻana o nā mea ʻēheu i ko lākou mau hale hou, hauʻoli lākou.

Akā, ʻaʻole i liʻuliʻu, nīnau ka honua me kona nani a me kona nani a pau i ka Mea nāna i hana, ʻo ia wale nō anei? A i ka noonoo ana o ka Mea nana i hana, ua puka mai kekahi manao. A ua hānau ʻia ka manaʻo e like me kēlā me kēia holoholona o ka ʻāina a me ke kai ma ke kaulike. A maikaʻi ka honua. Akā, ma hope o kekahi manawa, ua nīnau ko ke ao nei i ka Mea nāna i hana, ʻo ia ka hopena? ʻAʻohe mea ʻē aʻe? A i ka noonoo ana o ka Mea nana i hana, ua puka mai kekahi manao. A, ua hānau ʻia ka manaʻo ma ke ʻano he kanaka, aia nā ʻano o nā mea i hana mua ʻia, ka mālamalama a me ka pōʻeleʻele, ka honua, ka wai a me ka ea, nā holoholona a me nā mea ʻē aʻe. Pōmaikaʻi me ka manaʻo a me ka noʻonoʻo ua hana ʻia lākou e like me ke kūʻē ʻana o kekahi i kekahi. A ma ko lākou mau ʻokoʻa, hoʻomaka lākou e ʻike a hana, e hānau ana i nā lāhui he lehulehu, nā ʻano like like ʻole o kekahi i kekahi. A, ke hana nei lakou.

ʻOkoʻa & Māhele

ʻO kā mākou ʻae maʻalahi o ka lilo ʻana i ʻāpana o kahi hoʻolālā ʻoi aku ka uhi pinepine ʻana i ka pilina pili, ka implicit pili pili ʻo ka hana ʻana e ʻae iā ia e pakele i ka nānā ʻana a me ka nānā ʻana e koi ai. ʻO ka mea kupaianaha ma mua o nā ʻokoʻa a nā hui kanaka e hōʻike ai, ʻo ia nā mea like o kā mākou moʻolelo. ʻOiai e hōʻike ana kēia mau moʻolelo i ke kūlana kaiapili a me ka lāhui o kekahi manawa a i ʻole wahi, ʻo nā manaʻo a lākou e hōʻike ai e paʻa like. Loaʻa i kēlā me kēia ʻōnaehana manaʻoʻiʻo kahiko ka hilinaʻi he ʻāpana mākou o kahi mea ʻoi aku ka nui a hilinaʻi i kahi hopohopo makua mau loa e kiaʻi ana i ke kanaka. Hōʻike lākou iā mākou inā he animist, poly a monotheistic paha, aia kekahi Manaʻo Kiʻekiʻe i makemake iā mākou, kahi e mālama i nā mea like a mākou e hana ai. E like me kā mākou makemake i kahi hui e huki ai i ko mākou ʻano pilikino, ua lawe nā moʻomeheu i ke ana o lākou iho ma ka hoʻohālikelike ʻana ma waena o kā lākou ʻano maoli a me kā lākou ʻano i manaʻo ʻia e makemake ʻia e ko lākou Akua a i ʻole nā ​​akua. No nā millennia, ua wehe ʻia nā hana moʻomeheu a me ka hoʻomana ma hope o kahi papa i kahakaha ʻia e kēia mau wehewehe ʻana i nā hana o ke ao holoʻokoʻa. ʻO nā kū'ē'ē a me nā kū'ē'ē i nā manaʻoʻiʻo'ē aʻe, nā loina, nā hana kapu a me nā mālama i hoʻokumu i nā civilizations, hoʻoulu a hoʻomau i nā kaua, a alakaʻi i ko mākou mau manaʻo e pili ana i ka maluhia a me ka pololei, e lawe mai ana i ka honua e like me kā mākou iʻike ai.

Nā Hana Hui

Ua ʻae ʻia ʻo ke Akua i loko o nā mea āpau a mākou e noʻonoʻo ai: pōhaku, ea, ahi, holoholona, ​​​​a me nā kānaka. Ma hope wale nō, ʻoiai ua ʻike ʻia ʻo ia he uhane akua, ua pau anei ka poʻe i ka manaʻoʻiʻo iā lākou iho a i ʻole kekahi i kekahi hana ʻia e ka ʻUhane Hemolele

I ka manawa i hoʻololi ʻia ai ke Akua e noho kaʻawale loa, a ma lalo o ke kanaka, ma mua o kahi ʻāpana o ke Akua, ua lilo ia i mea maʻamau i ka hāʻawi ʻana i ka Mea Hana i nā ʻano makua, e like me ke aloha nui. Hoʻoikaika ʻia a hoʻoikaika ʻia e nā ʻike e hiki i ke ao ke lilo i wahi luku a kala ʻole kahi e hiki ai i ke ʻano ke hoʻohenehene i ka hoʻāʻo ʻana o ke kanaka e hoʻomalu i kona hopena, ua hāʻawi pū ʻia kēia Akua i ke kuleana o ka mea mana loa, pinepine hoʻopaʻi, pale. Ma kahi kokoke i nā ʻōnaehana manaʻoʻiʻo, ke Akua, a i ʻole nā ​​akua a me nā akua wahine ma lalo o nā manaʻo kanaka. Ma laila i puka mai ai ka hoʻoweliweli o ke Akua lili, ka inaina, ka ʻauʻa ʻana i ka lokomaikaʻi a me ka inaina e hiki ke manaʻo ʻia ma muli o nā hana hewa i ʻike ʻia.

Hiki i ka ʻohana hahai holoholona maʻamau ke koho e hoʻololi i nā ʻano hana e pōʻino ai ke kaiapuni i mea e hoʻomau ai nā akua o ka wao nahele i ka pāʻani. Hiki i kahi ʻohana haipule ke hoʻoholo e kōkua i ka poʻe nele i kekahi hapa e hōʻoia i ko lākou ola mau loa. ʻO ka makaʻu a me ka hopohopo e pili ana i kēia noho mana loa i hoʻomaikaʻi pinepine i ko mākou pilina me kekahi a me ka honua a puni mākou. Eia nō naʻe, ʻo ka hoʻolālā ʻana i ke Akua ma ke ʻano he hui kūʻokoʻa wale nō ka mea nāna e mālama i hiki ke alakaʻi i nā manaʻolana no kahi makana kūikawā. akau; a i kekahi manawa, he hooiaio no ka hana pilihua me ka hewa ole. No kēlā me kēia hana a i ʻole hopena, hiki ke hāʻawi ʻia ke kuleana i ke Akua, heinous, innocuous a lokomaikaʻi.  

ʻO ka hāʻawi ʻana i ke kanaka e hoʻoholo (a hiki iā ia ke hōʻoiaʻiʻo i nā mea ʻē aʻe o ke kaiāulu) ua ʻae ke Akua i kahi hana, hiki i kēia ke kala ʻia mai nā mea āpau mai ka hewa liʻiliʻi loa a hiki i ka pepehi kanaka ʻole. Ma kēia ʻano o ka noʻonoʻo, hiki ke mālama ʻole ʻia nā pono o nā poʻe ʻē aʻe, a hoʻohana ikaika ʻia nā manaʻoʻiʻo i kumu no ka hoʻopōʻino ʻana i nā kānaka, nā mea ola ʻē aʻe, a i ʻole ka lole o ka honua ponoʻī. ʻO kēia nā kūlana i haʻalele ʻia ai nā hui aloha a hohonu loa o ke kanaka e pili ana i ke aloha a me ke aloha. ʻO ka manawa kēia e koi ai iā mākou e hoʻolako i ka malihini ma ke ʻano he malihini, e mālama i nā mea ʻē aʻe e like me ko mākou makemake e mālama ʻia, e ʻimi i nā hoʻonā e hoʻopaʻapaʻa me ka manaʻo e hoʻihoʻi i ka kuʻikahi ma o ka pololei.

Ke hoʻomau nei ka neʻe ʻana a me ka ulu ʻana o nā moʻomeheu ma o ke kālepa, kamaʻilio lehulehu, ka lanakila, ka manaʻo a me ka ʻike ʻole ʻia, ka hana kanaka a me nā pōʻino kūlohelohe. I nā manawa a pau mākou me ka noʻonoʻo a me ka noʻonoʻo ʻole ʻana iā mākou iho a me nā poʻe ʻē aʻe e kūʻē i kā mākou mau waiwai i alakaʻi ʻia. ʻO ia ke ʻano o kā mākou hoʻokumu ʻana i kā mākou mau kānāwai a hoʻomohala i kā mākou mau manaʻo e pili ana i ke ʻano o ka hui kaulike; ʻo ia ka mea a mākou e hāʻawi ai i kā mākou kuleana i kekahi i kekahi, ke panana a mākou e koho ai i ko mākou alahele, a me ke ʻano a mākou e hoʻohana ai e hoʻolālā a manaʻo i nā palena. ʻO kēia mau hoʻohālikelike e hoʻomanaʻo iā mākou i nā mea like ʻole; ʻo ia hoʻi, mahalo nā hui a pau i ka hilinaʻi, ka lokomaikaʻi, ka lokomaikaʻi, ka ʻoiaʻiʻo, ka mahalo; ʻO nā ʻōnaehana manaʻoʻiʻo a pau e pili ana i ka mahalo i nā mea ola, ka hoʻopaʻa ʻana i ka poʻe kahiko, ke kuleana e mālama i ka poʻe nāwaliwali a nele, a me nā kuleana pili i ke olakino, palekana, a me ka pono o kekahi. Eia nō naʻe, ma ke aʻo ʻana o ko mākou lāhui a me ka pili ʻana i ka manaʻoʻiʻo, no ka laʻana, pehea mākou e hoʻoholo ai inā ʻae ʻia kahi ʻano, a i ʻole nā ​​lula a mākou e hoʻohana ai no ka wehewehe ʻana i ke kuleana o kekahi, ʻo nā barometer ponoʻī a me nā pono kūpono a mākou i hana pinepine ai iā mākou i nā ʻaoʻao kūʻē. ʻO ka mea maʻamau, ʻo nā ʻokoʻa ke ʻano o nā degere; ʻO ka hapa nui, maʻalahi i ka ʻoiaʻiʻo e ʻike ʻole lākou i ka poʻe ʻike ʻole.

ʻO ka hapa nui o mākou i hōʻike i ka mahalo, ka pilina a me ke kākoʻo like ʻana i ka wā e pili ana i ka launa pū ʻana ma waena o nā poʻe o nā kuʻuna ʻuhane like ʻole. Pēlā nō, ua ʻike mākou i ke ʻano o ka mea maʻamau o ka poʻe e hiki ke lilo i paʻakikī a ʻaʻole hoʻopono ʻole, ʻoiai hoʻomāinoino, i ka wā e puka mai ai ka dogma.

ʻO ka koi ʻana e hoʻoponopono i nā ʻokoʻa i hoʻokumu ʻia e ko mākou axial pono e hālāwai me kā mākou mau manaʻo hilinaʻi e pili ana i ke ʻano o ke kūlike me kā mākou wehewehe ʻana i ke Akua, a i ʻole ke Akua, a i ʻole ka Tao. He nui ka poʻe e hoʻopaʻapaʻa no ka nui o ka honua i kēia manawa agnostic, ʻaʻole pili kēia laina o ka noʻonoʻo. Eia naʻe, ʻo kēlā me kēia kamaʻilio ʻana me mākou iho, kēlā me kēia hoʻoholo a mākou e noʻonoʻo ai, ʻo kēlā me kēia koho a mākou e hoʻohana ai, ua kau ʻia ma nā ʻōlelo aʻoaʻo o ka pono, ka mea e ʻae ʻia, ka mea maikaʻi. Hoʻokumu ʻia kēia mau paio i loko o kā mākou moʻomeheu a me nā aʻo ʻana mai ka wā kamaliʻi i hoʻoili ʻia i nā hanauna e hiki mai ana, i hoʻokumu ʻia i nā moʻolelo kahiko. ʻO kēia ke kumu he nui nā kānaka haha aku me he mea lā he mau moʻomeheu a manaʻoʻiʻo paha ma ke kue ia lakou iho. No ka mea, ʻo nā loina ideological (pinepine me ka ʻike ʻole) i kumu i ka manaʻo i loaʻa i nā manaʻoʻiʻo mua. ʻōkuhi mai ka Nā manaʻolana o ka mea hana ʻaʻole hiki "akau" a no laila, pono "Hewa."  A no laila (mai kēia manaʻo), ʻo ka hoʻopiʻi ʻana i kēia "hewa" ma ka hoʻohaʻahaʻa ʻana i nā hana hoʻonāukiuki a i ʻole nā ​​​​manaʻo o nā poʻe ʻē aʻe he "pololei."

Hele mai

ʻAʻole i koho mau ko mākou mau kūpuna i nā hoʻolālā e pōmaikaʻi ai i ka wā lōʻihi, akā ʻo nā loina hoʻomana a me nā kuʻuna moʻomeheu i ola a mālama mau ʻia ka mea e hoʻohana ai i ka ʻike kapu; ʻo ia hoʻi, ke kuleana e hoʻopili a komo i nā ola o kā mākou ʻohana kanaka nui, me ka ʻike he keiki kēlā me kēia o ka Hana. ʻAʻole pinepine mākou e hoʻohana i nā manawa e kono ai i nā poʻe ʻē aʻe e kaʻana like i kēia mau hana me ko mākou ʻohana, e kamaʻilio e pili ana i ka mea a mākou e hoʻohanohano ai a hoʻomanaʻo ai, i ka manawa a me ke ʻano o kā mākou hauʻoli. 

ʻAʻole pono ka lokahi i ka lokahi. Ke hilinaʻi nei nā hui ma luna o ka crosspollination o nā akeakamai e noho like a kūpaʻa i kahi honua e loli mau nei. He pōʻino maoli nō ʻo nā kulekele i hoʻoikaika ʻia e nā pōmaikaʻi i manaʻo ʻia o kahi hui honua i hoʻopaʻa ʻia i ka moʻomeheu e kōkua me ka ʻike ʻole i ka pau ʻana o ka mea e hiki ai ke ola o ia ʻano - kona ʻokoʻa. E like me ka hoʻonāwaliwali ʻana o ka hānau ʻana i kekahi ʻano, me ka noʻonoʻo ʻole i ke ʻano o ka pale ʻana a me ka hoʻoulu ʻana i nā ʻokoʻa kūloko a me ka manaʻo, e nāwaliwali ka hiki o ke kanaka ke hoʻololi a ulu. Ma ka ʻimi ʻana i nā ala e ʻike ai a ʻae i ka hoʻohui ʻana o ka waiwai, hiki ʻole ke hoʻololi ʻia, ʻokoʻa i loko o ka hoʻolālā lōʻihi, hiki i nā mea hana kulekele ke lanakila ma luna o kēlā poʻe a me nā hui e makaʻu nei i ka nalowale ʻana o kā lākou hoʻoilina, nā kuʻuna a me ka ʻike, ʻoiai e hōʻoiaʻiʻo ana i ke ola o ke kaiāulu honua e kū nei. ʻOi aku ma mua o nā mea ʻē aʻe, ʻo ia ke kumu e pono ai mākou e hāʻawi manawaleʻa iā mākou iho ma o ka haʻi ʻana i kā mākou mau moʻolelo, ʻo ia hoʻi ka ʻuhane o kā mākou mau loina hoʻoilina, kahi i hele mai ai, ke ʻano a lākou e hoʻopili ai, ke ʻano o ia mau mea. hoʻokomo. He ala ikaika a koʻikoʻi kēia e ʻike ai kekahi i kekahi a hoʻomaopopo i ko mākou pili ʻana i kekahi i kekahi. 

E like me nā ʻāpana puzzle, ma nā wahi like ʻole mākou e hoʻokō ai kekahi i kekahi. E like me ka Creation Myth ma luna aʻe nei, ma ke kaulike ka hana ʻana o ke kino holoʻokoʻa; ʻO ka mea e hoʻokaʻawale iā mākou e hāʻawi iā mākou i ka pōʻaiapili e loaʻa ai ka ʻike, hoʻomohala a hoʻomau i ka hana ʻana i nā ala e hoʻomaikaʻi ai i ka pilina a me ka maikaʻi. ʻAʻole pono ke ʻano o ka ʻokoʻa. ʻAʻole pono kākou e hoʻomaopopo loa i nā loina a me nā hana a kekahi. Eia nō naʻe, he mea koʻikoʻi mākou e ʻae i nā ʻano like ʻole a pono e noho. ʻAʻole hiki ke hoʻemi ʻia ka naʻauao o ke Akua e nā kākāʻōlelo a me ka poʻe loea kānāwai. ʻAʻole ia he mea liʻiliʻi, manaʻo liʻiliʻi, manaʻo nui a huhū paha. ʻAʻole ia e ʻae a ʻae i ka manaʻo ʻino a me ka hana ʻino.

ʻO ke Akua ka mea a mākou e ʻike ai i ka wā e nānā ai mākou i ke aniani, a me nā mea a mākou e ʻike ai i ka wā e nānā aku ai i nā maka o kekahi, he ʻano hoʻohālikelike o nā kānaka āpau. ʻO kā mākou mau ʻokoʻa i hui pū ʻia ka mea e ola ai mākou. ʻO kā mākou mau kuʻuna e ʻae iā mākou e hōʻike iā mākou iho, e hōʻike iā mākou iho, e aʻo a hoʻolauleʻa i nā mea e hoʻoulu hou ai iā mākou, e hana ana i kahi honua ākea a pololei. Hiki iā mākou ke hana i kēia me ka wikiwiki a me ka haʻahaʻa; hiki iā mākou ke koho e noho like me ka lokomaikaʻi.

Na Dianna Wuagneux, Ph.D., Chair Emeritus, International Center for Ethno-Religious Mediation's Board of Directors; Kūkākūkā Kūkākūkā Kiʻekiʻe Nui a me ka loea kumuhana.

ʻO ka pepa i waiho ʻia i ka 5th Annual International Conference on Ethnic and Religious Conflict Resolution and Peacebuilding i mālama ʻia e ka International Center for Ethno-Religious Mediation ma Queens College, City University of New York, me ka hui pū me ka Center for Ethnic, Racial & Religious Understanding (CERRU). ).

Share

nā Articles

Nā hoʻomana ma Igboland: Diversification, Relevance and Belonging

ʻO ka hoʻomana kekahi o nā hanana socioeconomic me nā hopena hiki ʻole ke hōʻole ʻia i ke kanaka ma nā wahi āpau o ka honua. Ma ke ʻano he mea laʻa, ʻaʻole koʻikoʻi ka hoʻomana i ka hoʻomaopopo ʻana i ke ola ʻana o kekahi poʻe ʻōiwi akā loaʻa nō hoʻi i nā kulekele pili i nā ʻano o ka lāhui a me ka ulu ʻana. Nui nā hōʻike mōʻaukala a me ka lāhui e pili ana i nā hōʻike like ʻole a me nā nomenclatures o ke ʻano o ka hoʻomana. ʻO ka lāhui Igbo ma Southern Nigeria, ma nā ʻaoʻao ʻelua o ka muliwai ʻo Niger, ʻo ia kekahi o nā hui moʻomeheu ʻeleʻele nui loa ma ʻApelika, me ka manaʻo hoʻomana maopopo ʻole e pili ana i ka hoʻomohala hoʻomau a me ka launa pū ʻana ma waena o kona mau palena kuʻuna. Akā ke loli mau nei ka ʻāina hoʻomana o Igboland. A hiki i ka makahiki 1840, he ʻōiwi a kuʻuna paha ka hoʻomana nui o ka Igbo. Ma lalo o ʻelua mau makahiki ma hope mai, i ka wā i hoʻomaka ai ka hana mikionali Kalikiano ma ia wahi, ua hoʻokuʻu ʻia kahi pūʻali koa hou e hoʻoponopono hou i ka ʻāina hoʻomana ʻōiwi o ia wahi. Ua ulu aʻe ka hoʻomana Karistiano i ka mana o ka hope. Ma mua o ka makahiki haneli o ka hoʻomana Karistiano ma Igboland, ua kū mai ʻo Islam a me nā manaʻo hegemonic ʻē aʻe e hoʻokūkū kūʻē i nā hoʻomana Igbo a me ka hoʻomana Karistiano. Hoʻopili kēia pepa i ka ʻokoʻa hoʻomana a me kona pili pono i ka hoʻomohala ʻoluʻolu ma Igboland. Lawe ʻo ia i kāna ʻikepili mai nā hana i paʻi ʻia, nā nīnauele, a me nā mea waiwai. Ke hoʻopaʻapaʻa nei ʻo ia i ka puka ʻana mai o nā hoʻomana hou, e hoʻomau ka ʻano hoʻomana hoʻomana Igbo i ka hoʻololi a/a i ʻole ke hoʻololi ʻana, no ka hoʻohui ʻana a i ʻole ka hoʻokalakupua i waena o nā hoʻomana e kū nei a me nā hoʻomana e kū nei, no ke ola ʻana o ka Igbo.

Share

ʻO ka hoʻohuli ʻana i ka Islam a me ka Lahui Lahui ma Malaysia

He ʻāpana kēia pepa o kahi papahana noiʻi nui e kālele ana i ka piʻi ʻana o ka lāhui Malay a me ke kūlana kiʻekiʻe ma Malaysia. ʻOiai hiki ke hoʻohālikelike ʻia ka piʻi ʻana o ka lāhui Malay ma muli o nā kumu like ʻole, e pili pono ana kēia pepa i ke kānāwai hoʻohuli Islam ma Malaysia a inā paha ua hoʻoikaika ia i ka manaʻo o ka lāhui Malay. ʻO Malaysia kahi ʻāina lehulehu a lehulehu hoʻomana i loaʻa i kona kūʻokoʻa i ka makahiki 1957 mai ka Pelekane. ʻO ka poʻe Malay ka lāhui nui loa i manaʻo mau i ka hoʻomana Islam ma ke ʻano he ʻāpana o ko lākou ʻano e hoʻokaʻawale iā lākou mai nā lāhui ʻē aʻe i lawe ʻia mai i loko o ka ʻāina i ka wā o ka noho aliʻi ʻana o Pelekane. ʻOiai ʻo Islam ka hoʻomana kūhelu, ua ʻae ke Kumukānāwai i nā hoʻomana ʻē aʻe e hoʻomaʻamaʻa maluhia ʻia e ka poʻe Malaysian non-Malay, ʻo ia hoʻi ka lāhui Kina a me India. Eia nō naʻe, ʻo ke kānāwai Islam e hoʻoponopono ana i ka male Muslim ma Malaysia ua kauoha i ka poʻe non-Muslim e hoʻohuli i ka Islam inā makemake lākou e mare i ka Muslim. Ma kēia pepa, ke hoʻopaʻapaʻa nei au ua hoʻohana ʻia ke kānāwai hoʻohuli Islam i mea hana e hoʻoikaika ai i ka manaʻo o ka lāhui Malay ma Malaysia. Ua hōʻiliʻili ʻia nā ʻikepili mua ma muli o nā nīnauele me nā Mahometa Malay i mare ʻia me ka poʻe ʻole. Ua hōʻike nā hopena i ka manaʻo o ka hapa nui o ka poʻe nīnauele Malay i ka hoʻohuli ʻana i Islam ma ke ʻano he koi e like me ke koi ʻana e ka hoʻomana Islam a me ke kānāwai mokuʻāina. Eia kekahi, ʻaʻole lākou i ʻike i ke kumu e kūʻē ʻole ai ka poʻe ʻole i ka hoʻohuli ʻana i Islam, ʻoiai ma ka male ʻana, e manaʻo ʻia nā keiki he Malay e like me ke Kumukānāwai, e hele pū ana me ke kūlana a me nā pono. Ua hoʻokumu ʻia nā manaʻo o ka poʻe ʻaʻole i hoʻohuli i ka Islam ma luna o nā nīnauele lua i alakaʻi ʻia e nā haumāna ʻē aʻe. Ma muli o ka pili ʻana o ka Muslim me ka Malay, nui ka poʻe ʻaʻole i hoʻohuli ʻia e manaʻo i ka hao ʻia o ko lākou manaʻo hoʻomana a me ka lāhui, a ua manaʻo ʻia e ʻapo i ka moʻomeheu lāhui Malay. ʻOiai paʻakikī paha ka hoʻololi ʻana i ke kānāwai hoʻololi, ʻo ka wehe ʻana i nā kamaʻilio hui like ʻole ma nā kula a ma nā ʻāpana aupuni paha ka hana mua e hoʻoponopono ai i kēia pilikia.

Share