Nkag siab txog kev ua tsov rog hauv Ethiopia: Ua rau, Txheej Txheem, Ob tog, Dynamics, Cov txiaj ntsig thiab cov kev xav tau daws

Prof. Jan Abbink Leiden University
Prof. Jan Abbink, Leiden University

Kuv txaus siab los ntawm kev caw los hais lus ntawm koj lub koom haum. Kuv tsis paub txog International Center for Ethno-Religious Mediation (ICERM). Txawm li cas los xij, tom qab kawm lub vev xaib thiab nrhiav pom koj lub hom phiaj thiab koj cov dej num, kuv zoo siab heev. Lub luag haujlwm ntawm 'kev sib haum xeeb ntawm haiv neeg' tuaj yeem yog qhov tseem ceeb hauv kev ua tiav cov kev daws teeb meem thiab muab kev cia siab rau kev rov qab los thiab kev kho mob, thiab nws yuav tsum tau ntxiv rau kev siv dag zog 'kev nom kev tswv' ntawm kev daws teeb meem lossis kev sib haum xeeb hauv kev txiav txim siab. Muaj ib txwm muaj kev sib raug zoo thiab kev coj noj coj ua lossis kev sib haum xeeb rau kev tsis sib haum xeeb thiab yuav ua li cas lawv tawm tsam, nres, thiab daws qhov teeb meem, thiab kev sib haum xeeb los ntawm lub hauv paus kev sib raug zoo tuaj yeem pab daws teeb meem. transformation, piv txwv li, tsim cov qauv ntawm kev sib tham thiab kev tswj hwm es tsis txhob hais lus tawm tsam kev tsis sib haum xeeb.

Hauv Ethiopian cov ntaub ntawv kawm uas peb tham txog niaj hnub no, kev daws teeb meem tseem tsis tau pom, tab sis kev coj noj coj ua, haiv neeg thiab kev ntseeg yuav muaj txiaj ntsig zoo los coj mus rau hauv tus account thaum ua haujlwm ntawm ib qho. Kev sib kho los ntawm cov neeg saib xyuas kev ntseeg lossis cov thawj coj hauv zej zog tseem tsis tau muaj sijhawm tiag.

Kuv yuav piav qhia luv luv txog qhov xwm txheej ntawm qhov kev tsis sib haum xeeb no thiab muab qee cov lus qhia txog yuav ua li cas nws thiaj li yuav raug coj mus rau qhov kawg. Kuv paub tseeb tias koj txhua tus paub ntau txog nws lawm thiab zam txim rau kuv yog tias kuv rov ua qee yam.

Yog li, dab tsi tshwm sim hauv Ethiopia, lub tebchaws ywj pheej tshaj plaws hauv tebchaws Africa thiab tsis tau muaj tebchaws? Ib lub teb chaws uas muaj ntau haiv neeg, ntau haiv neeg kev coj noj coj ua, thiab kev coj noj coj ua nplua nuj, suav nrog kev ntseeg. Nws muaj daim ntawv thib ob ntawm cov ntseeg Vajtswv hauv tebchaws Africa (tom qab tim lyiv teb chaws), cov neeg Yudais hauv paus txawm, thiab muaj kev koom tes thaum ntxov nrog Islam, txawm tias ua ntej. Xij (622).

Raws li lub hauv paus ntawm kev tsis sib haum xeeb tam sim no hauv Ethiopia yog kev coj tsis ncaj, kev coj noj coj ua tsis ncaj ncees, kev coj noj coj ua ntawm haiv neeg, cov neeg tseem ceeb nyiam tsis saib xyuas kev lav phib xaub rau cov pej xeem, thiab kev cuam tshuam txawv teb chaws.

Ob qhov kev sib tw tseem ceeb yog cov neeg tawm tsam, Tigray Peoples Liberation Front (TPLF), thiab tsoomfwv Ethiopian tsoomfwv, tab sis lwm tus tau koom nrog: Eritrea, cov tub rog tiv thaiv tus kheej hauv zos thiab ob peb TPLF-txoj kev sib ntaus sib tua, zoo li cov OLA, 'Oromo Liberation Army'. Thiab tom qab ntawd muaj kev sib ntaus sib tua cyber.

Kev sib ntaus sib tua los yog tsov rog yog tshwm sim los ntawm kev nom kev tswv tsis ua hauj lwm thiab kev hloov pauv nyuaj los ntawm kev tsim txom autocracy mus rau kev tswj hwm kev ywj pheej. Qhov kev hloov pauv no tau pib thaum lub Plaub Hlis 2018, thaum muaj kev hloov pauv ntawm Tus Thawj Kav Tebchaws. Lub TPLF yog lub koom haum tseem ceeb hauv EPRDF 'coalition' dav dua uas tau tshwm sim los ntawm kev tawm tsam tiv thaiv cov tub rog yav dhau los Derg tsoom fwv, thiab nws tau txiav txim los ntawm 1991 txog 2018. Yog li, Ethiopia yeej tsis muaj kev qhib, kev tswj hwm kev ywj pheej tiag tiag thiab TPLF-EPRDF tsis hloov qhov ntawd. Cov neeg tseem ceeb TPLF tau tshwm sim los ntawm cov haiv neeg hauv cheeb tsam ntawm Tigray thiab cov neeg Tigray tau tawg mus rau lwm qhov ntawm Ethiopia (ca. 7% ntawm tag nrho cov pejxeem). Thaum nyob hauv lub hwj chim (thaum lub sij hawm, nrog cov neeg tseem ceeb ntawm lwm tus ' haiv neeg' tog nyob rau hauv lub koom haum ntawd), nws txuas ntxiv kev lag luam thiab kev loj hlob tab sis kuj tau txais txiaj ntsig zoo ntawm nom tswv thiab nyiaj txiag hwj chim. Nws tau tswj hwm lub xeev kev soj ntsuam nruj heev, uas tau hloov kho nyob rau hauv lub teeb ntawm haiv neeg kev nom kev tswv: tib neeg lub neej pej xeem tau raug xaiv los ntawm haiv neeg, thiab tsis muaj ntau yam hauv kev xav dav ntawm Ethiopian pej xeem. Ntau tus kws tshuaj ntsuam xyuas thaum xyoo 1990 tau ceeb toom tawm tsam qhov no thiab tau kawg tsis muaj dab tsi, vim nws yog nom tswv tus qauv uas TPLF xav nruab rau ntau lub hom phiaj, (xws li 'kev txhawb nqa pawg neeg', 'ethno-linguistic' sib npaug, thiab lwm yam). Cov txiv hmab txiv ntoo iab ntawm cov qauv peb sau niaj hnub no - haiv neeg kev ntxub ntxaug, kev tsis sib haum xeeb, kev sib tw ntawm pawg neeg hnyav (thiab tam sim no, vim yog tsov rog, txawm tias kev ntxub ntxaug). Txoj cai tswjfwm tau tsim cov qauv tsis ruaj khov thiab ua rau muaj kev sib tw sib tw, los hais hauv René Girard cov lus. Cov lus hais Ethiopian feem ntau hais tias, 'Txuag deb ntawm hluav taws xob tam sim no thiab kev nom kev tswv' (piv txwv li, koj yuav raug tua), khaws nws txoj kev siv tau zoo heev hauv xyoo 1991 Ethiopia… kev nom kev tswv.

Kev sib txawv ntawm haiv neeg yog qhov tseeb hauv Ethiopia, zoo li hauv ntau lub tebchaws African, tab sis 30 xyoo dhau los tau qhia tias haiv neeg tsis sib xyaw nrog kev nom kev tswv, piv txwv li, nws tsis ua haujlwm zoo raws li cov qauv rau lub koom haum nom tswv. Hloov txoj kev nom kev tswv ntawm haiv neeg thiab ' haiv neeg haiv neeg' mus rau qhov teeb meem tiag tiag-kev coj noj coj ua kev ywj pheej yuav yog qhov tsim nyog. Kev lees paub tag nrho ntawm haiv neeg kev coj noj coj ua / tus kheej yog qhov zoo, tab sis tsis yog los ntawm lawv qhov kev txhais ib leeg rau hauv kev nom kev tswv.

Kev ua tsov rog tau pib raws li koj paub thaum hmo ntuj ntawm 3-4 Kaum Ib Hlis 2020 nrog TPLF tam sim ntawd nres ntawm tsoomfwv Ethiopian cov tub rog nyob hauv thaj av Tigray, ciam teb Eritrea. Qhov loj tshaj plaws ntawm tsoom fwv teb chaws pab tub rog, zoo-stocked Northern Command, nyob rau hauv qhov tseeb nyob rau hauv lub cheeb tsam, vim yog ua tsov ua rog ua ntej nrog Eritrea. Qhov kev tawm tsam tau npaj tau zoo. TPLF twb tau tsim caches ntawm caj npab thiab roj hauv Tigray, feem ntau ntawm nws faus rau hauv qhov chaw zais cia. Thiab rau 3-4 Kaum Ib Hlis 2020 kev tawm tsam lawv tau mus txog Tigrayan cov tub ceev xwm thiab tub rog tsis pub dhau tsoom fwv teb chaws pab tub rog los koom tes, uas lawv loj ua. Nws qhia txog kev npaj txhij ntawm TPLF kom tsis txhob siv kev nruj kev tsiv raws li kev nom kev tswv los tsim qhov tseeb tshiab. Qhov no kuj tau tshwm sim hauv cov theem tom ntej ntawm kev tsis sib haum xeeb. Nws yuav tsum tau muab sau tseg hais tias lub callous yam uas qhov kev tawm tsam ntawm tsoom fwv teb chaws pab tub rog camps (nrog ca. 4,000 tsoom fwv cov tub rog tua nyob rau hauv lawv pw tsaug zog thiab lwm tus neeg nyob rau hauv kev sib ntaus sib tua) thiab, ntxiv rau, lub Mai Kadra ' haiv neeg' tua neeg (ntawm 9-10 Kaum Ib Hlis 2020) tsis nco qab lossis zam txim los ntawm cov neeg Ethiopians feem ntau: nws tau pom dav dav tias yog neeg ntxeev siab thiab siab phem heev.

Tsoomfwv Ethiopian tau teb rau qhov kev tawm tsam rau hnub tom qab thiab nws thiaj li tau txais lub zog siab dua tom qab peb lub lis piam ntawm kev sib ntaus sib tua. Nws tau teeb tsa tsoomfwv ib ntus hauv Tigray peev, Meqele, ua haujlwm los ntawm cov neeg Tigrayan. Tab sis kev tawm tsam txuas ntxiv mus, thiab thaj chaw nyob deb nroog thiab TPLF kev puas tsuaj thiab kev ntshai nyob hauv nws thaj av tau tshwm sim; rov rhuav tshem kev kho xov tooj, cuam tshuam cov neeg ua liaj ua teb los ntawm kev cog qoob loo ntawm thaj av, tsom rau Tigray cov thawj coj hauv cheeb tsam ib ntus (nrog ze li ib puas tus neeg tua neeg. Saib qhov xwm txheej ntawm tus engineer Enbza Tadesse thiab cov xam phaj nrog nws tus poj ntsuam). Kev sib ntaus sib tua tau mus rau ntau lub hlis, nrog kev puas tsuaj loj thiab kev tsim txom ua txhaum cai.

Thaum Lub Rau Hli 28, 2021, tsoomfwv cov tub rog tau tawm sab nraud ntawm Tigray. Tsoomfwv tau muab ib qho kev txiav txim siab tsis sib haum xeeb - los tsim qhov chaw ua pa, tso cai rau TPLF rov xav dua, thiab tseem muab sijhawm rau cov neeg ua liaj ua teb Tigrayan los pib lawv txoj haujlwm ua liaj ua teb. Qhov kev qhib no tsis tau coj los ntawm TPLF cov thawj coj; lawv tau hloov mus rau kev ua tsov rog hnyav. Kev tshem tawm ntawm cov tub rog Ethiopia tau tsim qhov chaw rau kev tawm tsam TPLF tshiab thiab qhov tseeb lawv cov tub rog tau nce mus rau sab qab teb, hnyav hnyav rau cov pej xeem thiab cov koom haum hauv zej zog sab nraud ntawm Tigray, siv kev ua phem tsis tau pom dua: haiv neeg 'tim phiaj', scorched-lub ntiaj teb tactics, hem cov pej xeem nrog brute. quab yuam thiab tua, thiab rhuav tshem thiab nyiag khoom (tsis muaj tub rog lub hom phiaj).

Lo lus nug yog, vim li cas qhov kev sib ntaus sib tua vehement, no aggression? Puas yog Tigrayans nyob rau hauv qhov txaus ntshai, puas yog lawv thaj av thiab tib neeg muaj kev hem thawj? Zoo, qhov no yog cov lus piav qhia nom tswv uas TPLF tau tsim thiab nthuav tawm rau lub ntiaj teb sab nraud, thiab nws tau mus txawm hais tias kom muaj kev cuam tshuam rau tib neeg txoj cai ntawm Tigray thiab lub npe hu ua kev tua neeg ntawm cov neeg Tigrayan. Tsis muaj leej twg hais tias muaj tseeb.

muaj muaj tau tsim kev ntxhov siab ntawm cov neeg tseem ceeb txij li thaum ntxov 2018 ntawm kev tswj hwm TPLF cov thawj coj hauv Tigray Regional State thiab tsoom fwv teb chaws, qhov ntawd yog qhov tseeb. Tab sis qhov no feem ntau yog teeb meem kev nom kev tswv-tswj hwm thiab cov ntsiab lus hais txog kev tsim txom ntawm lub hwj chim thiab nyiaj txiag kev lag luam nrog rau kev tawm tsam ntawm TPLF kev coj noj coj ua rau tsoomfwv hauv nws cov kev ntsuas kub ntxhov COVID-19 thiab nws ncua sijhawm ntawm kev xaiv tsa hauv tebchaws. Lawv tuaj yeem daws tau. Tab sis pom tau tias TPLF kev coj noj coj ua tsis tuaj yeem lees txais raug tshem tawm los ntawm tsoomfwv cov thawj coj hauv lub Peb Hlis 2018 thiab ntshai tsam muaj feem cuam tshuam txog lawv qhov txiaj ntsig tsis ncaj ncees ntawm kev lag luam, thiab lawv cov ntaub ntawv ntawm kev tsim txom hauv xyoo dhau los. Lawv kuj tsis kam tej tham / kev sib tham nrog cov neeg sawv cev los ntawm tsoomfwv, los ntawm cov poj niam cov pab pawg lossis los ntawm cov tub ceev xwm kev ntseeg uas tau mus rau Tigray xyoo ua ntej tsov rog thiab thov kom lawv muaj kev sib haum xeeb. TPLF xav tias lawv tuaj yeem rov qab tau lub hwj chim los ntawm kev ua tub rog tawm tsam thiab taug kev mus rau Addis Ababa, lossis lwm yam tsim kev puas tsuaj rau lub tebchaws uas tsoomfwv tam sim no PM Abiy Ahmed yuav poob.

Txoj kev npaj ua tsis tiav thiab kev ua tsov rog phem ua rau, tseem tsis tiav hnub no (30 Lub Ib Hlis 2022) raws li peb hais.

Raws li tus kws tshawb fawb ntawm Ethiopia tau ua haujlwm nyob rau ntau qhov chaw ntawm lub tebchaws, suav nrog Sab Qab Teb, Kuv xav tsis thoob los ntawm qhov tsis tau muaj dua los ntawm qhov ntsuas thiab kev siv ntawm kev ua phem, tshwj xeeb los ntawm TPLF. Tsis yog tsoomfwv cov tub rog tsis muaj kev liam, tshwj xeeb tshaj yog nyob rau thawj lub hlis ntawm kev ua tsov rog, txawm tias cov neeg txhaum cai raug ntes. Saib hauv qab no.

Hauv thawj theem ntawm kev ua tsov ua rog thaum lub Kaum Ib Hlis 2020 mus rau ca. Lub Rau Hli 2021, muaj kev tsim txom thiab kev txom nyem los ntawm txhua tog neeg, kuj yog cov tub rog Eritrean uas tau koom nrog. Kev npau taws los ntawm kev tsim txom los ntawm cov tub rog thiab cov tub rog hauv Tigray tsis tuaj yeem lees txais thiab tau raug foob los ntawm Ethiopian Tus Kws Lij Choj-General. Tsis zoo li, txawm li cas los xij, tias lawv yog ib feem ntawm kev sib ntaus sib tua ua ntej txoj cai ntawm cov tub rog Ethiopian. Muaj ib tsab ntawv tshaj tawm (tshaj tawm thaum Lub Kaum Ib Hlis 3, 2021) ntawm cov kev tsim txom tib neeg txoj cai hauv thawj theem ntawm kev ua tsov ua rog no, piv txwv li, txog rau 28 Lub Rau Hli 2021, tau kos los ntawm pab pawg UNHCR thiab EHRC ywj pheej, thiab qhov no tau qhia txog qhov xwm txheej thiab ntau npaum li cas. ntawm kev tsim txom. Raws li tau hais, ntau tus neeg ua txhaum cai los ntawm Eritrean thiab Ethiopian tub rog raug coj mus rau hauv tsev hais plaub thiab ua haujlwm rau lawv cov kab lus. Cov neeg ua phem rau ntawm TPLF sab yeej tsis raug foob los ntawm TPLF kev coj noj coj ua, ntawm qhov tsis sib xws.

Tom qab ntau tshaj li ib xyoos rau hauv qhov kev tsis sib haum xeeb, tam sim no tsis muaj kev sib ntaus sib tua hauv av, tab sis tam sim no tseem tsis tau tiav. Txij li thaum Lub Kaum Ob Hlis 22, 2021, tsis muaj kev sib ntaus sib tua tub rog hauv thaj av Tigray nws tus kheej - raws li tsoomfwv cov tub rog uas tau thawb rov qab TPLF tau raug yuam kom nres ntawm thaj tsam xeev ciam teb ntawm Tigray. Txawm hais tias, qee zaus huab cua tawm tsam tau ua rau ntawm cov kab xa khoom thiab cov chaw hais kom ua hauv Tigray. Tab sis kev sib ntaus sib tua txuas ntxiv nyob rau thaj tsam ntawm Amhara Thaj Chaw (piv txwv li, hauv Avergele, Addi Arkay, Waja, T'imuga, thiab Kobo) thiab hauv cheeb tsam Afar (xws li, hauv Ab'ala, Zobil, thiab Barhale) ciam teb rau thaj tsam Tigray, ironically. kuj tseem kaw cov kab kev pabcuam humanitarian rau Tigray nws tus kheej. Kev tua neeg pej xeem txuas ntxiv mus, kev tua neeg thiab kev puas tsuaj ntawm vaj tse kuj tseem, tshwj xeeb tshaj yog kev kho mob, kev kawm, thiab kev lag luam. Cov tub rog hauv zos Afar thiab Amhara tawm tsam rov qab, tab sis tsoomfwv cov tub rog tseem tsis tau koom nrog.

Qee cov lus ceeb toom ntawm kev sib tham / kev sib tham tam sim no tau hnov ​​​​(tsis ntev los no los ntawm UN Secretary-General António Guterres, thiab los ntawm AU tus sawv cev tshwj xeeb rau Horn of Africa, qub Thawj Tswj Hwm Olusegun Obasanjo). Tab sis muaj ntau qhov kev cuam tshuam. Thiab cov tog neeg thoob ntiaj teb zoo li UN, EU lossis Asmeskas ua tsis thov kom TPLF nres thiab lav. tau puas muaj 'deal' nrog TPLF? Muaj qhov tsis ntseeg siab. Ntau tus neeg hauv Ethiopia pom TPLF tsis muaj kev ntseeg siab thiab tej zaum ib txwm xav nrhiav lwm txoj hauv kev los ua phem rau tsoomfwv.

Cov kev sib tw nom tswv uas muaj ua ntej kev tsov rog tseem muaj nyob thiab tsis tau coj ib kauj ruam los ze zog rau kev daws teeb meem los ntawm kev sib ntaus sib tua.

Hauv kev ua tsov rog tag nrho, TPLF ib txwm nthuav tawm 'cov lus piav qhia tsis zoo' txog lawv tus kheej thiab lawv thaj av. Tab sis qhov no yog dubious - lawv tsis yog ib tug neeg pluag thiab txom nyem. Lawv muaj peev nyiaj ntau, muaj peev txheej nyiaj txiag loj, xyoo 2020 tseem muaj riam phom rau cov hniav, thiab tau npaj ua tsov rog. Lawv tau tsim cov lus piav qhia ntawm marginalization thiab thiaj li hu ua haiv neeg raug tsim txom rau lub ntiaj teb kev xav thiab rau lawv tus kheej cov pej xeem, uas lawv tau muaj zog tuav (Tigray yog ib thaj chaw ywj pheej tsawg tshaj plaws hauv Ethiopia dhau 30 xyoo dhau los). Tab sis cov lus piav qhia, ua si daim npav haiv neeg, tsis ntseeg, kuj vim tias ntau Tigrayans ua haujlwm hauv tsoomfwv thiab lwm lub koom haum hauv tebchaws: Minister of Defense, Minister of Health, lub taub hau ntawm GERD lub chaw ua haujlwm, Minister of Democratization Policy, thiab ntau tus neeg sau xov xwm sab saum toj. Nws kuj yog ib qho lus nug heev yog tias cov neeg Tigrayan dav dua tag nrho lub siab dawb paug txhawb nqa (ed) lub zog TPLF no; peb tsis tuaj yeem paub tiag tiag, vim tias tsis muaj kev ywj pheej tiag tiag hauv zej zog, tsis muaj xov xwm dawb, tsis muaj kev sib cav txog pej xeem, lossis kev tawm tsam nyob ntawd; Txawm li cas los xij, cov pej xeem muaj kev xaiv tsawg, thiab ntau tus kuj tau txais txiaj ntsig kev lag luam los ntawm TPLF tsoom fwv (Feem ntau ntawm cov neeg txawv teb chaws Tigrayans sab nraum Ethiopia yeej ua).

Kuj tseem muaj kev ua haujlwm, uas tau raug hu los ntawm qee tus, cyber-mafia koom nrog TPLF, koom nrog kev tshaj tawm xov xwm tsis tseeb thiab kev hem thawj uas muaj kev cuam tshuam rau lub ntiaj teb xov xwm thiab txawm tias cov neeg tsim cai thoob ntiaj teb. Lawv tau rov ua dua cov lus piav qhia txog qhov hu ua 'Tigray genocide' hauv kev tsim: thawj tus hashtag ntawm qhov no tau tshwm sim ob peb teev tom qab TPLF tawm tsam tsoomfwv cov tub rog thaum Lub Kaum Ib Hlis 4, 2020. Yog li, nws tsis muaj tseeb, thiab kev tsim txom ntawm lo lus no yog premeditated, raws li ib tug propaganda dag zog. Lwm qhov yog nyob rau ntawm 'kev thaiv tib neeg' ntawm Tigray. Nyob ntawd is Kev noj zaub mov tsis zoo hauv Tigray, thiab tam sim no kuj nyob hauv thaj chaw ua tsov rog uas nyob ib sab, tab sis tsis yog kev tshaib kev nqhis hauv Tigray vim yog 'kev thaiv'. Tsoomfwv tseemfwv tau muab kev pabcuam zaub mov los ntawm qhov pib - txawm tias tsis txaus, nws tsis tuaj yeem: txoj kev raug thaiv, airfield runways raug rhuav tshem (piv txwv li, hauv Aksum), cov khoom siv feem ntau raug nyiag los ntawm TPLF tub rog, thiab cov tsheb thauj khoom thauj khoom rau Tigray raug ntes.

Ntau tshaj li 1000 lub tsheb pab khoom noj uas tau mus rau Tigray txij li ob peb lub hlis dhau los (feem ntau nrog cov roj txaus rau kev rov qab los) tseem tsis tau suav txog thaum Lub Ib Hlis 2022: lawv zoo li siv rau kev thauj tub rog los ntawm TPLF. Nyob rau lub lim tiam thib ob thiab thib peb ntawm Lub Ib Hlis 2022, lwm lub tsheb pab yuav tsum rov qab los vim TPLF tau tawm tsam thaj tsam Afar nyob ib puag ncig Ab'ala thiab yog li kaw txoj kev nkag.

Thiab tsis ntev los no peb tau pom cov vis dis aus los ntawm thaj chaw Afar, qhia tias txawm tias muaj kev ua phem phem ntawm TPLF ntawm cov neeg Afar, lub zos Afar tseem tso cai rau tib neeg kev thauj mus los hla lawv thaj chaw mus rau Tigray. Qhov lawv tau txais rov qab los yog kev tua cov zos thiab tua cov pej xeem.

Ib qho teeb meem loj heev tau teb rau thoob ntiaj teb kev nom kev tswv, feem ntau ntawm Western pub lub teb chaws (tshwj xeeb tshaj yog los ntawm Asmeskas thiab EU): zoo li tsis txaus thiab tsis txaus ntseeg, tsis paub txog: tsis raug cai, tsis ncaj ncees rau tsoomfwv, tsis saib txog kev txaus siab ntawm tus Ethiopian neeg (tshwj xeeb tshaj yog, cov neeg raug tsim txom), ntawm thaj chaw ruaj ntseg, lossis ntawm Ethiopian kev lag luam tag nrho.

Piv txwv li, Tebchaws Asmeskas tau qhia qee qhov kev coj txawv txawv ntawm txoj cai. Tom ntej no mus tas li lub siab ntawm PM Abiy kom nres kev ua tsov ua rog - tab sis tsis yog ntawm TPLF - lawv tau txiav txim siab ua haujlwm rau 'kev hloov pauv nom tswv' hauv Ethiopia. Lawv tau caw cov pab pawg tawm tsam tsis zoo rau Washington, thiab Tebchaws Meskas hauv Addis Ababa txog lub hli tas los khaws cia hu rau lawv tus kheej cov pej xeem thiab cov neeg txawv teb chaws feem ntau rau tawm Ethiopia, tshwj xeeb tshaj yog Addis Ababa, 'thaum tseem muaj sijhawm'.

Teb Chaws Asmeskas txoj cai yuav cuam tshuam los ntawm kev sib xyaw ntawm cov ntsiab lus: US Afghanistan debacle; muaj ib pab pawg neeg txhawb TPLF muaj kev cuam tshuam ntawm Xeev Lub Tsev Haujlwm thiab ntawm USAID; US pro-Egypt txoj cai thiab nws txoj kev tawm tsam Eritrea; kev txawj ntse tsis txaus / cov ntaub ntawv ua tiav txog qhov tsis sib haum xeeb, thiab kev pab cuam ntawm Ethiopia.

Tsis muaj EU tus kws saib xyuas haujlwm txawv tebchaws, Josep Borrell, thiab ntau tus neeg sawv cev ntawm EU tau qhia lawv qhov zoo tshaj plaws, nrog rau lawv hu rau kev rau txim.

cov ntiaj teb xov xwm kuj tau ua lub luag haujlwm tseem ceeb, nrog rau feem ntau cov ntawv tshawb fawb tsis zoo thiab tshaj tawm (xws li CNN's feem ntau tsis lees txais). Lawv feem ntau coj TPLF sab thiab tsom tshwj xeeb rau tsoomfwv Ethiopian tsoomfwv thiab nws tus Thawj Kav Tebchaws, nrog rau cov kab lus uas xav tau: 'Vim li cas tus yeej Nobel Peace Prize mus ua rog?' (Txawm hais tias, pom tseeb, tus thawj coj ntawm lub tebchaws tsis tuaj yeem tuav 'tus neeg ua haujlwm' rau qhov khoom plig yog tias lub teb chaws raug tawm tsam hauv kev tsov rog rog).

Cov xov xwm thoob ntiaj teb tseem niaj hnub saib tsis taus lossis tsis quav ntsej txog qhov tshwm sim sai sai '#NoMore' hashtag txav ntawm Ethiopian diaspora thiab cov neeg Ethiopians hauv zos, uas tawm tsam qhov cuam tshuam tsis tu ncua thiab kev nyiam ntawm Western xov xwm tshaj tawm thiab ntawm US-EU-UN lub voj voog. Cov neeg Ethiopian diaspora zoo li feem ntau tom qab tsoomfwv Ethiopian txoj hauv kev, txawm hais tias lawv ua raws nws nrog lub qhov muag tseem ceeb.

Ib qho ntxiv ntawm cov lus teb thoob ntiaj teb: US txoj cai rau txim rau Ethiopia thiab tshem tawm Ethiopia los ntawm AGOA (tsawg dua ntshuam tariffs ntawm cov khoom tsim tawm mus rau Tebchaws Meskas) raws li 1 Lub Ib Hlis 2022: kev ntsuas tsis muaj txiaj ntsig thiab tsis muaj txiaj ntsig. Qhov no tsuas yog cuam tshuam rau Ethiopian kev lag luam kev lag luam thiab ua rau ntau txhiab tus, feem ntau yog poj niam, cov neeg ua haujlwm poob haujlwm - cov neeg ua haujlwm uas los ntawm kev txhawb nqa loj PM Abiy hauv nws txoj cai.

Yog li peb nyob tam sim no nyob qhov twg?

TPLF tau raug ntaus rov qab rau sab qaum teb los ntawm tsoomfwv cov tub rog. Tab sis tsov rog tseem tsis tau tas. Txawm hais tias tsoomfwv tau hu rau TPLF kom tsis txhob sib ntaus sib tua, thiab txawm tias tau txwv nws txoj kev sib tw ntawm ciam teb ntawm Tigray lub xeev, TPLF txuas ntxiv tawm tsam, tua, ua phem rau cov pej xeem, thiab rhuav tshem cov zos thiab cov nroog hauv Afar thiab sab qaum teb Amhara.

Lawv zoo li tsis muaj qhov tsim nyog rau kev nom kev tswv yav tom ntej ntawm Ethiopia lossis Tigray. Nyob rau hauv ib qho kev pom zoo yav tom ntej los yog normalization, qhov kev txaus siab ntawm cov neeg Tigrayan yuav tsum tau txiav txim siab, suav nrog kev hais txog zaub mov tsis ruaj ntseg. Kev tsim txom lawv tsis tsim nyog thiab kev nom kev tswv tawm tsam. Tigray yog thaj chaw keeb kwm, kev ntseeg, thiab kab lis kev cai ntawm Ethiopia, thiab yuav tsum tau saib xyuas thiab kho dua tshiab. Nws tsuas yog tsis ntseeg yog tias qhov no tuaj yeem ua tiav raws li tsoomfwv ntawm TPLF, uas raws li ntau tus kws tshuaj ntsuam tau tam sim no tsuas yog dhau nws hnub tas sijhawm. Tab sis nws zoo nkaus li tias TPLF, ua ib qho kev tawm tsam cov neeg tseem ceeb, xav tau kev pab Kev tsis sib haum xeeb kom nyob twj ywm, tseem rau nws tus kheej cov pej xeem hauv Tigray - qee cov neeg soj ntsuam tau sau tseg tias lawv yuav xav ncua lub sijhawm ntawm kev lav phib xaub rau tag nrho lawv cov peev txheej, thiab rau lawv yuam ntau cov tub rog - thiab cov qhab nia ntawm tus me nyuam cov tub rog ntawm lawv - mus rau hauv kev sib ntaus sib tua, deb ntawm kev ua haujlwm thiab kev kawm.

Tom ntej no mus rau ntau pua txhiab tus neeg tsiv teb tsaws chaw, qhov tseeb ntau txhiab tus menyuam yaus thiab cov tub ntxhais hluas tau raug kev txom nyem los ntawm kev kawm yuav luag ob xyoos - kuj nyob hauv thaj chaw tsov rog ntawm Afar thiab Amhara, suav nrog hauv Tigray.

Kev ntxhov siab los ntawm thoob ntiaj teb (nyeem: Western) cov zej zog kom deb li deb tau tawm tsam feem ntau ntawm tsoomfwv Ethiopian, sib tham thiab muab rau hauv - thiab tsis yog ntawm TPLF. Tsoom fwv teb chaws tsoom fwv thiab PM Abiy tab tom taug kev nruj nreem; nws yuav tsum xav txog nws qhov kev xaiv tsa hauv tebchaws thiab qhia kev txaus siab rau 'kev sib haum xeeb' rau lub zej zog thoob ntiaj teb. Nws tau ua li ntawd: tsoomfwv txawm tso rau 2022 tus neeg raug kaw hauv tsev loj cuj ntawm TPLF ua ntej lub Ib Hlis XNUMX, nrog rau qee tus neeg raug kaw tsis sib haum xeeb. Tus cwj pwm zoo, tab sis nws tsis muaj txiaj ntsig - tsis muaj kev cuam tshuam los ntawm TPLF.

Xaus: Yuav ua li cas ib tug ua hauj lwm rau kev daws teeb meem?

  1. Kev tsis sib haum xeeb nyob rau sab qaum teb Ethiopia tau pib loj heev nom tswv kev tsis sib haum xeeb, uas ib tog twg, TPLF, tau npaj siv kev tsim txom hnyav, tsis hais txog qhov tshwm sim. Txawm hais tias kev daws teeb meem kev nom kev tswv tseem ua tau thiab xav tau, qhov tseeb ntawm kev ua tsov rog no tau muaj kev cuam tshuam rau qhov kev sib tham ua nom tswv lossis kev sib tham tam sim no nyuaj heev… cov neeg Ethiopian feem coob yuav tsis lees txais tias PM zaum ntawm lub rooj sib tham. nrog ib pab pawg ntawm TPLF cov thawj coj (thiab lawv cov phooj ywg, OLA) uas tau tsim kev tua neeg thiab kev ua phem rau lawv cov txheeb ze, cov tub thiab cov ntxhais tau dhau los ua neeg raug tsim txom. Tau kawg, yuav muaj kev ntxhov siab los ntawm qhov hu ua cov nom tswv tiag tiag hauv zej zog thoob ntiaj teb ua li ntawd. Tab sis cov txheej txheem kev sib kho kom sib haum xeeb thiab kev sib tham yuav tsum tau teeb tsa, nrog cov neeg xaiv / cov neeg ua yeeb yam hauv qhov tsis sib haum xeeb, tej zaum pib ntawm ib qho qis theem: cov koom haum pej xeem, cov thawj coj kev ntseeg, thiab cov neeg ua lag luam.
  2. Feem ntau, txoj kev hloov pauv nom tswv-kev cai lij choj hauv Ethiopia yuav tsum txuas ntxiv mus, ntxiv dag zog rau lub koomhaum ywj pheej thiab txoj cai lij choj, thiab tseem cuam tshuam / cuam tshuam rau TPLF, uas tsis kam lees qhov ntawd.

Cov txheej txheem kev ywj pheej yog nyob rau hauv kev ntxhov siab los ntawm cov haiv neeg-nationalist radicals thiab vested kev txaus siab, thiab PM Abiy tsoomfwv kuj qee zaum txiav txim siab tsis txaus ntseeg rau cov neeg tawm tsam thiab cov neeg sau xov xwm. Tsis tas li ntawd, kev hwm kev ywj pheej ntawm kev tshaj xov xwm thiab cov kev cai txawv nyob thoob plaws ntau lub xeev hauv Ethiopia.

  1. Cov txheej txheem 'National Dialogue' hauv Ethiopia, tshaj tawm thaum Lub Kaum Ob Hlis 2021, yog ib txoj hauv kev rau pem hauv ntej (tej zaum, qhov no tuaj yeem nthuav dav mus rau qhov tseeb-thiab-kev sib haum xeeb). Qhov Kev Sib Tham no yog los ua ib lub koom haum lub rooj sab laj rau coj los ua ke txhua tus muaj feem cuam tshuam txog kev nom kev tswv los tham txog cov teeb meem kev nom kev tswv tam sim no.

Lub 'National Dialogue' tsis yog lwm txoj hauv kev rau tsoomfwv cov kev txiav txim siab tab sis yuav pab qhia lawv thiab ua kom pom qhov ntau thiab cov tswv yim ntawm kev nom kev tswv, kev tsis txaus siab, cov neeg ua yeeb yam, thiab kev txaus siab.

Yog li ntawd kuj yuav txhais tau li hauv qab no: kev sib txuas rau cov neeg dhau cov txheej txheem nom tswv-tub rog uas twb muaj lawm, rau cov koom haum pej xeem, thiab suav nrog cov thawj coj kev ntseeg thiab cov koom haum. Qhov tseeb, kev hais lus kev ntseeg thiab kab lis kev cai rau kev kho hauv zej zog yuav yog thawj kauj ruam meej rau pem hauv ntej; thov kom sib koom cov txiaj ntsig uas feem ntau Ethiopians koom hauv lub neej niaj hnub.

  1. Kev tshawb nrhiav tag nrho ntawm kev ua tsov rog ua txhaum cai txij li 3 Kaum Ib Hlis 2020 yuav xav tau, ua raws li cov qauv thiab cov txheej txheem ntawm EHRC-UNCHR daim ntawv tshaj tawm txoj haujlwm sib koom ua ke ntawm 3 Kaum Ib Hlis 2021 (uas tuaj yeem txuas ntxiv).
  2. Kev sib tham txog kev them nyiaj, kev tshem riam phom, kev kho mob, thiab kev tsim kho yuav tsum tau ua. Qhov kev zam txim rau cov thawj coj tawm tsam tsis zoo li.
  3. Cov zej zog thoob ntiaj teb (tshwj xeeb tshaj yog nyob rau sab hnub poob) kuj muaj lub luag haujlwm hauv qhov no: nws yog qhov zoo dua los tso tseg kev rau txim thiab kev tawm tsam rau tsoomfwv Ethiopian; thiab, rau qhov kev hloov pauv, tseem ceeb thiab hu rau TPLF rau tus account. Lawv tseem yuav tsum tau txuas ntxiv muab kev pab tib neeg, tsis txhob siv txoj cai tswjfwm tib neeg txoj cai raws li txhua qhov tseem ceeb los txiav txim qhov kev tsis sib haum xeeb no, thiab pib dua los koom nrog tsoomfwv Ethiopian, txhawb nqa thiab txhim kho kev lag luam mus sij hawm ntev thiab lwm yam kev koom tes.
  4. Qhov kev sib tw loj tam sim no yog yuav ua li cas kom muaj kev thaj yeeb nyab xeeb nrog kev ncaj ncees … Tsuas yog txheej txheem kev sib kho kom zoo thiaj muaj peev xwm pib qhov no. Yog tias kev ncaj ncees tsis ua tiav, kev tsis sib haum xeeb thiab kev sib cav sib ceg yuav rov tshwm sim dua.

Ib zaj lus qhia los ntawm Prof. Jan Abbink ntawm Leiden University ntawm Lub Ib Hlis 2022 Kev Sib Tham Kev Koom Tes ntawm Lub Chaw Thoob Ntiaj Teb rau Ethno-Religious Mediation, New York, ntawm Lub Ib Hlis 30, 2022. 

Qhia

lwm yam khoom

Hloov mus rau Islam thiab haiv neeg haiv neeg hauv Malaysia

Daim ntawv no yog ib ntu ntawm kev tshawb fawb loj dua uas tsom mus rau kev nce ntawm haiv neeg Malay haiv neeg thiab kev ua siab loj hauv Malaysia. Txawm hais tias qhov kev nce ntawm haiv neeg Malay tuaj yeem raug ntaus nqi los ntawm ntau yam, daim ntawv no tshwj xeeb tshwj xeeb rau txoj cai hloov dua siab tshiab Islamic hauv Malaysia thiab seb nws puas tau txhawb nqa txoj kev xav ntawm haiv neeg Malay supremacy. Malaysia yog ntau haiv neeg thiab ntau lub tebchaws uas tau txais kev ywj pheej hauv xyoo 1957 los ntawm Askiv. Cov neeg Malays yog pawg neeg loj tshaj plaws ib txwm suav txog kev ntseeg ntawm Islam ua ib feem thiab cov khoom ntawm lawv tus kheej uas cais lawv los ntawm lwm haiv neeg uas tau coj los rau hauv lub tebchaws thaum lub sijhawm British colonial. Thaum Islam yog txoj kev cai dab qhuas, Txoj Cai Lij Choj tso cai rau lwm cov kev ntseeg kom muaj kev thaj yeeb nyab xeeb los ntawm cov neeg tsis yog Malay, uas yog haiv neeg Suav thiab Khab. Txawm li cas los xij, txoj cai Islamic uas tswj hwm kev sib yuav Muslim hauv Malaysia tau yuam kom cov neeg tsis yog Muslim yuav tsum hloov mus rau Islam yog tias lawv xav yuav cov neeg Muslim. Hauv daim ntawv no, kuv hais tias txoj cai hloov dua siab tshiab Islamic tau siv los ua ib qho cuab yeej los txhawb kev xav ntawm haiv neeg Malay hauv tebchaws Malaysia. Cov ntaub ntawv ua ntej tau sau los ntawm kev xam phaj nrog cov neeg Malay Muslims uas tau sib yuav rau cov tsis yog Malay. Cov txiaj ntsig tau pom tias feem ntau ntawm cov neeg xam phaj Malay xav hloov dua siab tshiab rau Islam raws li qhov yuav tsum tau ua los ntawm Islamic kev ntseeg thiab lub xeev txoj cai. Tsis tas li ntawd, lawv kuj pom tias tsis muaj laj thawj vim li cas cov neeg tsis yog neeg Malay yuav tawm tsam kom hloov mus rau Islam, raws li kev sib yuav, cov menyuam yaus yuav raug suav hais tias yog Malays raws li Txoj Cai Lij Choj, uas kuj los nrog cov xwm txheej thiab cov cai. Kev pom ntawm cov neeg tsis yog neeg Malay uas tau hloov dua siab tshiab rau Islam yog raws li kev sib tham thib ob uas tau ua los ntawm lwm cov kws tshawb fawb. Raws li kev ua neeg Muslim yog txuam nrog kev ua neeg Malay, ntau tus neeg tsis yog Malay uas hloov siab lees txim xav tias lawv raug nyiag ntawm lawv txoj kev ntseeg thiab haiv neeg tus kheej, thiab xav tias raug quab yuam los tuav cov haiv neeg Malay. Thaum hloov txoj cai hloov dua siab tshiab tej zaum yuav nyuaj, qhib kev sib tham sib tham hauv tsev kawm ntawv thiab hauv pej xeem cov haujlwm yuav yog thawj kauj ruam los daws qhov teeb meem no.

Qhia

Kev ntseeg hauv Igboland: Diversification, Relevance and Belonging

Kev ntseeg yog ib qho ntawm cov xwm txheej kev noj qab haus huv uas tsis muaj kev cuam tshuam rau tib neeg nyob txhua qhov chaw hauv ntiaj teb. Raws li sacrosanct zoo nkaus li, kev ntseeg tsis yog tsuas yog ib qho tseem ceeb rau kev nkag siab txog kev muaj nyob ntawm txhua haiv neeg hauv paus txawm tab sis kuj tseem muaj txoj cai cuam tshuam txog kev sib haum xeeb thiab kev loj hlob. Keeb kwm thiab ethnographic pov thawj ntawm txawv manifestations thiab nomenclatures ntawm phenomenon ntawm kev ntseeg muaj ntau. Lub tebchaws Igbo nyob rau yav qab teb Nigeria, ntawm ob sab ntawm Niger River, yog ib pawg neeg ua lag luam dub loj tshaj plaws hauv tebchaws Africa, nrog rau kev ntseeg tsis txaus ntseeg uas cuam tshuam txog kev txhim kho kom ruaj khov thiab kev sib raug zoo ntawm cov neeg nyob hauv nws cov ciam teb ib txwm muaj. Tab sis kev cai dab qhuas toj roob hauv pes ntawm Igboland hloov tas li. Txog xyoo 1840, cov kev ntseeg tseem ceeb ntawm Igbo yog haiv neeg los yog ib txwm muaj. Tsawg tshaj li ob xyoo caum tom qab, thaum cov ntseeg Vajtswv txoj hauj lwm pib nyob rau hauv lub cheeb tsam, ib tug tshiab quab yuam unleashed uas nws thiaj li reconfigure lub hauv paus txawm kev cai dab qhuas toj roob hauv pes ntawm cheeb tsam. Christianity loj hlob mus rau dwarf lub dominance ntawm tom kawg. Ua ntej lub centenary ntawm Christianity nyob rau hauv Igboland, Islam thiab lwm yam tsawg hegemonic kev ntseeg tau sawv los sib tw tawm tsam haiv neeg Igbo kev ntseeg thiab cov ntseeg Vajtswv. Daim ntawv no taug qab kev sib txawv ntawm kev ntseeg thiab nws txoj haujlwm tseem ceeb rau kev sib haum xeeb hauv Igboland. Nws rub tawm nws cov ntaub ntawv los ntawm kev tshaj tawm cov haujlwm, kev xam phaj, thiab cov khoom pov thawj. Nws sib cav hais tias raws li kev ntseeg tshiab tshwm sim, Igbo kev cai dab qhuas toj roob hauv pes yuav txuas ntxiv mus rau ntau haiv neeg thiab / lossis hloov kho, xws li kev sib koom ua ke lossis kev cais tawm ntawm cov kev ntseeg uas twb muaj lawm thiab tshwm sim, rau kev ciaj sia ntawm Igbo.

Qhia