Konfli Konpayi Mining nan Repiblik Demokratik Kongo

Kisa ki te pase? Istorik background nan konfli a

Kongo doue ak pi gwo depo mineral nan mond lan, apwoksimatif nan $ 24 milya (Kors, 2012), ki egal GDP a nan Ewòp ak Etazini konbine (Noury, 2010). Apre premye Gè Kongo a ki te dechouke Mobutu Sese Seko an 1997, konpayi min yo t ap chèche eksplwate mineral Kongo yo te siyen kontra biznis ak Laurent Desire Kabila menm anvan li te pran biwo. Banro Mining Corporation te achte tit min ki te fè pati Société Minière et Industrielle du Kivu (SOMINKI) nan Sid Kivu (Kamituga, Luhwindja, Luguswa ak Namoya). An 2005, Banro te kòmanse pwosesis eksplorasyon an nan Luhwindja chefferie, teritwa Mwenga, ki te swiv pa ekstraksyon an nan 2011.

Pwojè min konpayi an se nan zòn ki te fè pati ansyen popilasyon lokal la, kote yo te touche yon k ap viv nan min atizanal ak agrikilti. Sis ti bouk (Bigaya, Luciga, Buhamba, Lwaramba, Nyora ak Cibanda) te deplase epi yo te deplase nan yon kote montay yo rele Cinjira. Baz konpayi an (figi 1, paj 3) sitiye nan yon zòn anviwon 183 km2 ki te ansyen okipe pa anviwon 93,147 moun. Vilaj Luciga pou kont li estime li te gen yon popilasyon 17,907 moun.^[1] Anvan yo te demenaje nan Cinjira, pwopriyetè tè yo te gen tit tit bay pa chèf lokal yo apre yo te bay yon bèf, yon kabrit oswa yon lòt siy apresyasyon lokalman refere yo kòm. Kalinzi [apresyasyon]. Nan tradisyon Kongo a, tè yo konsidere kòm yon pwopriyete komen yo dwe pataje nan kominote a epi yo pa dwe posede endividyèlman.. Banro te deplase kominote yo apre tit kolonyal yo te jwenn nan men gouvènman Kinshasa ki te deposede moun ki te posede tè dapre lwa koutim yo.

Pandan faz eksplorasyon an, lè konpayi an t ap perçage ak pran echantiyon yo, kominote yo te detounen pa perçage, bri, wòch ki tonbe, twou ki louvri yo ak twou wòch yo. Moun ak bèt yo te tonbe nan twou wòch ak twou, e lòt moun te blese lè wòch tonbe. Gen kèk bèt yo pa t janm refè nan twou wòch yo ak twou, pandan ke lòt yo te touye nan efondreman wòch. Lè moun nan Luhwindja te pwoteste e yo te mande konpansasyon, konpayi an te refize epi olye te kontakte gouvènman Kinshasa ki te voye sòlda yo siprime manifestasyon yo. Sòlda yo tire sou moun, blese kèk ak lòt yo te mouri oswa mouri pita akòz blesi yo te sibi nan yon anviwonman san swen medikal. Pi ak twou wòch yo rete ouvè, yo plen ak dlo kowonpi epi lè lapli tonbe, yo tounen kote pou moustik yo fè pitit, sa ki mennen malarya nan yon popilasyon ki pa gen enstalasyon medikal efikas.

Nan 2015, konpayi an te anonse yon ogmantasyon 59 pousan nan rezèv Twangiza pou kont li, san yo pa konte depo Namoya, Lugushwa ak Kamituga. Nan 2016, konpayi an te pwodwi 107,691 ons lò. Pwofi yo akimile yo pa reflete nan amelyore mwayen pou viv nan kominote lokal yo, ki rete pòv, chomaj, ak konfwonte ak vyolasyon dwa moun ak anviwònman an ki ta ka plonje Kongo nan lagè entansif. Li swiv ke soufrans pèp la ogmante paralèl ak demann mondyal la pou mineral.

Istwa lòt yo – ki jan chak pati konprann sitiyasyon an ak poukisa

Istwa Reprezantan Kominote Kongolè a – Banro menase mwayen pou nou viv

pozisyon: Banro dwe konpanse nou epi kontinye min sèlman apre dyalòg ak kominote yo. Nou se mèt mineral yo epi yo pa etranje yo. 

Enterè:

Sekirite/Sekirite: Demenajman coercitive kominote yo soti nan peyi zansèt nou yo kote nou te touche yon vi ak konpansasyon favorab yo se yon vyolasyon total diyite nou ak dwa nou yo. Nou bezwen tè ​​pou viv byen ak kè kontan. Nou pa ka gen lapè lè yo pran peyi nou an. Ki jan nou ka soti nan povrete sa a lè nou pa ka kiltive oswa min? Si nou kontinye rete san tè, nou pa gen okenn chwa eksepte pou nou rantre ak/oswa fòme gwoup ame.

Bezwen Ekonomik: Anpil moun nan chomaj e nou vin pi pòv pase anvan Banro vini. San tè, nou pa gen okenn revni. Pa egzanp, nou te konn posede epi kiltive pyebwa ki donnen kote nou te ka jwenn yon vi pandan diferan sezon nan ane a. Timoun yo te konn manje tou fwi, pwa, ak zaboka. Nou pa kapab peye sa ankò. Anpil timoun ap soufri malnitrisyon. Minè atizan yo pa kapab min ankò. Kèlkeswa kote yo jwenn lò, Banro fè konnen li anba konsesyon li. Pa egzanp, kèk minè te jwenn yon kote yo te rele 'Makimbilio' (Swahili, kote refij) nan Cinjira. Banro ap reklame ke li anba tè konsesyon li. Nou te panse ke Cinjira te fè pati nou byenke kondisyon lavi yo sanble ak yon kan refijye. Banro tou ranforsi koripsyon. Yo kòronp ofisyèl gouvènman yo pou yo teworize nou, pou yo evade taks epi pou yo jwenn bon mache. Si se pa t pou koripsyon, Kòd Min 2002 la endike ke Banro ta dwe rezève yon zòn pou minè atizanal yo epi respekte politik anviwònman an. Apre kòronp ofisyèl lokal yo, konpayi an opere ak enpinite. Yo fè sa yo vle epi yo reklame yo posede chak sit mineral minè yo te okipe, ki ap ogmante konfli ak ajitasyon nan kominote yo. Si Banro pretann li posede tout depo mineral yo, ki kote plis pase yon milyon minè atizanal yo ak fanmi yo pral touche yon vi? Sèl altènatif ki rete pou nou se pran zam pou defann dwa nou. Lè a ap vini lè gwoup ame pral atake konpayi min yo. 

Bezwen fizyolojik: Kay Banro te konstwi pou fanmi yo nan Cinjira yo piti anpil. Paran yo ap viv nan menm kay ak adolesan yo, tandiske tradisyonèlman, ti gason ak tifi ta dwe gen kay separe nan konpoze paran yo ak kote sa a pa posib, ti gason ak tifi yo pral gen chanm separe. Sa pa posib nan ti kay ak ti konpoze yo kote ou pa kapab konstwi lòt kay. Menm kwizin yo tèlman piti, nou pa gen espas alantou chemine kote nou te konn chita an fanmi, boukannen mayi oswa manyòk epi rakonte istwa. Pou chak fanmi, twalèt la ak kwizin yo pre youn ak lòt ki pa bon pou lasante. Pitit nou yo pa gen kote pou yo jwe deyò, paske kay yo sou yon ti mòn wòch. Cinjira sitiye sou yon ti mòn apik, nan gwo altitid, ak tanperati ki ba ki fè li jeneralman trè frèt ak bwouya konstan ki pafwa kouvri kay yo, epi ki fè vizibilite difisil menm nan mitan jounen an. Li se tou trè apik ak san pye bwa. Lè van an soufle li ka jete yon moun ki fèb atè. Poutan, nou pa ka menm plante pye bwa akòz kote ki gen wòch yo.

Vyolasyon anviwònman/Krim: Pandan faz eksplorasyon an, Banro te detwi anviwònman nou an ak twou ak twou wòch ki rete ouvè jiska jounen jodi a. Faz min nan tou gen efè dezas ak ogmante twou lajè ak gwo twou san fon. Dechè yo soti nan min lò yo vide bò kote wout yo epi nou sispèk ke yo gen asid cyanide. Kòm figi 1 anba a montre, tè kote katye jeneral Banro a ye a rete vid, ekspoze a gwo van ak ewozyon tè.

Figi 1: sit min Banro Corporation[2]

Banro sèvi ak asid cyanide ak lafimen ki soti nan faktori a tout konbine pou polye tè, lè, ak dlo. Dlo ki gen toksin ki soti nan faktori a vide nan rivyè ak lak ki se sous nou pou nou manje. Toksin yo menm afekte tab dlo a. Nou ap fè eksperyans maladi kwonik obstriktif poumon, kansè nan poumon, ak maladi respiratwa ki pi ba egi, maladi kè ak anpil lòt konplikasyon. Bèf, kochon, ak kabrit yo te anpwazonnen lè yo bwè dlo nan faktori a, ki lakòz lanmò. Emisyon metal yo nan lè a tou lakòz lapli asid ki mal sante nou, plant, bilding, lavi akwatik ak lòt ògàn ki benefisye de dlo lapli. Polisyon kontinyèl, kontamine tè, lè ak tab dlo ka kreye ensekirite alimantè, tè ak dlo rate epi potansyèlman mennen Kongo a nan lagè anviwònman an.

Apatenans/Propriyetè ak Sèvis Sosyal: Cinjira izole de lòt kominote yo. Nou pou kont nou tandiske anvan, vilaj nou yo te toupre youn ak lòt. Ki jan nou ka rele kote sa a lakay lè nou pa gen menm tit tit? Nou prive de tout enstalasyon sosyal debaz ki gen ladan lopital ak lekòl. Nou enkyete ke lè nou vin malad, espesyalman timoun nou yo ak manman ansent, nou ta ka mouri anvan nou te kapab jwenn aksè nan yon etablisman medikal. Cinjira pa gen lekòl segondè, sa ki limite edikasyon pitit nou yo nan nivo elemantè. Menm nan jou trè frèt ki souvan sou yon mòn, nou mache byen lwen pou jwenn aksè nan sèvis debaz yo tankou swen medikal, lekòl, ak mache a. Sèl wout Cinjira te konstwi sou yon pant trè apik, aksesib sitou pa machin 4 × 4 wou (ki pa gen okenn moun komen kapab peye). Se machin Banro yo ki sèvi ak wout la epi yo kondwi san mank, sa ki menase lavi timoun nou yo ki pafwa jwe sou wout la ansanm ak moun ki travèse nan diferan direksyon. Nou te gen ka kote moun yo frape desann e menm lè yo mouri, pèsonn pa rele kont.

Estim pwòp tèt ou/Dyite/Dwa Moun: Diyite nou ak dwa nou yo vyole nan pwòp peyi nou an. Eske se paske nou se Afriken? Nou santi nou imilye e nou pa gen okenn kote pou rapòte ka nou an. Lè chèf yo te eseye pale ak blan sa yo, yo pa koute. Gen yon gwo diferans nan pouvwa ant nou menm ak konpayi an ki, paske li gen lajan, egzèse kontwòl sou gouvènman an ki ta dwe rele yo kont. Nou se viktim defavorize yo. Ni gouvènman an ni konpayi an pa respekte nou. Yo tout konpòte nou epi trete nou tankou wa Leopold II oswa kolonizatè Bèlj yo panse ke yo siperyè nou. Si yo te siperyè, nòb ak etik, poukisa yo vin isit la yo vòlè resous nou yo? Yon moun ki gen diyite pa vòlè. Genyen tou yon bagay ke nou lite pou konprann. Moun ki opoze ak pwojè Banro yo fini mouri. Pa egzanp, ansyen Mwami (chèf lokal) nan Luhindja Philemon…te kont deplasman kominote yo. Lè li te vwayaje an Frans, machin li te mete dife epi li te mouri. Gen lòt ki disparèt oswa resevwa lèt ki soti nan Kinshasa pou pa entèfere ak Banro. Si diyite nou ak dwa nou yo pa respekte isit nan Kongo, ki lòt kote yo ka respekte nou? Ki peyi nou ka rele lakay nou? Èske nou ka ale nan Kanada ak konpòte menm jan Banro konpòte isit la?

Jistis: Nou vle jistis. Pou plis pase katòz ane, nou ap soufri ak repete rakonte istwa nou yo, men anyen pa janm fèt. Sa a se san yo pa konte piyay peyi sa a ki te kòmanse ak 1885 scramble ak patisyon nan Lafrik. Atwosite yo komèt nan peyi sa a, lavi yo pèdi ak resous yo piye pou lontan yo dwe konpansasyon. 

Istwa Reprezantan Banro a – Pèp la se pwoblèm nan.

pozisyon:  Nou PAP SISPANN min.

Enterè:

Ekonomik: Lò n ap min la pa gratis. Nou envesti e nou bezwen pwofi. Jan vizyon nou ak misyon nou deklare: Nou vle vin "yon premye konpayi an lò nan Afrik Santral," nan "bon kote, fè bon bagay, tout tan." Valè nou yo enkli kreye yon avni dirab pou kominote lame yo, envesti nan moun ak dirije ak entegrite. Nou te vle anplwaye kèk nan moun lokal yo men yo pa gen konpetans nou mande yo. Nou konprann ke kominote a te espere nou amelyore kondisyon lavi yo. Nou pa kapab. Nou konstwi yon mache, repare kèk lekòl, nou kenbe wout la epi nou bay yon anbilans nan lopital ki tou pre a. Nou pa gouvernman. Nou se yon biznis. Kominote yo ki te deplase yo te konpansasyon. Pou chak pye bannann oswa fwi, yo te resevwa $20.00. Yo plenyen ke nou pa konpanse lòt plant tankou banbou, pye bwa ki pa fwi, polikilti, tabak, elatriye. Konbyen lajan yon moun touche nan plant sa yo? Nan Cinjira, yo gen yon kote yo ka grandi legim. Yo te kapab tou grandi yo nan fèblan oswa sou veranda yo. 

Sekirite/Sekirite: Nou menase pa vyolans. Se poutèt sa nou konte sou gouvènman an pou pwoteje nou kont milis yo. Plizyè fwa, travayè nou yo te atake.[3]

Dwa anviwònman: Nou swiv direktiv ki nan kòd min yo epi nou aji yon fason responsab anvè kominote lame yo. Nou swiv lwa konte a epi konpòte nou kòm kontribitè ekonomik solid ak serye nan peyi a ak kominote a, jere risk ki ta ka konpwomèt repitasyon nou an. Men nou pa ka fè plis pase sa lwa peyi a mande. Nou toujou fè efò pou minimize anprent anviwònman nou yo an konsiltasyon ak kominote yo. Nou te vle fòme ak kontra kèk moun lokal ki te kapab plante pye bwa tout kote nou te konkli pwojè min la. Nou gen entansyon fè sa.

Estim pwòp tèt ou/Dyite/Dwa Moun: Nou swiv valè debaz nou yo, sa se respè pou moun, transparans, entegrite, konfòmite, epi nou opere ak ekselans. Nou pa ka pale ak tout moun nan kominote yo akèy yo. Nou fè li atravè chèf yo.

Kwasans biznis/pwofi: Nou kontan ke nou pwofite menm plis pase nou te espere. Sa a se tou paske nou vrèman ak pwofesyonèl fè travay nou. Objektif nou se kontribye nan kwasans konpayi an, byennèt travayè nou yo, epi tou kreye yon avni dirab pou kominote yo.

Referans

Kors, J. (2012). Mineral san. Syans aktyèl, 9(95), 10-12. Rekipere nan https://joshuakors.com/bloodmineral.htm

Noury, V. (2010). Madichon koltan an. Nouvo Afriken, (494), 34-35. Retrieved from https://www.questia.com/magazine/1G1-224534703/the-curse-of-coltan-drcongo-s-mineral-wealth-particularly

[1] Cheferie de Luhwindja (2013). Rapport du recensement de la chefferie de Luhwindja. Kantite moun ki deplase yo estime depi dènye resansman ofisyèl la nan Kongo an 1984.

[2] Baz Banro a sitiye nan sub-vil Mbwega, la gwoupman nan Luciga, nan chèf Luhwundja ki gen nèf gwoupman.

[3] Pou egzanp sou atak, gade: Mining.com (2018) Milis touye senk nan atak sou min lò Banro corp nan lès Kongo. http://www.mining.com/web/militia-kills-five-attack-banro-corps-east-congo-gold-mine/; Reuters (2018) Kamyon min lò Banro atake nan lès Kongo, de moun mouri: Lamehttps://www.reuters.com/article/us-banro-congo-violence/banro-gold-mine-trucks-attacked-in-eastern- kongo-de-lame-mouri-idUSKBN1KW0IY

Pwojè Medyasyon: Etid Ka Medyasyon devlope pa Evelyn Namakula Mayanja, 2019