Okpukpe na ime ihe ike: 2016 Summer Lecture Series
Okpukpe na ime ihe ike na ICERM Radio ekesara na Satọde, Julaị 30, 2016 @ 2 PM Eastern Time (New York).
Usoro nkuzi oge okpomọkụ 2016
isiokwu: "Okpukpe na Ime Ihe Ike?"
Onye nkuzi onye ọbịa: Kelly James Clark, Ph.D., Onye isi nyocha na Kaufman Interfaith Institute na Grand Valley State University na Grand Rapids, MI; Prọfesọ na Brooks College's Honors Program; na onye ode akwụkwọ na onye nchịkọta akụkọ ihe karịrị akwụkwọ iri abụọ yana onye dere ihe karịrị edemede iri ise.
Transcript nke nkuzi
Richard Dawkins, Sam Harris na Maarten Boudry na-ekwu na okpukpe na okpukpe naanị na-akpali ISIS na ndị isi iyi nke ISIS ime ihe ike. Ha na-ekwu na ihe ndị ọzọ dị ka enweghị ikike nke mmekọrịta ọha na eze na akụ na ụba, enweghị ọrụ, nzụlite ezinụlọ nwere nsogbu, ịkpa ókè na ịkpa ókè agbụrụ agbaghawo ugboro ugboro. Ha na-arụ ụka, okpukpe na-ekere òkè bụ́ isi na-akpali akpali n'ịkwalite ime ihe ike.
Ebe ọ bụ na nkwupụta na okpukpe na-arụ ọrụ mkpali dị nta na ime ihe ike na-akwado nke ọma, echere m na Dawkins, Harris na Boudry na-ekwu na okpukpe na okpukpe nanị na-akpali ISIS na ISIS-dị ka extremists ime ihe ike bụ ihe ize ndụ amaghị.
Ka anyị malite n'amaghị ama.
Ọ dị mfe iche na nsogbu ndị dị na Ireland bụ okpukpe n’ihi na ị maara na ha metụtara ndị Protestant na ndị Katọlik. Ma inye akụkụ okpukpe aha na-ezochi ezigbo isi mmalite nke esemokwu – ịkpa ókè, ịda ogbenye, ọchịchị alaeze ukwu, nnwere onwe, ịhụ mba n'anya na ihere; Ọ dịghị onye nọ na Ireland na-alụ ọgụ maka ozizi nkà mmụta okpukpe dị ka transubstantiation ma ọ bụ izi ezi (ma eleghị anya ha enweghị ike ịkọwa ọdịiche nke nkà mmụta okpukpe ha). Ọ dị mfe iche na mgbukpọ nke Bosnia nke ihe karịrị 40,000 ndị Alakụba bụ ntinye aka nke Ndị Kraịst (ndị Serbia gburu ndị Alakụba). Mana ndị mọnk ndị a dabara adaba na-eleghara (a) ka nkwenkwe okpukpe ndị Kọmunist gachara si bụrụ nke na-emighị emi, na, nke ka mkpa, (b) ihe ndị dị mgbagwoju anya dị ka klaasị, ala, njirimara agbụrụ, enweghị ikike akụ na ụba, na ịhụ mba n'anya.
Ọ dịkwa mfe iche na ndị òtù ISIS na al-Qaeda na-akpali site na nkwenkwe okpukpe, ma ...
Ịkatọ omume ndị dị otú ahụ n'okpukpe na-eme njehie njirimara bụ isi: ịkọwa ihe kpatara omume na ihe dị n'ime dị ka njirimara mmadụ ma ọ bụ àgwà, na-ebelata ma ọ bụ na-eleghara ihe mpụga, ọnọdụ ọnọdụ. Dịka ọmụmaatụ: ọ bụrụ na abịaghị m n'oge, ana m ekwupụta na ọbịbịa m bụ oku ekwentị dị mkpa ma ọ bụ nnukwu okporo ụzọ, mana ọ bụrụ na ị gafeela, m na-ekwu na ọ bụ ntụpọ agwa (otu) (ị nweghị ọrụ) wee leghara ihe nwere ike inye aka na mpụga. . Yabụ, mgbe ndị Arab ma ọ bụ ndị Alakụba na-eme ihe ike, anyị kwenyere ozugbo na ọ bụ n'ihi okwukwe ha siri ike, n'oge niile na-eleghara ihe ga-ekwe omume na ọbụlagodi ihe kpatara ya.
Ka anyị leba anya n’ihe atụ ụfọdụ.
N'ime nkeji ole na ole Omar Mateen gburu ndị mmekọ nwoke na nwanyị na Orlando, tupu ya amụta na ọ kwadoro ISIS n'oge agha ahụ, a kpọrọ ya onye na-eyi ọha egwu. Nkwekọrịta na ISIS kwadoro nkwekọrịta ahụ maka ọtụtụ ndị mmadụ - ọ bụ onye na-eyi ọha egwu, nke Islam na-egbuke egbuke kpaliri. Ọ bụrụ na onye ọcha (Kraịst) gbuo mmadụ iri, ọ na-agba ara. Ọ bụrụ na onye Alakụba na-eme ya, ọ bụ onye na-eyi ọha egwu, nke otu ihe kpaliri ya - okwukwe ya.
N'agbanyeghị nke ahụ, Mateen bụ, n'akụkụ niile, onye na-eme ihe ike, iwe, mkparị, onye na-akpaghasị, onye kewapụrụ onwe ya, ịkpa ókè agbụrụ, onye America, nwoke, nwoke nwere mmasị nwoke. O yikarịrị ka ọ bụ bi-polar. Na mfe ịnweta egbe. Dị ka nwunye ya na nna ya si kwuo, ọ naghị eji okpukpe kpọrọ ihe. Nkwa ya dị iche iche na-akwado òtù ndị na-alụ ọgụ dị ka ISIS, Al Qaeda na Hezbollah na-egosi na ọ machaghị echiche ma ọ bụ nkà mmụta okpukpe ọ bụla. CIA na FBI ahụbeghị njikọ ọ bụla na ISIS. Mateen bụ onye na-akpọ asị, onye na-eme ihe ike, (karịsịa) enweghị okpukpe, onye mmekọ nwoke na nwanyị nke gburu mmadụ 50 na "Latin Night" na klọb.
Ọ bụ ezie na nhazi nke mkpali maka Mateen dị nro, ọ ga-abụ ihe dị egwu ibuli nkwenkwe okpukpe ya (dị ka ha) gaa n'ọnọdụ mkpali pụrụ iche.
Mohammad Atta, onye ndu nke mbuso agha 9-11, hapụrụ ndetu igbu onwe ya nke na-egosi ike ya nye Allah:
Ya mere, cheta Chineke, dị ka o kwuru n'akwụkwọ ya: 'Jehova, wụsa ntachi obi gị n'isi anyị na-eme ka ụkwụ anyị guzosie ike na-enye anyị mmeri n'ebe ndị na-ekweghị ekwe.' Na okwu ya: 'Na nanị ihe ha kwuru Onyenwe anyị, gbaghara mmehie anyị na ngafe na-eme ka ụkwụ anyị guzosie ike na-enye anyị mmeri n'ebe ndị infidels.' Onye-amuma-Ya we si, Jehova, Gi onwe-gi emewo ka akwukwọ ahu kpughe, Gi onwe-gi nēme ka igwe-oji di elu, I nye-kwa-ra ayi nzọputa n'aru ndi-iro, meri ha, me ka ayi nzọputa n'aru ha. Nye anyị mmeri, meekwa ka ala maa jijiji n'okpuru ụkwụ ha. Kpee ekpere maka onwe gị na ụmụnna gị niile ka ha nwee mmeri ma tie ihe ha chọrọ ma rịọ Chineke ka o nye gị ọnwụ nke chere ndị iro ihu, ọ bụghị ịgbanarị ya, ka O nyekwa gị ndidi na mmetụta na ihe ọ bụla na-eme gị bụ. maka Ya.
N'ezie, anyị kwesịrị ịnara Atta n'okwu ya.
N'agbanyeghị nke ahụ, Atta (ya na ndị na-eyi ọha egwu ibe ya) na-agakarị ụlọ alakụba, na-ekere òkè n'ihe fọrọ nke nta ka ọ bụrụ abalị, bụ onye na-aṅụbiga mmanya ókè, na-ekpo ọkụ cocaine, na-eri anụ ezi. O siri ike ihe nke nrubeisi Muslim. Mgbe enyi ya nwanyị nke na-eyipụ ihe kwụsịrị mmekọrịta ha, ọ batara n'ụlọ ya wee gbuo nwamba ya na nwamba ya, gbapụsịa ma kesaa ha ma kesaa akụkụ ahụ ha n'ime ụlọ ahụ ka ọ chọta ma emechaa. Nke a na-eme ka ndetu igbu onwe nke Atta dị ka njikwa aha karịa nkwuputa nsọ. Ma ọ bụ ma eleghị anya, ọ bụ olileanya na-enweghị isi na omume ya ga-enweta ụdị ihe ọ pụtara na mbara igwe nke ndụ ya na-enweghị isi na-enweghị.
Mgbe Lydia Wilson, onye ọrụ nyocha na Center for the Resolution of Intractable Conflict na Oxford University, mere nchọpụta ubi n'oge na-adịbeghị anya na ndị mkpọrọ ISIS, ọ hụrụ na ha "amaghị nke ọma nke Islam" na enweghị ike ịza ajụjụ gbasara "iwu Sharia, jihad agha, na caliphate.” Ọ bụghị ihe ijuanya na mgbe ndị jihadists wannabe Yusuf Sarwar na Mohammed Ahmed jidere n'ụgbọelu na England, ndị ọchịchị chọpụtara na akpa ha. Islam maka ndị dummies na Koran maka dummies.
N’otu isiokwu ahụ, Erin Saltman, bụ́ onye isi na-eme nchọpụta n’ịgbochi extremism na Institute for Strategic Dialogue, na-ekwu na “mbanye [nke ISIS] na-adabere n’ọchịchọ nke ime njem, ime ihe ike, ihunanya, ike, inwe, yana mmezu ime mmụọ.”
Ngalaba sayensị omume omume nke England MI5, n'ime akụkọ ewepụtara na ya Onye nche, kpughere na, “N'ịbụ ndị na-anụ ọkụ n'obi n'okpukpe, ọnụ ọgụgụ buru ibu nke ndị na-eyi ọha egwu adịghị emechi okwukwe ha anya. Ọtụtụ ndị enweghị agụma akwụkwọ okpukpe ma nwee ike . . . were ya dị ka ndị ọhụrụ okpukpe.” N’ezie, akụkọ ahụ rụrụ ụka, “ihe e ji amata okpukpe e guzobeworo nke ọma na-echebe n’ezie pụọ ná mkpagbu ime ihe ike.”
Kedu ihe kpatara MI5 nke England ga-eche na okpukperechi anaghị arụ ọrụ ọ bụla na extremism?
Enweghị otu profaịlụ nke ndị na-eyi ọha egwu nwere nke ọma. Ụfọdụ dara ogbenye, ụfọdụ adịghị. Ụfọdụ enweghị ọrụ, ụfọdụ enweghị ọrụ. Ụfọdụ agụchaghị akwụkwọ, ụfọdụ agụghị akwụkwọ. Ụfọdụ nọpụrụ iche n'ọdịbendị, ụfọdụ anọghị.
Ka o sina dị, ụdị ihe ndị a dị n'èzí, ọ bụ ezie na ọ dịghị mkpa ma ọ bụ ijikọta ọnụ zuru oke. do na-enye aka na radicalization na ụfọdụ ndị n'okpuru ọnọdụ ụfọdụ. Onye ọ bụla extremist nwere ihe pụrụ iche socio-psychological profaịlụ (nke na-eme ka njirimara ha fọrọ nke nta ka ọ gaghị ekwe omume).
N'akụkụ ụfọdụ nke Africa, na ọnụ ọgụgụ ndị na-enweghị ọrụ na mbara igwe maka ndị dị afọ 18 ruo 34, ISIS na-achọ ndị na-enweghị ọrụ na ndị ogbenye; ISIS na-enye ụgwọ ọrụ na-akwụghị ụgwọ, ọrụ bara uru, nri maka ezinụlọ ha, yana ohere ịghaghachi azụ na ndị a na-ele anya dị ka ndị mmegbu akụ na ụba. Na Syria, ọtụtụ ndị na-ewe ọrụ na-esonyere ISIS naanị iji kwatu ọchịchị Assad ọjọọ; ndị omempụ a tọhapụrụ agbahapụ na-achọta ISIS ebe dị mma iji zoo n'oge gara aga. A na-akpali ndị Palestine site n'iwepụ mmadụ ibi ndụ dị ka ụmụ amaala nke abụọ na-enweghị ikike na steeti ịkpa ókè agbụrụ.
Na Europe na America, ebe ihe ka ọtụtụ n'ime ndị a na-ewe ọrụ bụ ụmụ okorobịa bụ ndị gụrụ akwụkwọ na ndị etiti, ikewapụ omenala bụ ihe mbụ na-eme ka ndị Alakụba na-eme ihe ike. Mgbasa ozi slick na-adọrọ mmasị ndị na-eto eto, ndị Alakụba kewapụrụ onwe ha nke na-enye ndụ ha na-agwụ ike na ndị na-akpachapụ anya na ebube. A na-akpali ndị Alakụba German site na njem na ikewapụ onwe ha.
Ogologo oge gara aga ka ụbọchị ịge ntị n'okwuchukwu Osama bin Laden na-agwụ ike. Ndị na-ewe ndị ISIS nwere nkà dị ukwuu na-eji mgbasa ozi ọha na eze na kọntaktị onwe ha (site na ịntanetị) iji mepụta njikọ onwe onye na nke obodo nke ndị Alakụba na-enwechaghị mmasị bụ ndị a rataziri ịhapụ ndụ ha na-abaghị uru na ndụ na-enweghị isi ma na-alụ ọgụ ọnụ maka ezi ihe kpatara ya. Ya bụ, a na-akpali ha site n'echiche nke ịbụ onye nwe ya na ọchịchọ maka mkpa mmadụ.
Mmadụ nwere ike iche na nrọ nke ụmụ agbọghọ na-amaghị nwoke mgbe ha nwụsịrị na-enyere aka ime ihe ike karịsịa. Ma n'ihe ụfọdụ ka mma na-aga, naanị ihe echiche ọ bụla ga-eme. N’ezie, echiche ndị na-abụghị okpukpe ndị e nwere na narị afọ nke 20 kpatara ahụhụ na ọnwụ dị ukwuu karịa ka e jikọtara ime ihe ike nile sitere n’okpukpe e nwere n’akụkọ ihe mere eme mmadụ. Germany Adolf Hitler gburu ihe karịrị 10,000,000 ndị aka ha dị ọcha, ebe WWII hụrụ ọnwụ nke mmadụ 60,000,000 (nwere ọtụtụ ọnwụ ndị ọzọ kpatara ọrịa na ụnwụ agha). Mkpochapụ na ụnwụ nri n'okpuru ọchịchị Joseph Stalin gburu ọtụtụ nde mmadụ. Atụmatụ ọnwụ Mao Zedong sitere na 40,000,000-80,000,000. Ụta okpukpe a na-ata ugbu a na-eleghara ọnụ ọgụgụ na-egbu egbu nke echiche ụwa anya.
Ozugbo ụmụ mmadụ chere na ha so n'ìgwè, ha ga-eme ihe ọ bụla, ọbụna na-eme ihe ọjọọ, maka ụmụnna ha ndị nọ n'ìgwè ahụ. Enwere m enyi onye lụrụ ọgụ maka US na Iraq. Ya na ndị otu ya tolitere na-akawanye njọ maka ozi US na Iraq. N'agbanyeghị na ọ naghịzi agba mbọ n'echiche na ebumnuche US, ọ gwara m na ya gaara eme ihe ọ bụla, ọbụna chụọ ndụ ya n'àjà maka ndị otu ya. Ike a na-abawanye ma ọ bụrụ na mmadụ nwere ike dis-ịmata na mebie ndị na-anọghị n'ìgwè mmadụ.
Ọkà mmụta gbasara mmadụ bụ Scott Atran, bụ onye ya na ndị na-eyi ọha egwu na ezinụlọ ha kwurịtara okwu karịa ndị ọkà mmụta ọ bụla nke Western, kwenye. N'ịgba akaebe nye ndị omebe iwu US na 2010, o kwuru, "Ihe na-akpali ndị na-eyi ọha egwu kacha egbu egbu n'ụwa taa abụghị nke Quran ma ọ bụ nkuzi okpukpe dị ka ihe na-akpali akpali na oku na-eme ihe na-ekwe nkwa otuto na nkwanye ùgwù n'anya ndị enyi. , na site n’aka ndị enyi, nsọpụrụ ebighị ebi na ncheta n’ụwa sara mbara.” Jihad, o kwuru, bụ "ihe na-akpali akpali, dị ebube ma dịkwa mma."
Harvey Whitehouse nke Oxford duziri otu mba ụwa nke ndị ọkà mmụta a ma ama na mkpali nke ịchụ onwe onye n'àjà dị oke egwu. Ha chọpụtara na ọ bụghị okpukpe na-akwali ime ihe ike ime ihe ike, ọ na-akpali ya site na njikọta na otu ahụ.
Enweghị profaịlụ uche nke onye na-eyi ọha egwu taa. Ha adịghị ara ara, ha na-agụkarị akwụkwọ nke ọma, ọtụtụ ndị na-adịkwa nke ọma. A na-akwali ha, dị ka ọtụtụ ndị na-eto eto, site n'echiche nke ịbụ ndị mmadụ, ọchịchọ maka ndụ na-akpali akpali na nke bara uru, na itinye onwe ha n'ọrụ dị elu. Echiche nke extremist, ọ bụ ezie na ọ bụghị ihe na-akpata, na-adịkarị ala na ndepụta mkpali.
Ekwuru m na ikwu ihe ike ime ihe ike sitere n'okpukpe na-abụkarị nke a na-amaghị ama. Egosiri m ihe kpatara na ekwughi okwu a. Gaa n'akụkụ dị ize ndụ.
Ịkwalite akụkọ ifo na okpukpe bụ isi ihe kpatara iyi ọha egwu na-arụ n'aka ISIS ma gbochie ọrụ anyị maka ịmepụta ọnọdụ maka ISIS.
Akwụkwọ egwuregwu ISIS bụ ihe na-akpali mmasị, ọ bụghị Quran, ọ bụ ya The Management of Savagery (Idarat na-Tawahoush). Atụmatụ ogologo oge nke ISIS bụ ịmepụta ọgba aghara dị otú ahụ na nrubeisi n'okpuru ISIS ga-aka mma ibi n'okpuru ọnọdụ ọjọọ nke agha. Iji dọta ndị na-eto eto na ISIS, ha na-achọ ikpochapụ " Mpaghara Grey" n'etiti ezi ndị kwere ekwe na ndị na-ekweghị ekwe (nke ọtụtụ ndị Alakụba na-ahụ onwe ha) site n'iji "mwakpo ụjọ" nyere ndị Alakụba aka ịhụ na ndị na-abụghị ndị Alakụba na-akpọ Islam asị ma chọọ. merụọ ndị Alakụba.
Ọ bụrụ na ndị Alakụba na-agafeghị oke na-eche na ha nọpụrụ iche na enweghị nchebe n'ihi ajọ mbunobi, a ga-amanye ha ịhọrọ ndapụ n'ezi ofufe (ọchịchịrị) ma ọ bụ jihad (ìhè).
Ndị na-ejide okpukpe ahụ bụ isi ma ọ bụ ihe kacha mkpa na-akpali ndị na-eme ihe ike, na-enyere aka ikpochapụ mpaghara isi awọ. Site n'iji ndị na-eme ihe ike na-eme Islam, ha na-eme ka echiche ụgha na Islam bụ okpukpe ime ihe ike nakwa na ndị Alakụba na-eme ihe ike. Akụkọ ezighi ezi nke Boudry na-eme ka mgbasa ozi Western na-egosikarị ndị Alakụba dị ka ndị na-eme ihe ike, ndị na-anụ ọkụ n'obi, ndị nwere obi ike na ndị na-eyi ọha egwu (na-eleghara 99.999% nke ndị Alakụba na-abụghị). Mgbe ahụ, anyị na-na na Islamophobia.
Ọ na-esiri ndị Westerners ike ikewapụ nghọta ha na ịkpọ asị nke ISIS na ndị ọzọ na-eme ihe ike na-enweghị ịbanye na Islamophobia. Na ịba ụba nke Islamophobia, olileanya ISIS, ga-adọta ndị Alakụba na-eto eto pụọ na isi awọ na n'ọgụ ahụ.
Ọnụ ọgụgụ ka ukwuu nke ndị Alakụba, ọ ghaghị iburu n'uche, chọta ISIS na òtù ndị ọzọ na-eme ihe ike bụ ndị ọchịchị aka ike, ndị mmegbu na ndị obi ọjọọ.
Mkpebi ime ihe ike bụ, ha kwenyere, mgbagha nke Islam (dị ka ndị KKK na Westboro Baptist bụ nhụsianya nke Iso Ụzọ Kraịst). Ha na-ehota na Quran nke kwuru na e nwere ọ dịghị mmanye n'ihe gbasara okpukpe (Al-Bakara: 256). Dịka Akwụkwọ Nsọ siri kwuo, agha bụ naanị maka nchekwa onwe onye (Al-Baqarah: 190) na a gwara ndị Alakụba ka ha ghara ịkpalite agha (Al-Hajj: 39). Abu-Bakr, onye Caliph mbụ na-esochi ọnwụ onye amụma Muhammad, nyere ntuziaka ndị a maka agha (ịgbachitere) agha: “Arara gị nye ma ọ bụ aghụghọ ma ọ bụ onye na-agba ụta. Ebibiela. Egbula ụmụaka, ndị agadi ma ọ bụ ndị inyom. Ewepụla ma ọ bụ gbaa nkwụ ma ọ bụ osisi na-amị mkpụrụ. Unu egbula atụrụ, ehi ma ọ bụ kamel ma e wezụga nri gị. Ị ga-ahụkwa ndị na-ejedebe onwe ha ife ofufe n’ihe nketa, hapụ ha naanị n’ihe ha raara onwe ha nye.” N'iburu nzụlite a, extremism ime ihe ike n'ezie yie ka ọ bụ imebi Islam.
Ndị isi Alakụba na-alụ ọgụ megide echiche ndị na-eme ihe ike. Dị ka ihe atụ, n’afọ 2001, ọtụtụ puku ndị ndú ndị Alakụba n’ụwa niile ozugbo katọrọ mwakpo Al Qaeda na US. Na Septemba 14, 2001, ihe fọrọ nke nta ka ọ bụrụ ndị isi Islam iri ise bịanyere aka na ya kesaa nkwupụta a: "Ndị mbinye aka n'akwụkwọ, ndị isi nke mmegharị Islam, na-atụ egwu ihe omume nke Tuesday 11 September 2001 na United States bụ nke kpatara oke ogbugbu, mbibi na mwakpo nke ndụ ndị aka ha dị ọcha. Anyị na-egosipụta ọmịiko na mwute. Anyị na-akatọ, n'okwu siri ike, ihe ndị merenụ, nke megidere ụkpụrụ mmadụ na nke Islam. Nke a dabere na Iwu Noble nke Islam nke machibidoro ụdị ọgụ ọ bụla megide ndị aka ha dị ọcha. Chineke Pụrụ Ime Ihe Nile na-ekwu n’ime Koran Dị Nsọ: ‘Ọ dịghị onye na-ebu ibu pụrụ iburu ibu onye ọzọ’ (Sura al-Isra 17:15).
N'ikpeazụ, echere m na ọ dị ize ndụ ikwu na extremism na okpukpe na ileghara ọnọdụ mpụga anya, n'ihi na ọ na-eme extremism. ha nsogbu mgbe ọ dịkwa anyị nsogbu. Ọ bụrụ na extremism na-akpali site ha okpukpere chi ha na-ahụ maka ọrụ niile (na ha mkpa ịgbanwe). Ma ọ bụrụ na a na-akpali extremism na nzaghachi na ọnọdụ mpụga, mgbe ahụ, ndị na-ahụ maka ọnọdụ ndị ahụ nwere ọrụ (ma ha kwesịrị ịrụ ọrụ iji gbanwee ọnọdụ ndị ahụ). Dị ka James Gilligan, in Na-egbochi ime ihe ike, na-ede, sị: “Anyị apụghị ọbụna ịmalite igbochi ime ihe ike ruo mgbe anyị pụrụ ikweta ihe anyị onwe anyị na-eme bụ́ ndị na-eso eme ya, ma ọ bụ n’anụmanụ.”
Kedu ka West si tinye aka na ọnọdụ ndị na-akpali extremism ime ihe ike? Maka mmalite, anyị kwaturu Onye isi ala a họpụtara n'ọchịchị onye kwuo uche ya na Iran ma tinye Shah onye na-achị achị (iji nwetaghachi mmanụ dị ọnụ ala). Mgbe Alaeze Ukwu Ottoman kewasịrị, anyị kewara Middle East dị ka uru akụ na ụba nke anyị siri dị yana na-emegide ezi echiche omenala. Ruo ọtụtụ iri afọ, anyị azụtala mmanụ dị ọnụ ala site na Saudi Arabia, uru ya kpalitere Wahhabism, mgbọrọgwụ echiche nke extremism Islam. Anyị mebiri Iraq site na aghụghọ ụgha nke kpatara ọnwụ nke ọtụtụ narị puku ndị nkịtị aka ha dị ọcha. Anyị tara ndị Arab ahụhụ n'ụzọ megidere iwu mba ụwa na nsọpụrụ mmadụ, ma debe ndị Arab anyị maara na aka ha dị ọcha n'ụlọ mkpọrọ n'enweghị ebubo ma ọ bụ usoro iwu na Guantanamo. Ụgbọelu anyị egbuola ọtụtụ ndị aka ha dị ọcha na mkpọtụ ha na-eme na mbara igwe na-eti ụmụaka nwere PTSD nsogbu. Na nkwado United States na-akwado Israel na-eme ka ikpe na-ezighị ezi megide ndị Palestine.
Na nkenke, ihere anyị, mmechuihu na imerụ ndị Arab emepụtala ọnọdụ ndị na-akpali nzaghachi ime ihe ike.
N'iburu nnukwu enweghị ikike ikike, a na-amanye ike na-esikwu ike ịmalite ụzọ aghụghọ na igbu onwe onye.
Nsogbu a abụghị naanị nke ha. Ọ bụkwa ibu. Ikpe ziri ezi chọrọ ka anyị kwụsị ịta ha ụta kpamkpam wee buru ibu ọrụ maka ntinye aka anyị na ọnọdụ ndị na-akpali ụjọ. Na-agaghị na ọnọdụ ndị dị mma maka iyi ọha egwu, ọ gaghị apụ apụ. Ya mere, kapeeti-bọmbụ na-abụkarị ndị nkịtị n'ime nke ISIS na-ezo ga-eme ka ọnọdụ ndị a ka njọ.
Ebe ọ bụ na okpukpe na-akwali ime ihe ike ime ihe ike, ọ dị mkpa iguzogide mkpali okpukpe. Ana m akwado mbọ niile nke ndị isi Alakụba na-agbaba ndị na-eto eto ndị Alakụba megide nkwado nke ezi Islam site n'aka ndị na-eme ihe ike.
Nkwụsi ike na mkpali okpukpe adịghị akwado n'ụzọ doro anya. Usoro mkpali nke ndị extremist dị nnọọ mgbagwoju anya karịa. Ọzọkwa, anyị ndị Western enyela ọnọdụ na-akpali extremism. Anyị kwesịrị ịrụsi ọrụ ike na ọnụ na ụmụnna anyị Muslim na-eke kama ọnọdụ nke ikpe ziri ezi, nha anya na udo.
Ọbụlagodi na emezigharịrị ọnọdụ ndị na-akwado extremism, ụfọdụ ezi ndị kwere ekwe ga-aga n'ihu na mgba ike ha na-agba iji mepụta caliphate. Ma ọdọ mmiri ndị ha na-ewe ọrụ ga-akpọnwụwo.
Kelly James Clark, Ph.D. (Mahadum nke Notre Dame) bụ prọfesọ na Mmemme Sọpụrụ na Mahadum Brooks na onye nyocha Senior na Kaufman Interfaith Institute na Mahadum Grand Valley State na Grand Rapids, MI. Kelly enweela ọkwa nleta nleta na Mahadum Oxford, Mahadum St. Andrews na Mahadum Notre Dame. Ọ bụbu Prọfesọ nke Philosophy na Gordon College na Calvin College. Ọ na-arụ ọrụ na nkà ihe ọmụma nke okpukpe, ụkpụrụ omume, sayensị na okpukpe, na Chinese echiche na omenala.
Ọ bụ onye odee, onye nchịkọta akụkọ, ma ọ bụ onye na-ede akwụkwọ karịa akwụkwọ iri abụọ na onye dere ihe karịrị akụkọ iri ise. Akwụkwọ ya gụnyere Ụmụ Ebreham: Nnwere Onwe na Nnwere Onwe n'Oge Ọgba aghara okpukpe; Okpukpe na Sayensị nke Mmalite, Laghachi na Mkpebi, Akụkọ gbasara ụkpụrụ omume, Mgbe Okwukwe Ezughị Ezu, na 101 Isi Okwu amamihe nke mkpa ha maka nkà mmụta okpukpe. nke Kelly Ndị ọkà ihe ọmụma Ndị Kwere a họpụtara otu n'imeIso Ụzọ Kraịst Taa Akwụkwọ nke afọ 1995.
N'oge na-adịbeghị anya, ya na ndị Alakụba, Ndị Kraịst na ndị Juu na-arụkọ ọrụ na sayensị na okpukperechi, na nnwere onwe okpukpe. Na njikọ ya na ncheta afọ iri nke 9-11, ọ haziri nnọkọ nnọkọ, “Nnwere onwe na ndidi n'oge ọgba aghara okpukpe” na Mahadum Georgetown.
