ეთნო-რელიგიური მედიაციის საერთაშორისო ცენტრი (ICERM) მოწოდებულია მხარი დაუჭიროს მდგრად მშვიდობას მსოფლიოს ქვეყნებში და ჩვენ კარგად ვიცით, თუ რა წვლილი შეიტანონ ჩვენს უხუცესებს. ICERM-მა დააფუძნა უხუცესთა მსოფლიო ფორუმი მკაცრად უხუცესებისთვის, ტრადიციული მმართველებისთვის/ლიდერებისთვის ან ეთნიკური, რელიგიური, თემისა და მკვიდრი ჯგუფების წარმომადგენლებისთვის. ჩვენ ვიწვევთ მათ წვლილს, ვინც განიცადა განსაცვიფრებელი ტექნოლოგიური, პოლიტიკური და სოციალური ცვლილებები. ჩვენ გვჭირდება მათი დახმარება ამ ცვლილებების ჩვეულ კანონებსა და ტრადიციებთან შეჯერებაში. ჩვენ ვეძებთ მათ სიბრძნეს დავების მშვიდობიანად გადაწყვეტაში, კონფლიქტის თავიდან აცილებაში, დიალოგის დაწყებაში და კონფლიქტის მოგვარების სხვა არაძალადობრივი მეთოდების წახალისებაში.

მიუხედავად ამისა, როდესაც ჩვენ გამოვიკვლიეთ პასუხები ამ სესიისთვის კონკრეტულ სახელმძღვანელო კითხვებზე, გულდასაწყვეტია იმის დანახვა, რომ შეერთებულ შტატებს, სადაც ჩვენი ორგანიზაციაა დაფუძნებული, შეზღუდული შეხედულებები აქვს ხანდაზმულთა ადამიანის უფლებებზე. ჩვენ გვაქვს სამოქალაქო და სისხლის სამართლის კანონები, რათა დავიცვათ ისინი ფიზიკური და ფინანსური ძალადობისგან. ჩვენ გვაქვს კანონები, რომლებიც დავეხმარებით მათ გარკვეული ავტონომიის შენარჩუნებაში, მაშინაც კი, როდესაც მათ სჭირდებათ მეურვეები ან სხვები, რომ ისაუბრონ მათ ნაცვლად შეზღუდულ საკითხებზე, როგორიცაა ჯანდაცვა ან ფინანსური გადაწყვეტილებები. მიუხედავად ამისა, ჩვენ ბევრი რამ არ გაგვიკეთებია სოციალური ნორმების გამოწვევის, ხანდაზმული ადამიანების ინკლუზიის შესანარჩუნებლად ან იზოლირებულთა რეინტეგრაციისთვის.

პირველ რიგში, ჩვენ ვაერთიანებთ 60 წელზე უფროსი ასაკის ყველას ერთ ჯგუფად, თითქოს ისინი ყველა ერთნაირია. წარმოგიდგენიათ, თუ ჩვენ ამას გავაკეთებთ ყველასთვის 30 წლამდე? მანჰეტენზე მდიდარ 80 წლის ქალს, რომელსაც აქვს წვდომა ჯანდაცვაზე და თანამედროვე მედიცინაზე, აშკარად განსხვავებული მოთხოვნილებები აქვს, ვიდრე 65 წლის მამაკაცს აგრარულ აიოვას შტატში. ისევე, როგორც ჩვენ ვცდილობთ გამოვავლინოთ, მივიღოთ და შევათანხმოთ განსხვავებები სხვადასხვა ეთნიკური და რელიგიური წარმომავლობის მქონე ადამიანებს შორის, ICERM მუშაობს უხუცესების და სხვა მარგინალიზებული ადამიანების მიყვანაზე იმ საუბრებში, რომლებიც გავლენას ახდენენ მათზე. ჩვენ არ დაგვავიწყდა, რომ ის, რაც ჩვენზე მოქმედებს, მათზეც მოქმედებს. მართალია, შეიძლება ჩვენზე იგივე გავლენა არ მოგვარდეს, მაგრამ ყოველ ჩვენზე ცალსახად მოქმედებს და თითოეული ჩვენი გამოცდილება მოქმედებს. ჩვენ უნდა გამოვყოთ დრო ასაკის მიღმა ყურებისთვის, რადგან გარკვეულწილად ჩვენ ასევე ვახდენთ დისკრიმინაციას ამის საფუძველზე და ვაგრძელებთ იმ პრობლემებს, რომელთა გადაჭრასაც ვცდილობთ.

მეორე, შეერთებულ შტატებში, ჩვენ ვიცავთ ხანდაზმულებს დისკრიმინაციისგან, როდესაც ისინი ჯერ კიდევ მუშაობენ, მაგრამ, როგორც ჩანს, არსებობს თანხმობა, როდესაც საქმე ეხება საქონელსა და მომსახურებას, ჯანდაცვასა და სოციალურ დახმარებას. ჩვენ გვაქვს საკუთარი ცრურწმენები მათ მიმართ, როდესაც ისინი არ არიან „პროდუქტიული“. შეზღუდული შესაძლებლობის მქონე ამერიკელების კანონი დაიცავს მათ, რადგან მათი ფიზიკური შეზღუდვები მცირდება და მათ უნდა იარონ საჯარო სივრცეებში, მაგრამ ექნებათ თუ არა მათ ადეკვატური ჯანდაცვა და სოციალური დახმარება? ძალიან ბევრი რამ არის დამოკიდებული შემოსავალზე და ჩვენი დაბერებული მოსახლეობის მესამედზე მეტი ცხოვრობს ფედერალური სიღარიბის დონესთან. მათი რიცხვი, რომლებსაც აქვთ იგივე ფინანსური გეგმა მათი შემდგომი წლებისთვის, მოსალოდნელია მხოლოდ გაიზრდება და იმ დროს, როდესაც ჩვენ ასევე ვემზადებით მუშახელის დეფიციტისთვის.

ჩვენ არ ვართ დარწმუნებულნი, რომ დამატებითი კანონმდებლობა შეცვლიდა იმ დისკრიმინაციის დიდ ნაწილს, რომელსაც ჩვენ ვხედავთ ხანდაზმული ადამიანების მიმართ და არც ვფიქრობთ, რომ ის შემუშავდება ჩვენი კონსტიტუციის შესაბამისად. როგორც შუამავლები და გამოცდილი ფასილიტატორები, ჩვენ ვხედავთ დიალოგისა და კრეატიული პრობლემების გადაჭრის შესაძლებლობას, როდესაც ჩავრთავთ დაბერებულ მოსახლეობას. ჩვენ ჯერ კიდევ ბევრი გვაქვს სასწავლი მრავალი განსხვავებული ადამიანის შესახებ, რომლებიც შეადგენენ მსოფლიოს მოსახლეობის ამ დიდ ნაწილს. ალბათ ეს დროა მოვუსმინოთ, დავაკვირდეთ და ვითანამშრომლოთ.

მესამე, ჩვენ გვჭირდება მეტი პროგრამა, რომელიც მოხუცებს უკავშირებს მათ თემებს. იქ, სადაც ისინი უკვე იზოლირებულები არიან, ჩვენ გვჭირდება მათი ხელახალი ინტეგრაცია მოხალისეობის, მენტორობის და სხვა პროგრამების საშუალებით, რომლებიც შეახსენებს მათ ღირებულებას და წაახალისებს მათ მუდმივ წვლილს, არა როგორც დასჯა, არამედ როგორც შესაძლებლობა. ჩვენ გვაქვს პროგრამები ბავშვებისთვის, რომლებიც მხოლოდ 18 წლის განმავლობაში აპირებენ დარჩენას. სად არის ექვივალენტური პროგრამები 60-დან 70 წლამდე ასაკის ადამიანებისთვის, რომლებსაც ასევე შეიძლება 18 ან მეტი წელი ჰქონდეთ სწავლისა და ზრდისთვის, განსაკუთრებით მაშინ, როდესაც უფროსებს ხშირად აქვთ მეტი ცოდნა და გამოცდილება გასაზიარებელი, ვიდრე ბავშვებს 18 წლის განმავლობაში? მე არ ვგულისხმობ იმას, რომ ბავშვების განათლებას არანაირი ღირებულება არ აქვს, მაგრამ ჩვენ ვკარგავთ უზარმაზარ შესაძლებლობებს, როდესაც ვერ ვაძლევთ ხანდაზმულებს.

როგორც ამერიკის ადვოკატთა ასოციაციის მეკავშირემა მეექვსე სესიაზე განაცხადა, „ხანდაზმულთა ადამიანის უფლებათა კონვენცია უნდა იყოს უფრო მეტი, ვიდრე მხოლოდ უფლებების შედგენა და დაზუსტება. მან ასევე უნდა შეცვალოს დაბერების სოციალური პარადიგმა“. (დაცინვა, 2015). პენსიონერთა ამერიკული ასოციაცია თანახმაა და დასძინა: „დაბერების შეფერხებით — საუბრის შეცვლით, თუ რას ნიშნავს ასაკი — ჩვენ შეგვიძლია გამოვიყენოთ გადაწყვეტილებები და გამოვიყენოთ რესურსები, რომლებიც ავითარებს სამუშაო ადგილს, გავაფართოვებთ ბაზარს და აღადგენს ჩვენს საზოგადოებებს“. (კოლეტი, 2017). ჩვენ ვერ გავაკეთებთ ამ ყველაფერს ეფექტურად, სანამ არ გამოვუწვევთ საკუთარ მიკერძოებულ მიკერძოებას დაბერების შესახებ, რასაც ჩვენ ვაკეთებთ გამოცდილი ხელშეწყობის გზით.

ნენს ლ. შიკი, ესკ., ეთნორელიგიური მედიაციის საერთაშორისო ცენტრის მთავარი წარმომადგენელი გაეროს შტაბ-ბინაში, ნიუ-იორკში.