Te whakakore i nga patu i te wa o te Pakanga Iwi me te Whakapono: Te Tirohanga UN

Ko nga korero whakahirahira i tukuna i te 2015 Annual International Conference on Ethnic and Religious Confliction Resolution and Peacebuilding i tu i New York i te Oketopa 10, 2015 e te International Center for Ethno-Religious Mediation.

Tumuaki:

Curtis Raynold, Hekeretari, Te Poari Tohutohu a te Hekeretari-Tianara mo nga Take Whakakore, Te Tari o te Kotahitanga o nga Whenua o te Ao mo nga Take Whakakore, Te Tari Matua o nga Whenua o te Ao, New York.

He tino harikoa ahau ki te tae mai i tenei ata ki te korero ki a koe mo nga mahi a te United Nations, ina koa, a te United Nations Office on Disarmament Affairs (UNODA) me ana mahi ki te whakatika i nga puna katoa o te pakanga mau pu mai i te tirohanga. o te whakakore patu.

Mauruuru koe ki te International Centre for Ethno-Religious Mediation (ICERM) mo te whakarite i tenei huihuinga nui. Ka tae mai i te wa e whakanui ana tatou i te 70 o nga tau o te United Nations kua noho ki mua mo te hanga rangimarie me nga mahi aukati pakanga puta noa i te ao mo te whitu tekau tau. No reira, ka mihi matou ki nga mahi whakapau kaha a nga whakahaere hapori tangata penei i a koe ki te hanga huarahi rereke hei aukati me te whakatau i nga pakanga mau patu, me te ako i nga tangata mo te kino o te pakanga i waenga i nga iwi me nga whakapono.

He nui nga takoha a nga whakahaere a-iwi ki te waahi whakakore patu, a ko te Tari o te Kotahitanga o nga Whenua o nga Whenua o te Ao mo nga Take Whakakorea e tino mihi ana mo a raatau mahi mo tenei kaupapa.

I te mea he toa ahau mo nga miihana tiaki rongomau e ono o te Kotahitanga o nga Whenua o te Ao, kua kite ahau, kua tino mohio hoki ahau, te kino o te hapori, te taiao, me te ohanga kua roa i puta mai i nga pakanga mau patu i nga waahi maha o te ao. E mohio ana tatou katoa, he maha nga take o enei pakanga, ko te whakapono me te iwi e rua anake. Ka taea hoki nga raruraru te puta mai i etahi atu take me whakatika ki nga tikanga e tika ana hei whakatika tika i nga take pakiaka, tae atu ki nga take o te whakapono me te iwi.

Ko aku hoa mahi o Te Tari Torangapu, otira, ko te hunga o te Waenga Tautoko Takawaenga, he mana to ratou ki te kimi huarahi tika hei whakatika i nga take putake o nga momo raruraru katoa me te tuku i te whānuitanga o nga rauemi i roto i nga waahi maha o te pakanga. kaha nui. Ko enei mahi, ahakoa e tino whai hua ana i etahi wa, kaore i te rawaka ki te whakatika i nga pakanga mau patu katoa. Kia pai ai te whakahaere i nga pakanga mau patu tae atu ki te whakatika i o raatau take me o raatau kino i muri mai, ka toro atu te UN ki te whānuitanga o nga tohungatanga.

I runga i tenei kaupapa, ka mahi tahi nga momo tari i roto i te punaha o te Kotahitanga o nga Whenua o te Ao ki te kawe mai i a raatau rauemi motuhake me a raatau tangata ki te kawe i te raru o te pakanga mau patu. Kei roto i enei tari ko te Tari o te Kotahitanga o nga Whenua o te Ao mo nga Take Whakakore, ko te Tari Torangapu, ko te Tari mo te Whakaoranga i te rangimarie (DPKO), ko te Tari o te Taahiranga Whenua (DFS) me te tini ke atu.

Ma tenei e kawe mai ahau ki nga mahi a te Tari mo te Whakakore i te Whakaputanga me tana mahi ki te aukati me te whakatau i nga pakanga mau patu. Ko ta matou mahi he mahi mahi tahi, ko te whakaiti i te waatea mai o nga patu me nga kariri e whawhai ana. Ko te kaupapa o tenei matapaki a te roopu: "Ko te Whakakore i nga patu i te wa o te Pakanga Iwi me te Whakapono" te ahua nei e kii ana tera pea he huarahi motuhake ki te whakakore i nga patu i roto i te horopaki o te pakanga whakapono me te iwi. Me whakamarama ahau i te timatanga: kaore te Tari UN mo nga Take Whakakore i te wehewehe i waenga i nga momo pakanga mau patu me te whakamahi i te huarahi rite ki te whakatutuki i tana mana whakaweti. Na roto i te whakakore i nga patu, e tumanako ana matou ki te whakaiti i te waatea o nga momo patu katoa e whakaohooho ana i te whakapono, iwi, me era atu pakanga puta noa i te ao.

Ko te whakakore i nga patu, i roto i te horopaki o nga pakanga katoa, ahakoa he iwi, he whakapono, he aha ranei ka uru ki te kohikohi, ki nga tuhinga, ki te whakahaere me te whakakore i nga patu ririki, nga kariri, nga pupuhi me nga patu maamaa me te taumaha mai i nga kaiwhaiwhai. Ko te whainga ko te whakaiti me te whakakore i te waatea kore ture o nga patu me te whakaiti i nga tupono mo te haere tonu o nga pakanga ahakoa he aha.

Ka mahi ta matou Tari ki te tautoko me te whakatairanga i nga kirimana whakahaere patu i te mea he nui nga mahi a enei whakaaetanga ki te whakakore i nga pakanga puta noa i te hitori o te whakakore patu. Kua mahi ratou hei huarahi whakapakari i te maia, he huarahi me te whai waahi ki te kawe mai i nga ope whakahē ki te tepu whiriwhiringa.

Ko te Tiriti o Arms Trade Treaty me te Papatono Mahi, hei tauira, e rua nga taputapu tino nui ka taea e te hapori o te ao te tuku hei whakamarumaru ki te whakawhiti kino, te whakaemi me te whakamahi kino i nga patu tikanga, he maha nga wa, ka whakamahia ki nga iwi, whakapono. , me etahi atu pakanga.

Ko te ATT i tangohia tata nei e te UN General Assembly e whai ana ki te whakatu i nga paerewa tino nui o te ao mo te whakahaere i te hokohoko o te ao ki nga patu tikanga, me te aukati me te whakakore i te hokohoko kino i nga patu tikanga me o raatau rereke. Ko te tumanako ma te pikinga ake o nga whakaritenga mo te hokohoko patu ka nui ake te rongo i nga waahi o te pakanga.

Ko ta te Hekeretari-Tianara i kii tata nei, “ko te Tiriti o Arms Trade Treaty e tuku ana i te kupu oati mo te ao rangimarie ake, me te whakakore i te aputa i roto i nga ture o te ao.

I tua atu i tana mahi ki te tautoko i te tangohanga o te Tiriti Hokohoko Arms, Ko te Tari UN mo nga Take Whakakore i te Katoa e tirotiro ana i te Kaupapa Mahi ki te Aukati, ki te Whawhai me te Whakakore i te Hokohoko Kore i nga Pu Iti me nga Wea Maama i ona Waahanga Katoa. He kaupapa nui i tautokohia e te United Nations i te tau 1990 ki te whakaiti i te waatea o nga patu ririki me nga patu mama ma te whakatairanga i nga momo mana whakahaere patu i nga whenua whai waahi.

Ko te Kaunihera Haumarutanga UN he mahi nui ki te whakakore i nga patu me te whakaaro ki te whakakore i nga iwi, whakapono, me era atu pakanga. I te marama o Akuhata 2014, ka whakatauhia e te Kaunihera Haumarutanga he whakatau mo nga whakatuma mo te rangimarie me te haumarutanga o te ao na nga mahi kaiwhakatuma[1], me te korero motuhake mo te riri a nga kaiwhaiwhai kaiwhakatuma ke. Ko te mea nui, i whakapumau ano te Kaunihera i tana whakatau kia aukatihia e nga whenua te tuku tika, te hoko, te whakawhiti ranei o nga patu ki te Islamic State i Iraq me te Levant (ISIL), Al Nusrah Front (ANF) me nga tangata takitahi, roopu, mahi, me nga hinonga e hono ana ki a Al-Qaida.[2]

Hei whakamutunga, kua whai ahau ki te whakamarama i nga mahi a te Tari UN mo te Whakakore i nga Mahi me te mahi nui o te whakakore i nga patu i roto i te whakatau i nga iwi, whakapono, me era atu pakanga. Ko te whakakore i nga patu, kua kohia pea e koe inaianei, he waahanga noa iho o te wharite. Ko ta matou mahi i te Kotahitanga o nga Whenua o te Ao ki te whakamutu i nga iwi, whakapono, me era atu momo pakanga he mahi tahi a nga wahanga maha o te punaha UN. Ma te whakamahi i nga tohungatanga motuhake o nga momo waahanga o te punaha UN ka taea e tatou te whakatika i nga take putake o nga raruraru whakapono, iwi, me era atu pakanga i runga i te huarahi whai hua.

[1] S/RES/2171 (2014), 21 Akuhata 2014.

[2] S/RES/2170 (2014), op 10.

Share

Tefito pā

Nga Karakia i Igboland: Te Kanorau, Te Whainga me te Whainga

Ko te karakia tetahi o nga ahuatanga ohaoha-hapori me nga paanga korekore ki te tangata ki nga waahi katoa o te ao. I te mea he tapu te ahua, ehara i te mea he mea nui te karakia ki te maarama ki te noho o tetahi taupori taketake engari he kaupapa here ano hoki i roto i nga ahuatanga o te iwi me te whanaketanga. He maha nga taunakitanga o mua me te iwi mo nga whakaaturanga rereke me nga whakaingoatanga o te ahuatanga o te haahi. Ko te iwi Igbo i te tonga o Nigeria, i nga taha e rua o te awa o Niger, ko tetahi o nga roopu ahurea kaipakihi pango nui rawa atu i Awherika, me te kaha o te whakapono whakapono e pa ana ki te whakawhanaketanga taumau me nga taunekeneke i roto i ona rohe tuku iho. Engari ko te whenua whakapono o Igboland kei te huri tonu. Tae noa ki te tau 1840, ko te tino whakapono o te Igbo he tangata whenua, he tikanga tuku iho ranei. I te iti iho i te rua tekau tau i muri mai, i te wa i timata ai te mahi mihinare Karaitiana ki taua takiwa, ka puta mai he ope hou hei whakatikatika i nga ahuatanga o te whakapono taketake o te rohe. Ka tipu haere te Karaitiana ki te iti ake i te mana o to muri. I mua i te rau tau o te Karaitiana i Igboland, ka ara ake a Ihirama me etahi atu whakapono iti ki te whakataetae ki nga karakia Igbo taketake me te Karaitiana. Ko tenei pepa e whai ana i te rereketanga o nga whakapono me tona whai tikanga ki te whanaketanga pai o Igboland. Ka kumea ana raraunga mai i nga mahi kua whakaputaina, i nga uiuinga me nga taonga toi. E tohe ana ka puta mai nga karakia hou, ka huri haere tonu te whenua whakapono Igbo ki te rerekee, ki te urutau ranei, mo te whakaurunga, mo te noho motuhake ranei i waenga i nga haahi o naianei me nga karakia ka puta ake, mo te oranga o te Igbo.

Share

Te hurihanga ki a Ihirama me te Ihiihi Iwi i Malaysia

He wahanga tenei pepa o te kaupapa rangahau nui ake e aro ana ki te aranga ake o te iwi Maori me te mana rangatira o Mareia. Ahakoa ko te pikinga o te iwi Maori he maha nga take, ka aro nui tenei pepa ki te ture hurihanga a Ihirama i Malaysia me te mea kua whakakaha ake te whakaaro o te mana rangatira o te iwi Malay. Ko Mareia he whenua iwi maha me nga whakapono maha i whiwhi motuhake i te tau 1957 mai i te Ingarangi. Ko nga Malays te roopu iwi nui rawa atu i nga wa katoa ki te whakaaro ko te haahi a Ihirama hei waahanga o to ratou tuakiri e wehe ana i a ratou mai i etahi atu iwi i kawea mai ki te whenua i te wa o te rangatiratanga o Ingarangi. Ahakoa ko Ihirama te haahi whai mana, ka whakaaetia e te Ture etahi atu karakia kia mahia marietia e nga iwi Maori ehara i te Mareia, ara nga iwi Hainamana me Inia. Heoi, ko te ture Ihirama e whakahaere ana i nga marena Mahometa i Mareia kua whakahau kia tahuri nga tauiwi ki Ihirama mena ka hiahia ratou ki te marena Mahometa. I roto i tenei pepa, e tohe ana ahau kua whakamahia te ture hurihanga a Ihirama hei taputapu whakapakari i te whakaaro o te iwi Maori o te iwi Maori i Malaysia. I kohia nga korero tuatahi i runga i nga uiuinga me nga Mahometa Malay kua marenatia ki nga tauiwi. Ko nga hua kua kitea ko te nuinga o nga tangata i uiuia Malay e whakaaro ana ki te huri ki Ihirama he mea nui kia rite ki ta te Hahi Ihirama me te ture a te kawanatanga. I tua atu, kare ano ratou e kite i te take e whakahe ai nga tauiwi ki te huri ki Ihirama, i te mea ka marenatia nga tamariki ka kiia he Marei e ai ki te Ture, e whai mana ana me nga mana. Ko nga whakaaro mo nga tauiwi kua huri ki Ihirama i ahu mai i nga uiuinga tuarua i whakahaerea e etahi atu tohunga. I te mea ko te Mahometa e hono ana ki te Mareia, he maha nga tauiwi i huri mai kua pahuatia o ratou tikanga o te whakapono me te tuakiri iwi, a ka pehia ki te awhi i te tikanga iwi Malay. Ahakoa he uaua te whakarereke i te ture hurihanga, ko nga korerorero i waenga i nga whakapono i roto i nga kura me nga rangai a-iwi te huarahi tuatahi hei whakatika i tenei raru.

Share