He Take mo te Tangata Whakapono
He aha te mea i tupu? Tuhinga o mua ki te papā
Ko te take o te tuakiri iwi-whakapono he tautohetohe i waenga i te upoko o te taone me tetahi tohunga o te Haahi Orthodox. He Mahometa rongonui a Jamal, he iwi Oromo, he upoko o tetahi taone iti i te rohe o Oromia i te uru o Etiopia. He Karaitiana Orthodox a Daniel, he iwi Amhara, he tohunga whakaute o te Haahi Orthodox Etiopia i taua taone ano.
Mai i te wa i riro ia ia te tari i te tau 2016, e mohiotia ana a Jamal mo ana mahi mo te whakawhanaketanga o te taone nui. I mahi tahi ia me te maha o nga tangata o te hapori ki te kohi moni me te hanga i tetahi kura tuarua, kaore i te taone i mua. Kua whakanuia ia mo ana mahi i roto i te waahanga hauora me te ratonga. He maha nga kaipakihi tane me nga wahine e whakanui ana i a ia mo te whakahaere i nga ratonga putea moroiti me nga putea mo nga kaipakihi iti o te taone nui. Ahakoa e kiia ana ko ia te toa o te whakarereketanga, e whakahengia ana ia e etahi mo tana manaaki i nga mema o tana roopu - iwi Oromos me Mahometa - i roto i nga momo kaupapa whakahaere, hapori, pakihi hoki.
Te tavini ra Daniela i te Ekalesia Orthodoxe Etiopia no te toru ahuru matahiti. I te mea i whanau ia i roto i te taone nui, e mohiotia ana mo tona ngakau nui, mo tana mahi whakapau kaha me te aroha kore here ki te Karaitiana me te whare karakia. I muri i tana noho hei pirihi i te tau 2005, i whakatapua e ia tona oranga ki te mahi i tana hahi, me te akiaki i nga taitamariki Karaitiana Orthodox ki te mahi mo ta raatau hahi. Ko ia te tohunga e tino arohaina ana e te reanga rangatahi. E mohiotia ana ano ia mo tana whawhai mo nga mana whenua o te whare karakia. I whakatuwheratia e ia tetahi keehi ture e tono ana ki te kawanatanga kia whakahokia mai nga whenua o te whare karakia i murua e te ope hoia o mua.
Ko enei tangata rongonui e rua i uru ki roto i te pakanga na te mahere a te whakahaere a Jamal ki te hanga i tetahi pokapu pakihi ki te waahi, e ai ki te tohunga me te nuinga o nga Karaitiana Orthodox, no nga wa o mua no te Haahi Orthodox me te mohiotia mo tetahi waahi. mo te whakanui i te epiphany. I whakahau a Jamal i tana roopu whakahaere ki te tohu i te waahi me nga kaihoko hanga ki te timata i te hanganga o te pokapu pakihi. I karanga te tohunga a Raniera ki nga hoa Karaitiana Orthodox ki te tiaki i o raatau whenua me te tiaki i a ratau ki te whakaeke i ta raatau karakia i runga i te ingoa o te whanaketanga. I muri a‘e i te piiraa a te perepitero, ua iriti te hoê pǔpǔ taurearea Kerisetiano Orthodoxe i te mau tapao e ua faaite e e tia ia faaea te paturaa i te fare. I porotehi ratou i mua i te tari o te upoko o te taone, ka huri te whakaaturanga ki te tutu. Na te riri kino i pa mai i waenganui i te hunga mautohe me nga pirihimana, tokorua nga taitamariki Karaitiana Orthodox i mate. Ko te whakahau a te kawanatanga a te kawanatanga kia mutu tonu te mahere hanga, ka karangahia a Jamal raua ko te tohunga a Raniera ki te taone nui mo etahi atu whiriwhiringa.
Nga Korero o tetahi ki tetahi — pehea te mohio o ia tangata ki te ahuatanga me te aha
Ko te korero a Jamal – Ko te tohunga a Raniera me ana akonga he aukati ki te whakawhanaketanga
tūnga:
Me whakamutu e te tohunga a Raniera te aukati i nga mahi whanaketanga o te taone nui. E tia ia ’na ia faaea i te faaitoito i te mau taurearea kerisetiano orthodox ia rave i te mau ohipa haavîraa u‘ana i nia i te i‘oa o te tiamâraa i te pae faaroo e te tia. Me whakaae ia ki te whakatau a te tari whakahaere me te mahi tahi mo te hanganga o te whare.
Ngā Whakauru:
whanaketanga: Ko ahau te upoko o te taone nui, kei ahau te kawenga ki te whakawhanake i te taone nui. Karekau he pokapu pakihi kua whakaritea mo te whakahaere tika o nga momo mahi pakihi. Ko ta maatau maakete he tino tuku iho, he kore whakarite me te kore e pai mo te toronga pakihi. He waahi pakihi nui o taatau taone me o taatau taone nui he ngawari te taunekeneke a nga kaihoko me nga kaihoko. Kei te ngaro tatou i nga tane me nga wahine kaipakihi i te wa e neke ana ratou ki nga pokapu nui i nga taone tata. Ka kaha to tatou iwi ki te whakawhirinaki ki etahi atu taone mo a raatau hokohoko. Ko te hanga whare pakihi kua whakaritea ka whai waahi ki te tipu o to taatau taone ma te kukume mai i nga tane me nga wahine pakihi.
Nga Waainga Mahi: Ko te hanga whare pakihi ka kore noa e awhina i nga kaipakihi, engari ka whai waahi mahi mo o tatou iwi. Ko te mahere ko te hanga i tetahi pokapu pakihi nui ka whai waahi mahi mo nga rau tane me nga wahine. Ka awhina tenei i to tatou reanga rangatahi. Ma tatou katoa tenei ehara mo te roopu tangata. Ko ta matou whainga he whakawhanake i to matou taone; kia kaua e whakaeke i te karakia.
Te whakamahi i nga rauemi e waatea ana: Ko te whenua kua tohua ehara i te mana whakahaere. He taonga na te kawanatanga. Kei te whakamahi noa matou i nga rauemi e waatea ana. I tohua e matou te waahi na te mea he waahi tino watea mo te pakihi. Kaore he mahi ki te whakaeke whakapono. Kaore matou e aro ki tetahi karakia; kei te ngana noa matou ki te whakawhanake i to taatau taone me nga mea kei a matou. Ko te kereme no te whare karakia te waahi kaore i te tautokohia e nga taunakitanga ture. Kore rawa he whenua i whakaritea e te hahi; karekau he tuhinga mo taua mea. Ae, kua whakamahia e ratou te waahi mo te whakanui i te epiphany. Te rave ra ratou i taua mau ohipa faaroo ra i roto i te hoê fenua a te hau. Karekau i tiakina e aku whakahaere me nga whakahaere o mua atu tenei taonga a te kawanatanga i te mea karekau he mahere mo te whakamahi i te whenua kua tohua. Inaianei, kua whakaritea e matou he mahere ki te hanga whare pakihi ki runga i nga whenua o te kawanatanga. Ka taea e ratou te whakanui i to ratou epiphany i nga waahi kore utu, a mo te whakaritenga o taua waahi kua rite matou ki te mahi tahi me te whare karakia.
Ko nga korero a te tohunga a Raniera – Ko te kaupapa a Jamal he whakakore i te mana o te whare karakia, kaua ko te whakawhanake i te taone nui.
tūnga:
Ko te mahere ehara mo te painga o te taone nui e kii ana a Jamal. He whakaeke i whakaarotia to tatou hahi me to tatou tuakiri. Ei perepitero tiaau, e ore au e farii i te mau aroraa i nia i ta ’u fare pure. E kore rawa ahau e whakaae kia hanga; engari ka mate ahau ki te whawhai mo taku hahi. E kore ahau e mutu te karanga i te hunga whakapono ki te tiaki i to ratou hahi, i to ratou tuakiri, i a ratou taonga. Ehara i te take ngawari ka taea e au te whakararu. He tino whakaeke kino ki te whakangaro i te mana o mua o te hahi.
Ngā Whakauru:
Motika o mua: He maha nga rau tau e whakanui ana matou i te epiphany i tenei waahi. Na o tatou tupuna i manaaki te rohe mo te epiphany. Ka inoi mo te manaakitanga o te wai, te purenga o te waahi, me te whakamarumaru i nga whakaeke. Ko ta tatou kawenga inaianei ki te tiaki i ta tatou whare karakia me nga rawa. Kei a matou te mana o mua ki te waahi. E mohio ana matou kei te kii a Jamal karekau he pepa ture, engari ko nga mano tini o nga tangata e whakanui ana i te epiphany ia tau i tenei waahi ko o matou kaiwhakaatu ture. Ko tenei whenua to tatou whenua! E kore matou e whakaae ki tetahi whare ki tenei waahi. Ko ta matou hiahia ko te pupuri i to maatau mana o mua.
Takawaenga Whakapono me te Matawaka: E mohio ana matou he awhina a Jamal ki nga Mahometa, engari ki a matou Karaitiana. E tino mohio ana matou i whakaarohia e Jamal te Haahi Orthodox Etiopiana hei whare karakia e mahi ana i te roopu iwi Amhara. He Oromo ia e mahi ana mo nga Oromo, a, e whakapono ana ia kaore he mea hei tuku atu ma te hahi ki a ia. Ko te nuinga o Oromos i tenei takiwa ehara i te Karaitiana Orthodox; he Porotetani ranei ratou, he Mahometa ranei, a ka whakapono ia ka taea e ia te whakaoho ngawari i etahi atu ki a tatou. Ko matou nga Karaitiana Orthodox te tokoiti o tenei taone, a kei te heke haere to matou tokomaha ia tau na te kaha o te heke ki etahi atu wahi o te motu. E mohio ana matou kei te akiaki ratou i a matou ki te wehe i te waahi i runga i te ingoa o te whanaketanga. E kore matou e haere atu; he pai ke te mate ki konei. Ka kiia pea tatou he tokoiti i roto i te tokomaha, engari ko tatou te nuinga ma te manaakitanga a to tatou Atua. Ko ta matou tino hiahia kia rite te atawhai me te whawhai ki nga whakapono me nga iwi. Ka tono aroha matou ki a Jamal kia waiho to maatau taonga mo matou. E mohio ana matou i awhina ia i nga Mahometa ki te hanga whare karakia. I hoatu e ia he whenua ki a ratou hei hanga whare karakia, engari kei te ngana ia ki te tango i o matou whenua. Kaore ia i korero ki a matou mo te mahere. Ki ta matou whakaaro he tino kino tenei ki to matou karakia me to matou oranga. E kore rawa tatou e tuku; ko to tatou tumanako ki te Atua.
Kaupapa Takawaenga: Matauranga Take Takawaenga i hangaia e Abdurahman Omara, 2019