Nga Torangapu Tuakiri o Naianei i Nepal: Hurihuri a Madhesh me to ratou aranga ake ko tetahi o nga kaitakaro nui i roto i nga kaupapa torangapu a motu.

waitara:

I roto i nga tau e rua tekau kua pahure ake nei, kua kite a Nepal i etahi whakaoho tutu kino. I whakarewahia e Madhesh (e mohiotia ana ko te rohe "Terai" o Nepal) he kaupapa torangapu tutu e kiia nei ko Madhesh Uprising i te tau 2007. Ko te wahangu o te kaupapa ture mo te tau 2007 mo te mana o te kawanatanga, te whakakanohitanga me te punaha pooti kore tika i pouri a Madhesh. I tono a Madhesh ki te mana motuhake o te rohe, nga mana mana motuhake, me te kawanatanga kotahi o Madhesh. Ko te Whakatairanga i kiia ko te reo rangatira o te rohe katoa o Madhesh/Terai na te kaha o te whai waahi o nga miriona o Madheshis (nga tangata o Madhesh). Ko te mutunga mai, ko nga roopu torangapu i rehita mai i Madhesh i te pooti o te hui pooti 2008 i riro i te nuinga o nga tuuru. Ko nga roopu torangapu o Madhesh te tuawha me te tuarima o nga roopu torangapu nui rawa atu i te huihuinga tuatahi o Nepal. Na ratou i whakarereke te ahua torangapu o te whenua. Na te nuinga o ratou, i kaha nga roopu torangapu auraki ki te whiriwhiri i nga kaitono Madheshi i te pooti perehitini. Ko nga mea i tupu i muri mai ka waiho hei hitori i roto i nga mahi torangapu o Nepal. Ko te tātari i nga korero o mua, ohaoha-hapori, me nga mahi torangapu o Nepal, e kii ana tenei pepa ko te Madhesh Uprising he hua e kore e taea te karo i te whakahāweatanga hohonu i runga i te tuakiri, te matawaka me te whakahekenga torangapu mo nga tekau tau. I tua atu, ko te pepa e whakaatu ana he pehea te whakawhäiti me te whakawhäiti i nga mahi torangapu i puta ai te tutu me te whakamahi mo te kaupapa torangapu.

Pānuihia, tikiake ranei te pepa katoa:

Khadka, Kumar (2017). Nga Torangapu Tuakiri o Naianei i Nepal: Hurihuri a Madhesh me to ratou aranga ake ko tetahi o nga kaitakaro nui i roto i nga kaupapa torangapu a motu.

Journal of Living Together, 4-5 (1), pp. 193-203, 2017, ISSN: 2373-6615 (Print); 2373-6631 (Ipurangi).

@Tuhinga{Khadka2017
Title = {Contemporary Identity Politics in Nepal: Madhesh Uprising and their Rise as One of the Major Players in National Politics}
Kaituhi = {Kumar Khadka}
Url = {https://icermediation.org/identity-politics-in-nepal-madhesh-uprising/}
ISSN = {2373-6615 (Tā); 2373-6631 (Tuihono)}
Tau = {2017}
Rā = {2017-12-18}
IssueTitle = {Te noho tahi i runga i te rangimarie me te pai}
Tuhituhi = {Journal of Living Together}
Rōrahi = {4-5}
Tau = {1}
Whārangi = {193-203}
Publisher = {International Centre for Ethno-Religious takawaenga}
Wāhi noho = {Mount Vernon, New York}
Putanga = {2017}.

Share

Tefito pā

Te hurihanga ki a Ihirama me te Ihiihi Iwi i Malaysia

He wahanga tenei pepa o te kaupapa rangahau nui ake e aro ana ki te aranga ake o te iwi Maori me te mana rangatira o Mareia. Ahakoa ko te pikinga o te iwi Maori he maha nga take, ka aro nui tenei pepa ki te ture hurihanga a Ihirama i Malaysia me te mea kua whakakaha ake te whakaaro o te mana rangatira o te iwi Malay. Ko Mareia he whenua iwi maha me nga whakapono maha i whiwhi motuhake i te tau 1957 mai i te Ingarangi. Ko nga Malays te roopu iwi nui rawa atu i nga wa katoa ki te whakaaro ko te haahi a Ihirama hei waahanga o to ratou tuakiri e wehe ana i a ratou mai i etahi atu iwi i kawea mai ki te whenua i te wa o te rangatiratanga o Ingarangi. Ahakoa ko Ihirama te haahi whai mana, ka whakaaetia e te Ture etahi atu karakia kia mahia marietia e nga iwi Maori ehara i te Mareia, ara nga iwi Hainamana me Inia. Heoi, ko te ture Ihirama e whakahaere ana i nga marena Mahometa i Mareia kua whakahau kia tahuri nga tauiwi ki Ihirama mena ka hiahia ratou ki te marena Mahometa. I roto i tenei pepa, e tohe ana ahau kua whakamahia te ture hurihanga a Ihirama hei taputapu whakapakari i te whakaaro o te iwi Maori o te iwi Maori i Malaysia. I kohia nga korero tuatahi i runga i nga uiuinga me nga Mahometa Malay kua marenatia ki nga tauiwi. Ko nga hua kua kitea ko te nuinga o nga tangata i uiuia Malay e whakaaro ana ki te huri ki Ihirama he mea nui kia rite ki ta te Hahi Ihirama me te ture a te kawanatanga. I tua atu, kare ano ratou e kite i te take e whakahe ai nga tauiwi ki te huri ki Ihirama, i te mea ka marenatia nga tamariki ka kiia he Marei e ai ki te Ture, e whai mana ana me nga mana. Ko nga whakaaro mo nga tauiwi kua huri ki Ihirama i ahu mai i nga uiuinga tuarua i whakahaerea e etahi atu tohunga. I te mea ko te Mahometa e hono ana ki te Mareia, he maha nga tauiwi i huri mai kua pahuatia o ratou tikanga o te whakapono me te tuakiri iwi, a ka pehia ki te awhi i te tikanga iwi Malay. Ahakoa he uaua te whakarereke i te ture hurihanga, ko nga korerorero i waenga i nga whakapono i roto i nga kura me nga rangai a-iwi te huarahi tuatahi hei whakatika i tenei raru.

Share

Nga Karakia i Igboland: Te Kanorau, Te Whainga me te Whainga

Ko te karakia tetahi o nga ahuatanga ohaoha-hapori me nga paanga korekore ki te tangata ki nga waahi katoa o te ao. I te mea he tapu te ahua, ehara i te mea he mea nui te karakia ki te maarama ki te noho o tetahi taupori taketake engari he kaupapa here ano hoki i roto i nga ahuatanga o te iwi me te whanaketanga. He maha nga taunakitanga o mua me te iwi mo nga whakaaturanga rereke me nga whakaingoatanga o te ahuatanga o te haahi. Ko te iwi Igbo i te tonga o Nigeria, i nga taha e rua o te awa o Niger, ko tetahi o nga roopu ahurea kaipakihi pango nui rawa atu i Awherika, me te kaha o te whakapono whakapono e pa ana ki te whakawhanaketanga taumau me nga taunekeneke i roto i ona rohe tuku iho. Engari ko te whenua whakapono o Igboland kei te huri tonu. Tae noa ki te tau 1840, ko te tino whakapono o te Igbo he tangata whenua, he tikanga tuku iho ranei. I te iti iho i te rua tekau tau i muri mai, i te wa i timata ai te mahi mihinare Karaitiana ki taua takiwa, ka puta mai he ope hou hei whakatikatika i nga ahuatanga o te whakapono taketake o te rohe. Ka tipu haere te Karaitiana ki te iti ake i te mana o to muri. I mua i te rau tau o te Karaitiana i Igboland, ka ara ake a Ihirama me etahi atu whakapono iti ki te whakataetae ki nga karakia Igbo taketake me te Karaitiana. Ko tenei pepa e whai ana i te rereketanga o nga whakapono me tona whai tikanga ki te whanaketanga pai o Igboland. Ka kumea ana raraunga mai i nga mahi kua whakaputaina, i nga uiuinga me nga taonga toi. E tohe ana ka puta mai nga karakia hou, ka huri haere tonu te whenua whakapono Igbo ki te rerekee, ki te urutau ranei, mo te whakaurunga, mo te noho motuhake ranei i waenga i nga haahi o naianei me nga karakia ka puta ake, mo te oranga o te Igbo.

Share