Te Tirohanga o te whakaaro nui

Ko tetahi o nga take nui e kaha ai nga pakanga iwi-whakapono i roto i nga whenua huri noa i te ao ka kiia ko te ahua whakamate o te whakaaro nui, te whakapono matapo me te ngohengohe. I roto e rave rahi mau fenua, te vai ra te mana‘o o te tahi mau taata na mua ’‘e e e enemi noa te mau melo o te tahi mau pǔpǔ mataeinaa aore ra faaroo. Ki ta ratou whakaaro kare he pai e puta mai i a ratou. Ko nga hua enei o nga nawe me nga whakaaro kino kua roa nei. I a matou e kite ana, ko enei nawe ka kitea i nga wa katoa i runga i te ahua o te kore whakapono, o te kore e manawanui me te mauahara. Oia atoa, te vai ra te tahi mau melo o te tahi mau pǔpǔ faaroo o te ore e hinaaro e amui, e ora, e parahi i raro e e ruru rima i te mau taata no te tahi atu mau pǔpǔ faaroo. Mena ka pataihia aua tangata ki te whakamarama he aha ratou i penei ai, kaore pea he take tuturu, he whakamaramatanga ranei. Ka kii noa ratou ki a koe: "Koinei te mea i whakaakona mai ki a matou"; "he rereke ratou i a tatou"; “kare e rite ana te punaha whakapono”; “he reo ke to ratou korero, he rereke nga tikanga”.

Ia wa ka whakarongo ahau ki aua korero, ka tino pouri ahau. I roto ia ratou, ka kite te tangata i te ahua o te tukunga o te tangata ki raro i te awe kino o te hapori e noho ana ia.

Engari kaua e uru ki nga whakapono penei, me titiro a ia tangata ki roto ki te patai: mena ka kii mai taku hapori tata ki ahau he kino, he iti, he hoariri ranei tera, he aha taku whakaaro? Ki te korero kino te tangata ki etahi atu, me aha ahau ki te whakatau i aku whakaaro? Kei te kahakina ahau e nga korero a te tangata, kei te whakaae ranei ahau me te whakaute i etahi atu hei tangata penei i ahau, ahakoa he aha o ratou whakapono whakapono me o raatau iwi?

I roto i tana pukapuka i tapaina, The Undiscovered Self: The Dilemma of the Individual in Modern Society, E kii ana a Carl Jung [i] "ko te nuinga o te oranga takitahi o te tangata i roto i te hapori kua takahurihia e te tikanga ahurea ki te whakaaro nui me te whakahiato." Ko te korero a Jung ko te whakaaro nui ko "te whakahekenga o nga tangata takitahi ki nga waahanga kore ingoa, rite-whakaaro o te tangata, kia rawekehia e te whakatairanga me te panui ki te whakatutuki i nga mahi e hiahiatia ana e te hunga whai mana." Ka taea e te wairua o te whakaaro nui te whakaiti me te whakaiti i te tangata, 'e whakaaro ana ia he mea kore noa i te mea kei te ahu whakamua te tangata katoa.' Kare te tangata papatipu e whai whakaaro ki a ia ano, he kohungahunga i roto i tana whanonga, "kaore i te whai whakaaro, karekau e tika, karekau, karekau, karekau e pono." I roto i te papatipu, ka ngaro te tangata takitahi i tana uara, ka waiho hei patunga o "-isms." Na te kore e mohio ki te kawenga mo ana mahi, ka ngawari te mahi a te tangata papatipu ki te mahi kino kino me te kore whakaaro, ka piki haere te whakawhirinaki ki te hapori. Ko tenei ahuatanga ka arahi ki nga hua kino me nga tautohetohe.

He aha te whakaaro nui hei whakakorikori i nga pakanga iwi-whakapono? Ko tenei na te mea ko te hapori e noho nei tatou, ko te hunga pāpāho, me etahi roopu iwi me nga roopu whakapono e whakaatu mai ana ki a tatou kotahi noa te tirohanga, kotahi te whakaaro, kaore hoki e akiaki i te patapatai nui me te korerorero tuwhera. Ko etahi atu huarahi whakaaro—he whakamaori ranei—kare e arohia, ka whakahaweatia ranei. Ko nga take me nga taunakitanga ka whakakorehia, ka akiakihia te whakapono matapo me te ngohengohe. No reira, ko te toi o te patapatai, ko te mea nui o te whanaketanga o te maangai arohaehae, ka paheke. Ko etahi atu whakaaro, nga punaha whakapono, nga ahuatanga o te noho karekau ki ta te roopu e whakaponohia ana ka tino whakakekea. Ka kitea tenei ahua o te hinengaro i roto i o tatou hapori o naianei, a, na te pohehe i waenganui i nga iwi me nga roopu whakapono.

Me whakakapi te waiaro o te whakaaro nui ki te hiahia o te hinengaro ki te patapatai, ki te arotake me te mohio he aha te take e mau ai etahi whakapono, me whakarere ranei. Me whai waahi nga tangata takitahi, kaua ki te whai noa me te pupuri ture. Me koha, ka hoatu ranei mo te pai o te katoa, kaua ko te kai me te tumanako kia nui ake te hoatu.

Hei whakarereke i tenei ahua o te hinengaro, me whakamarama nga whakaaro katoa. Mai ta Socrates e parau ra e “e ere te oraraa hi‘opoa-ore-hia e au i te oraraa no te taata,” e tia i te taata tataitahi ia hi‘opoa faahou ia ratou iho, ia faaroo i to ratou reo o roto, e ia itoito i te faaohipa i to ratou mana‘o hou ratou e paraparau ai aore ra e ohipa. E ai ki a Immanuel Kant, “Ko te Maramatanga ko te putanga mai o te tangata mai i tona pakeketanga. Ko te pakeketanga ko te kore e kaha ki te whakamahi i te mohiotanga o te tangata me te kore he arahi mai i tetahi atu. Ko tenei pakeketanga ka whakatauhia i a ia ano i te mea ko tana take ehara i te kore o te maaramatanga, engari na te kore o te whakatau me te maia ki te whakamahi me te kore he arahi mai i tetahi atu. Sapere Aude! [kia maia ki te mohio] "Kia maia ki te whakamahi i to mohiotanga ake!" – koira te pepeha o te maramatanga”[ii].

Ko te whakahē i tenei hinengaro papatipu ka taea anake e te tangata e mohio ana ki tona ake ahuatanga, e ai ta Carl Jung. Ka akiakihia e ia te torotoro i te 'microcosm - he whakaata o te ao nui i roto i te iti'. E tia ia tatou ia tamâ i to tatou iho fare, ia faanahonahohia hou tatou e haere ai i mua no te faaafaro ia vetahi ê e te toea o te ao nei, no te mea “Nemo dat quod non habet”, “kahore he tangata e hoatu ana i nga mea karekau i a ia”. Me whai whakaaro ano tatou ki te whakarongo kia kaha ake ai te whakarongo ki te riipene o roto, o te reo ranei o te wairua, me te iti ake o te korero mo etahi atu kaore i te rite nga tikanga whakapono ki a tatou.

Ki taku titiro ko tenei kaupapa Whakamuri i te Hatarei Whakawhitiwhiti hei whai waahi ki te whakaaro ake. He mea i kiia e au ko te Awheawhe Reo o te Wairua i roto i tetahi pukapuka i whakaputaina e au i te tau 2012. Ko te hokinga penei he waahi koura mo te whakawhiti mai i te waiaro o te whakaaro nui ki te whakaaro takitahi, mai i te tuuru ki te mahi, mai i te akonga ki te te arata'iraa, e mai te huru o te fariiraa e tae noa'tu i te horo'araa. Na roto i tenei, ka tonohia ano tatou ki te rapu me te kite i o tatou kaha, nga taonga o nga otinga me nga kaha kua mau ki roto i a tatou, e hiahiatia ana mo te whakatau i nga raruraru, te rangimarie me te whakawhanaketanga i nga whenua huri noa i te ao. No reira ka tonohia tatou kia huri i to tatou aro mai i nga "waho" - he aha kei waho - ki nga "roto" - he aha kei roto i a tatou. Ko te hua o tenei mahi ko te whakatutuki metanoia, he nganatanga ohorere o te hinengaro ki te whakaora i a ia ano i nga taupatupatu e kore e taea te mau ma te rewa, ka whanau ano i roto i te ahua o te urutau [iii].

I roto i te tini o nga whakararuraru me nga whakawai, nga whakapae me nga whakapae, te rawakore, te mamae, te kino, te hara me nga pakanga tutu i roto i nga whenua maha huri noa i te ao, ko te Awheawhe Reo o te Wairua e tono mai ana tenei hokinga ki a tatou, he whai waahi ahurei ki te kitea. nga ataahua me nga ahuatanga pai o te taiao e mau ana ia tangata i roto ia ia, me te kaha o te "ora wairua" e korero marie ana ki a tatou i roto i te wahangu. No reira, te ani manihini atu nei au ia outou ia “hohonu atu â i roto i te vahi mo‘a i roto i to outou iho tino, ia atea ê atu i te mau riaria e te mau mea e parauhia ra o te mau faaanaanataeraa o te oraraa i rapaeau, e i roto i te mamû noa no te faaroo i te reo o te varua, no te faaroo i ta ’na mau taparuraa. , ia ite i to ’na mana”[iv]. « Mai te mea ua î te feruriraa i te mau mana‘o tura teitei, te mau parau tumu nehenehe, te mau tautooraa hanahana, te nehenehe e te faateitei, e parau mai te reo o te varua e eita te ino e te mau paruparu i fanauhia mai i te pae au ore e te pipiri o to tatou natura taata, no reira ratou mate atu”[v].

Ko te patai e hiahia ana ahau ki te tuku atu ki a koe: He aha te koha me hoatu e tatou hei tangata whenua me nga tika, nga kawenga me nga herenga (kaore ko te kawanatanga anake, ahakoa o tatou rangatira iwi, rangatira whakapono ranei me etahi atu e mau ana i nga tari a te iwi)? Arā, me aha tātou kia pai ake ai tō tātou ao?

Ma te whakaaro huritao mo tenei momo patai ka puta te maaramatanga me te kitenga o o tatou taonga o roto, o tatou kaha, o tatou taranata, o te kaha, o te kaupapa, o te hiahia me te tirohanga. Engari i te tatari mo te kawanatanga ki te whakahoki mai i te rangimarie me te kotahitanga, ka akiakihia tatou ki te timata ki te tango i te puru ma ona haona ki te mahi mo te murunga hara, te houhanga rongo, te rangimarie me te kotahitanga. Ma te mahi i tenei, ka ako tatou ki te whai kawenga, te maia, me te kaha, me te iti o te wa ki te korero mo nga ngoikoretanga o etahi atu. Ka rite ki ta Katherine Tingley e kii ana, "whakaarohia mo te wa poto nga mahi a nga tangata mohio. Ahiri ratou i faaea e ua ho‘i faahou i muri ma te feaa i te taime a haaputapû ai te mana‘o o te Atua ia ratou, aita ïa ta tatou e pehe rarahi, aita e hoho‘a peni nehenehe, aita e ohipa toi faauruhia, e aita e ohipa maere mau. No roto mai teie mau mana nehenehe, faateitei e te poiete i te natura atua o te taata. Mai te mea ua ora tatou paatoa i roto i te mana‘o e te ti‘aturiraa i to tatou iho mau rave‘a rahi, e ti‘a ia tatou ia ite e, e varua tatou e tei ia tatou atoa te mau haamaitairaa hanahana hau atu i te mau mea atoa ta tatou i ite e aore râ i mana‘o. Heoi ka whakarerea e tatou enei ki te taha na te mea kaore e pai ki a tatou ake, ki a tatou ano. Eita ratou e tano i to tatou mau mana‘o i opuahia. No reira ka wareware tatou he wahanga tatou no te kaupapa atua o te oranga, he tapu, he tapu te tikanga o te ora, a ka tuku tatou kia hoki ano tatou ki roto i te pohehe o te pohehe, o te pohehe, o te pohehe, o te pouri, o te pouri”[vi] .

Ko te Awheawhe Reo o te Wairua ka awhina i a tatou ki tua atu i te pohehe, i te whakapae, i te whakahe, i te whawhai, i te rereketanga o te iwi-whakapono, me te maia ki te tu atu mo te murunga hara, te houhanga rongo, te rangimarie, te pai, te kotahitanga me te whanaketanga.

Mo etahi atu panui mo tenei kaupapa, tirohia Ugorji, Basil (2012). Mai i te Tikanga Tikanga ki te Takawaenga-a-Iwi: He Whakaata mo te Taeatanga o te Takawaenga Ethno-Religious i Awherika. Colorado: Outskirts Press.

Tohutoro

[i] Carl Gustav Jung, he tohunga hinengaro Swiss me te kaiwhakarewa o te hinengaro tātari, i whakaarohia ko te takitahi, he tukanga hinengaro mo te whakauru i nga rereke tae atu ki te hunga mohio me te kore mohio i te wa e mau tonu ana to ratou mana motuhake, e tika ana kia ora te tangata. Mo te panui taipitopito mo te ariā o te Mass-mindedness, tirohia Jung, Carl (2006). The Undiscovered Self: The Problem of the Individual in Modern Society. Whare Pukapuka Hou o Amerika. api 15–16 ; panui hoki Jung, CG (1989a). Maumahara, Moemoea, Whakaaroaro (Rev. ed., C. Winston & R. Winston, Trans.) (A. Jaffe, Ed.). New York: Random House, Inc.

[ii] Immanuel Kant, He Whakautu mo te patai: He aha te Maramatanga? Konigsberg i Prussia, 30 Mahuru 1784.

[iii] Mai i te reo Kariki μετάνοια, ko te metanoia he huringa o te whakaaro, o te ngakau ranei. Pānuihia te hinengaro hinengaro a Carl Jung, op cit.

[iv] Katherine Tingley, Te Hiranga o te Wairua (Pasadena, California: Theosophical University Press), 1996, te korero i tangohia mai i te upoko tuatahi o te pukapuka, i tapaina: "The Voice of the Soul", kei: http://www.theosociety.org/pasadena/splendor/spl-1a .htm. Ko Katherine Tingley te kaihautu o te Theosophical Society (kua tapaina ko te Universal Brotherhood and Theosophical Society) mai i te 1896 ki te 1929, a ka maumahara tonu ia mo ana mahi whakatikatika i te maatauranga me te hapori i te tari matua o te ao i Point Loma, California.

[v] Tirohia ano.

[vi] Tirohia ano.