Te Hiahia mo te Aromatawai Taupatupatu Mo Te Taputapu o Hiruharama

Kupu Whakataki

I roto i nga rohe tautohetohe nui o Iharaira kei reira te Sacred Esplanade of Jerusalem (SEJ).[1] Ko te kainga o te Maunga Taputapu / Noble Sanctuary, ko te SEJ he waahi kua roa e kiia ana he tapu e nga Hurai, Mahometa, me Karaitiana. He waahi whenua e tautohetia ana, kei roto i te pokapu o te taone nui, kua whakakikoruatia ki te hiranga o te whakapono, o mua, o te whaipara tangata. Neke atu i te rua mano tau, kua noho nga tangata, kua wikitoria, kua haereere ki tenei whenua ki te tuku reo ki o ratou inoi me o ratou whakapono.

Ko te mana whakahaere o te SEJ e pa ana ki te tuakiri, te haumaru, me nga hiahia wairua o te tini o nga tangata. He take matua mo nga pakanga a Iharaira-Palestinia me Iharaira-Arapi, e whai hua ana ki te whakararu o te rohe me te ao. I tenei wa, kaore nga kaiwhiriwhiri me te hunga e hiahia ana ki te hohou i te rongo ki te whakaae ki te wahanga SEJ o te pakanga he tautohetohe mo te whenua tapu.

Me whakahaere he aromatawai taupatupatu mo te SEJ ki te whakamarama i nga huarahi me nga arai mo te hohou rongo ki Hiruharama. Kei roto i te aromatawai nga tirohanga a nga kaiarahi torangapu, nga kaiarahi whakapono, te hunga piripono me nga mema o te hapori. Na roto i te whakamarama i nga take tino nui me te kore e kitea, ka whakaratohia e te aromatawai pakanga SEJ nga whakaaro me nga taunakitanga mo nga kaihanga kaupapa here, a, ko te mea nui, ka whakarato i te turanga mo nga whiriwhiringa a meake nei.

Te Hiahia mo te Aromatawai Taupatupatu a nga Kaiwawao

Ahakoa nga tekau tau o te whakapau kaha, kua rahua nga whiriwhiringa mo te whakaaetanga rongomau matawhānui hei whakatau i te pakanga a Iharaira me Palestinian. I runga i nga tirohanga a Hobbesian me Huntingtonian mo te haahi, ko nga kaiwhiriwhiri tuatahi me nga takawaenga i uru ki roto i nga kaupapa rangimarie i tenei wa kaore i taea te whakatika tika i te waahanga whenua tapu o te pakanga.[2] Ko te aromatawai pakanga a nga kaitakawaenga e hiahia ana ki te whakatau mena ka taea e koe te hanga otinga mo nga take tino kitea o te SEJ, i roto i o raatau horopaki tapu. I roto i nga kitenga o te aromatawai ko te whakatau i te kaha ki te huihui i nga kaiarahi whakapono, rangatira torangapu, tangata karakia, me nga tangata o te ao ki te uru ki roto i nga whiriwhiringa whiriwhiringa e whai ana ki te hanga i te whakakotahitanga o te iwi—he whenua e piri ai nga tautohetohe, ahakoa kei te mau tonu nga whakapono rerekee. , na roto i te whakauru hohonu ki nga take pakiaka o o raatau pakanga.

Ko Hiruharama hei Putanga o te Impasse

Ahakoa ko te tikanga mo nga kaitakawaenga o nga tautohetohe uaua ki te hanga i te kaha ki te whakatutuki i nga whakaaetanga mo nga take e ahua uaua ana ma te whakatutuki i nga whakaaetanga mo nga take iti ake te uaua, ko nga take o te SEJ te ahua ki te aukati i te whakaaetanga mo te whakaaetanga rangimarie mo te pakanga a Iharaira me Palestinian. No reira, me tino whakatutukihia te SEJ i te timatanga o nga whiriwhiringa kia taea ai te whakaaetanga mutunga o te raruraru. Ko nga otinga ki nga take SEJ ka taea te korero me te pa ki etahi atu waahanga o te pakanga.

Ko te nuinga o nga tātaritanga mo te korenga o nga whiriwhiringa a Camp David i te tau 2000, ko te kore e taea e nga kaiwhiriwhiri ki te whakatutuki tika i nga take e pa ana ki te SEJ. E kii ana te Kaiwhiriwhiri a Dennis Ross, na te kore e aro ki enei take i paheke ai nga whiriwhiringa a Camp David na te Perehitini Clinton. Ki te kore e takatu, i whakawhanakehia e Ross nga whiringa i roto i te wera o nga whiriwhiringa kaore i whakaaetia e te Pirimia a Barak me te Tiamana Arafat. I mohio ano a Ross me ona hoa mahi kaore e taea e Arafat te whakaae ki nga whakaaetanga mo te SEJ me te kore tautoko mai i te ao Arapi.[3]

Inaa, i tana whakamaramatanga i muri mai i nga turanga o te puni o Iharaira ki a Rawiri ki te Perehitini George W. Bush, ka kii te Pirimia o Iharaira a Ehud Barak, “Ko te Maunga Temepara te pourakau o nga hitori o nga Hurai, a, karekau he huarahi ka hainatia e ahau tetahi tuhinga e whakawhiti ana i te mana rangatira ki runga i te Maunga Temepara. ki nga Pirihitia. Mo Iharaira, ka waiho hei tukunga mo te Mea Tapu."[4] Ko nga kupu wehewehe a Arafat ki te Perehitini Clinton i te mutunga o nga whiriwhiringa he rite tonu te whakatau: “Ki te korero ki ahau me whakaae ahau he whare tapu kei raro i te whare karakia? Eita roa vau e na reira ».[5] I te tau 2000, ka whakatupato te Perehitini o Ihipa a Hosni Mubarak i taua wa, "katahi ka taupatupatu ki runga i a Hiruharama ka pahū te rohe ki te kore e taea te whakahaere, ka ara ano te mahi whakatumatuma."[6] He mohio enei rangatira o te ao mo te mana tohu o te Sacred Esplanade o Hiruharama mo o ratou iwi. Engari karekau ratou i nga korero e tika ana kia mohio ai ratou ki nga tikanga o nga tono, ko te mea nui, karekau he mana ki te whakamaori i nga tikanga whakapono mo te rangimarie. Ko nga tohunga o te whakapono, o nga kaiarahi whakapono, me nga tangata whakapono ngawari ka mohio ki te hiahia kia whakawhirinaki ki nga mana whakahaere whakapono mo te tautoko i roto i enei korerorero. Mena i mua i nga whiriwhiringa, i kitea e te aromatawai taupatupatu nga tangata pera me te whakamarama i nga waahi kua maoa mo nga whiriwhiringa me nga take hei karo, kua nui ake pea nga waahi whakatau e nga kaiwhiriwhiri hei whakahaere.

I tukuna e Ahorangi Ruth Lapidoth tetahi tono pohewa i nga whiriwhiringa a Camp David: "Ko tana otinga ki te tautohetohe mo te Maunga Temepara ko te wehewehe i te mana o te waahi ki nga waahanga mahi penei i te tinana me te wairua. Koia ka riro i tetahi taha te tino rangatiratanga ki runga i te Maunga, tae atu ki nga tika penei i te whakahaere urunga, i nga pirihimana ranei, i te taha o tetahi ka riro te mana wairua, me te whai mana ki te whakatau i nga karakia me nga kawa. Ko te mea pai ake, na te mea ko te wairua te kaha ake o te tautohetohe i o raua tokorua, i kii a Prof. Lapidoth kia whakaae nga taha o te tautohetohe ki tetahi tikanga e kii ana ko te mana wairua o te Maunga Temepara na te Atua.[7] Ko te tumanako ma te pupuri i te whakapono me te tino rangatiratanga i roto i enei momo hanga, ka kitea e nga kaiwhiriwhiri he waahi mo nga take e pa ana ki te kawenga, te mana, me te tika. Heoi ano ta Hassner e kii ana, ko te tino rangatiratanga o te Atua he tino paanga ki roto i te waahi tapu.[8], hei tauira, ko wai nga roopu ka haere ki te inoi ki hea me ahea. No reira, he iti rawa te tono.

Ko te Wehi me te Haangai ki te Whakapono ka whai waahi ki te aukati

Ko te nuinga o nga kaiwhiriwhiri me nga kaitakawaenga kaore i tika te whakauru i nga waahanga whenua tapu o te pakanga. E au ra e te huti ra ratou i te mau haapiiraa na Hobbes, ma te tiaturi e e tia i te feia faatere politita ia tano i te mana ta te feia faaroo e horoa na te Atua, e ia faaohipa i te reira no te faatupu i te vai-mau-raa. Ko nga rangatira o te Tai Hauauru kei te peehia e te ao hou o Huntington, e mataku ana ki te koretake o te whakapono. Ka titiro ratou ki te karakia i roto i tetahi o nga huarahi ngawari e rua. He mea motuhake te karakia, na reira me noho wehe ke atu i nga korerorero torangapu, ka mau tonu ranei i roto i te oranga o ia ra, ka waiho hei weriweri poauau e kore ai e taea nga whiriwhiringa.[9] Ae, i nga huihuinga maha,[10] Ko nga Israelis me nga Pirihitia e uru ana ki tenei whakaaro, e kii ana ko te whakaingoa i tetahi waahanga o te pakanga i runga i te haahi-haehae ka kore e taea te whakatau.

Heoi ano, karekau te ngana ki te whiriwhiri i tetahi whakaaetanga mo te rangimarie, me te kore whai whakaaro mai i nga kaikorero whakapono me o ratou rangatira. Ka mau tonu te rangimarie, kei te noho marumaru tonu te rohe, kei te whakatumatuma tonu nga kaihaoha whakapono taikaha me te mahi tutu i roto i te ngana ki te pupuri i te mana whakahaere o te SEJ mo o raatau roopu.

Ko te whakapono ki te whakahawea a Hobbes me te ao hou o Huntington e ahua matapo ana nga rangatira o te ao ki te hiahia ki te whakauru i te hunga karakia, ki te whakaaro ki o raatau whakapono, ki te tarai i nga mana torangapu o o ratou kaiarahi whakapono. Engari ko Hobbes ano pea i tautoko te whakauru i nga kaiarahi whakapono ki te rapu whakatau mo nga take tino o te SEJ. E mohio ana ia ki te kore te awhina o nga minita, e kore te hunga whakapono e tuku ki nga whakataunga e pa ana ki nga take whenua tapu. Ki te kore he whakauru me te awhina a nga tohunga, ka tino awangawanga te tangata karakia ki nga "mataku o te mea e kore e kitea" me te paanga ki te mate-kore i muri i te ao.[11]

I te mea ko te whakapono he kaha kaha ki te Middle East mo nga wa kei te heke mai, me whai whakaaro nga rangatira o te ao me pehea te whakauru i nga kaiarahi whakapono me nga whakapono ki te rapu whakatau i nga take e pa ana ki a Hiruharama hei waahanga o nga mahi mo te matawhānui, mutunga-o -whakaaetanga raruraru.

Heoi ano, karekau he aromatawai taupatupatu i whakahaeretia e tetahi roopu takawaenga ngaio ki te mohio ki nga take SEJ e tika ana kia whiriwhiria, me te whakauru i nga kaiarahi whakapono e hiahia ana ki te awhina ki te hanga otinga me te hanga i te horopaki kia pai ai aua otinga. ki te hunga whakapono. He tātaritanga pakanga kaha mo nga take, nga hihiritanga, nga tangata whai paanga, nga tautohetohe whakapono, me nga whiringa o naianei mo te Sacred Esplanade o Hiruharama hei mahi pera.

He rite tonu te whakahaere a nga kaitakawaenga kaupapa here a te iwi i nga aromatawai papā hei whakarato i nga tātaritanga hohonu o nga tautohetohe uaua. Ko te tātaritanga he whakarite mo nga whiriwhiringa kaha me te tautoko i te huarahi whiriwhiringa ma te tautuhi i nga kerēme tika a ia roopu motuhake i etahi atu, me te whakaahua i aua kereme kaore he whakawakanga. Ko nga uiuinga hohonu me te hunga whai paanga matua ka puta mai nga tirohanga rereke ki te mata, ka whakahiatotia ki roto i te purongo e awhina ana ki te whakatakoto i te ahuatanga whanui i runga i nga tikanga e marama ana, e whakaponohia ana e nga taha katoa o te tautohetohe.

Ko te aromatawai SEJ ka tautuhi i nga roopu me nga kereme ki te SEJ, te whakaahua i o raatau korero mo te SEJ, me nga take matua. Ko nga uiuinga me nga kaiarahi torangapu me nga whakapono, nga minita, nga tohungatanga, me nga piripono o nga whakapono Hurai, Mahometa, Karaitiana, ka puta mai nga mohiotanga rereke mo nga take me nga hihiri e pa ana ki te SEJ. Ka arotakehia e te aromatawai nga take e pa ana ki nga rereketanga o te whakapono, engari ehara i nga pakanga whakapono whanui.

Ko te SEJ e whakarato ana i te tino arotahi mo te kawe mai i nga rereketanga o te whakapono ma nga take penei i te mana whakahaere, te rangatiratanga, te haumarutanga, te uru, te inoi, te taapiri, me te tiaki i nga hanganga, me nga mahi whaipara. Ko te kaha ake o te mohio ki enei take ka whakamarama i nga take e tautohetia ana, me nga huarahi hei whakatau.

Ko te kore e mohio ki nga waahanga whakapono o te pakanga me o raatau paanga ki te pakanga katoa o Iharaira-Palestinia ka hua noa i te kore e tutuki i te rangimarie, ka kitea e te hinganga o te kaupapa o te rangimarie a Kerry, me te ngawari te tohu, ka puta te tutu me te nui. whakararu i muri mai.

Te Whakahaere i te Aromatawai Papā a nga Kaiwawao

Kei roto i te Rōpū Aromatawai Papā SEJ (SEJ CAG) he roopu takawaenga me tetahi kaunihera tohutohu. Ko te roopu takawaenga he kaitakawaenga mohio me nga momo whakapono, kaupapa torangapu, ahurea hoki, ka mahi hei kai uiui me te awhina i te maha o nga mahi tae atu ki te tautuhi i nga kai uiui, te arotake i te kawa uiui, te matapaki i nga kitenga tuatahi, me te tuhi me te arotake i nga tauira o te pūrongo aromatawai. Kei roto i te kaunihera tohutohu nga tohunga nui ki te karakia, te pūtaiao tōrangapū, te pakanga o te Middle East, Hiruharama, me te SEJ. Ka awhina ratou i nga mahi katoa tae atu ki te tohutohu i te roopu takawaenga ki te wetewete i nga hua o nga uiui.

Huihuinga Rangahau Papamuri

Ka timata te aromatawai me te rangahau hohonu ki te tautuhi me te wetewete i te maha o nga tirohanga pea kei te takaro i te SEJ. Ko te rangahau ka puta he korero papamuri mo te roopu me te timatanga ki te kimi tangata hei awhina i nga tangata i uiuia tuatahi.

Te tautuhi i te hunga i uiuia

Ka hui te roopu takawaenga ki nga tangata takitahi, i tohuhia e te SEJ CAG mai i ana rangahau, ka tonohia kia tautuhia he rarangi tuatahi o te hunga i uiuia. Ka uru pea tenei ki nga kaihautu okawa, opaki hoki i roto i nga whakapono Mahometa, Karaitiana me nga Hurai, tohunga, tohunga, tohunga, kaitōrangapū, takawaenga, tangata reimana, mema whanui me te hunga pāpāho. Ka tonohia ia tangata uiui ki te taunaki i etahi atu tangata. Tata ki te 200 ki te 250 nga uiuinga ka whakahaerehia.

Te Whakarite Kawa Uiuitanga

I runga i te rangahau papamuri, nga wheako aromatawai o mua, me nga tohutohu mai i te roopu tohutohu, ka whakarite te SEJ CAG i tetahi kawa uiui. Ka noho te kawa hei timatanga, ka whakamaaramahia nga patai i te waa o nga uiuinga kia pai ake ai te uru atu ki nga maaramatanga hohonu o te hunga uiui mo nga take SEJ me te hihiri. Ka arotahi nga patai ki nga korero a ia tangata uiui, tae atu ki te tikanga o te SEJ, nga take matua me nga waahanga o nga kereme a a raatau roopu, nga whakaaro mo te whakatau i nga kereme taupatupatu a te SEJ, me nga whakaaro mo nga kereme a etahi atu.

Te whakahaere i nga uiui

Ka whakahaerehia e nga mema o te roopu takawaenga nga uiuinga kanohi ki te kanohi ki nga tangata takitahi puta noa i te ao, i te mea ka tohua nga roopu o te hunga uiui ki etahi waahi. Ka whakamahi ratou i nga huihuinga ataata ina kore e taea nga uiui kanohi ki te kanohi.

Ka whakamahia e nga mema o te roopu Takawaenga te kawa uiui kua whakaritea hei kaiarahi me te akiaki i te tangata uiui ki te tuku korero me ona maaramatanga. Ka noho nga patai hei akiaki kia mohio ai nga kai uiui ki nga mea e mohio ana ratou ki te patai. I tua atu, ma te akiaki i nga tangata ki te korero i o raatau korero, ka ako te roopu takawaenga mo nga mea kaore i mohio ki te patai. Ka kaha ake nga patai puta noa i te tukanga uiui. Ko nga mema o te roopu Takawaenga ka whakahaere i nga uiuinga i runga i te whakaaro pohehe, te tikanga he tino whakaae ki nga korero katoa me te kore whakatau. Ko nga korero ka tukuna ka aromatawaihia e pa ana ki nga korero e tukuna ana puta noa i te hunga i uiuihia hei tohu i nga kaupapa noa tae atu ki nga tirohanga me nga whakaaro ahurei.

Ma te whakamahi i nga korero i kohia i nga wa o nga uiuinga, ka wetewetehia e te SEJ CAG ia take tino kitea i roto i te horopaki motuhake o nga ako me nga tirohanga o ia haahi, me te pehea e pa ai aua tirohanga ki te noho me nga whakapono o etahi atu.

I te wa o te uiuinga, ka noho tonu te SEJ CAG ki te whakapiri atu ki te arotake i nga paatai, nga raruraru, me nga rereke rereke. Ka tirotirohia e nga mema nga kitenga, i te wa e kawe mai ana te roopu takawaenga ki te mata me te wetewete i nga take whakapono e huna ana i tenei wa i muri i nga tuunga torangapu, me te whakatau i nga take o te SEJ hei pakanga tino kaha.

Te Whakaritenga o te Ripoata Aromatawai

Te Tuhi i te Ripoata

Ko te wero ki te tuhi i te ripoata aromatawai ko te whakahiato i te maha o nga korero ki roto i te anga e marama ana, e ohooho ana hoki o te pakanga. Ko te hiahia kia akohia, kia maamaa hoki mo te pakanga, te kaha o te mana, te ariā whiriwhiri me te mahi, tae atu ki te tuwheratanga me te pakiki e taea ai e nga kaiwawao te ako mo etahi atu tirohanga o te ao me te pupuri i nga tirohanga rereke i te wa kotahi.

I te wa e whakahaere ana te roopu takawaenga i nga uiuinga, tera pea ka puta nga kaupapa i nga korerorero mo te SEJ CAG. Ka whakamatauria enei i roto i nga uiuinga i muri mai, a, ko te mutunga, ka whakamahia. Ka arotakehia e te kaunihera tohutohu nga kaupapa tuhi ki runga i nga korero mo te uiui, kia mohio ai kua tino whakatutukihia nga kaupapa katoa.

Te whakahuahua o te Ripoata

Kei roto i te ripoata nga waahanga penei: he whakataki; he tirohanga whānui o te pakanga; he matapaki mo nga hihiri nui; he rarangi me te whakaahuatanga o nga roopu whai paanga matua; he whakaahuatanga mo nga korero SEJ e pa ana ki te whakapono, nga hihiko, nga tikanga, me nga kupu whakaari; nga mataku, nga tumanako, me nga whakaaro o ia roopu mo te heke mai o te SEJ; he whakarāpopototanga o ngā take katoa; me nga kitenga me nga taunakitanga i runga i nga kitenga mai i te aromatawai. Ko te whainga ko te whakarite i nga korero mo te whakapono e pa ana ki nga take SEJ tino kitea mo ia haahi e pa ana ki te hunga piri, me te whakarato ki nga kaihanga kaupapa here ki nga tino mohio ki nga whakapono, nga tumanakohanga, me nga taapiri puta noa i nga roopu whakapono.

Te Arotake Kaunihera Tohutohu

Ka arotakehia e te kaunihera tohutohu nga tauira maha o te ripoata. Ka tonohia etahi mema kia homai he arotake hohonu me nga korero mo nga waahanga o te ripoata e pa ana ki o raatau tohungatanga. I muri i te whiwhinga o enei korero, ma te kaituhi o te ripoata aromatawai matua e whai atu i a raatau, ina hiahiatia, kia marama te maarama ki nga whakahoutanga e whakaarohia ana me te whakahou i te ripoata tauira i runga i aua korero.

Te Uiuitanga Arotake

Whai muri i te whakaurunga o nga korero a te kaunihera tohutohu ki roto i te ripoata tauira, ka tukuna atu nga waahanga e tika ana o te ripoata tauira ki ia kai uiui mo te arotake. Ka whakahokia a ratou korero, whakatikatika, whakamarama ki te roopu takawaenga. Ka arotakehia e nga mema o te roopu ia waahanga me te whai atu i etahi o nga kai uiui ma te waea, ma te korerorero ataata ranei, ina hiahiatia.

Ripoata Aromatawai Papā Whakamutunga

Whai muri i te arotakenga whakamutunga a te kaunihera tohutohu me te roopu takawaenga, ka oti te ripoata aro matawai.

Opaniraa

Mai te peu e aita te tau hou i faaore i te haapaoraa, mai te peu e te vai noa ra te “mata‘u i te mea itea-ore-hia” e te taata, mai te peu e te turaihia ra te mau raatira faaroo i te pae politita, e mai te peu e e faaohipa te feia politita i te haapaoraa no te mau tumu politita, papu maitai e mea titauhia ia hi‘opoa i te aroraa no nia i te Sacred Esplanade o Ierusalema. He huarahi tika kia angitu nga whiriwhiringa rongomau, i te mea ka tawai nga take torangapu me nga hiahia i waenga i nga whakapono me nga tikanga whakapono. I te mutunga, tera pea ka puta mai nga whakaaro o mua me nga otinga o te pakanga.

Tohutoro

[1] Grabar, Oleg and Benjamin Z. Kedar. Ka tutaki te Rangi raua ko te Whenua: Te Papa Taputapu o Hiruharama, (Yad Ben-Zvi Press, University of Texas Press, 2009), 2.

[2] Ron Hassner, Te Pakanga i runga i nga Papa Tapu, (Ithaca: Cornell University Press, 2009), 70-71.

[3] Ross, Dennis. Te Rangimarie Ngaro. (New York: Farrar, Straus and Giroux, 2004).

[4] Menahem Klein, Te Raruraru o Hiruharama: Te Whawhai mo te Mana Tuturu, (Gainesville: University of Florida Press, 2003), 80.

[5] Curtius, Meri. “Whi tapu te mea nui i roto i nga arai mo te rangimarie ki te Rawhiti; Haapaoraa: Te rahiraa o te mau aimârôraa a Iseraela-Palestini e tae mai i roto i te hoê puhaparaa e 36 eka i Ierusalema,” (Los Angeles Times, Setepa 5, 2000), A1.

[6] Lahoud, Lamia. “Mubarak: Jerusalem compromise means violence,” (Jerusalem Post, Akuhata 13, 2000), 2.

[7] "Whakawhitiwhiti korero me te hitori: Ron E. Hassner," (California: Institute of International Studies, University of California Berkeley Events, Hui-tanguru 15, 2011), https://www.youtube.com/watch?v=cIb9iJf6DA8.

[8] Hassner, Te Pakanga i runga i nga Papa Tapu, 86 – 87.

[9] Ibid, XX.

[10]"Ko te Whakapono me te Pakanga o Iharaira-Palestinian," (Woodrow Wilson International Centre for Scholars, Hepetema 28, 2013),, http://www.wilsoncenter.org/event/religion-and-the-israel-palestinian-conflict. Tufts.

[11] Negretto, Gabriel L. Rewiatana a Hobbes. Te mana kore e taea e te Atua tahuti, Analisi e diritto 2001, (Torino: 2002), http://www.giuri.unige.it/intro/dipist/digita/filo/testi/analisi_2001/8negretto.pdf.

[12] Heera, Gilad. I tua noa atu: Ko nga whiriwhiringa mo te rangimarie o Iharaira-Palestinian: 1999-2001, (Tel Aviv: Miskal–Yedioth Books and Chemed Books, 2001), 209.

[13] Hassner, Te Pakanga i runga i nga Papa Tapu.

Ua vauvauhia teie api parau i roto i te International Center for Ethno-Religious Mediation's 1st Annual Conference International Conference on Ethnic and Religious Conflicting Resolution and Peacebuilding i tu i New York City, USA, i te 1 o Oketopa 2014.

taitara: "Ko te hiahia mo te Aromatawai Taupatupatu mo te Taputapu Tapu o Hiruharama"

Kaihanga: Susan L. Podziba, Kaiwawao Kaupapahere, Kaihanga me te Tumuaki o Podziba Kaupapa Takawaenga, Brookline, Massachusetts.

kaiwhakaōrite: Elayne E. Greenberg, Ph.D., Ahorangi o te Mahi Ture, Kaiāwhina Dean o nga Kaupapa Whakatau Arohe, me te Kaiwhakahaere, Hugh L. Carey Center mo te Whakatau Whakatau, Te Whare Wananga o St. John's University School of Law, New York.

Share

Tefito pā

Nga Karakia i Igboland: Te Kanorau, Te Whainga me te Whainga

Ko te karakia tetahi o nga ahuatanga ohaoha-hapori me nga paanga korekore ki te tangata ki nga waahi katoa o te ao. I te mea he tapu te ahua, ehara i te mea he mea nui te karakia ki te maarama ki te noho o tetahi taupori taketake engari he kaupapa here ano hoki i roto i nga ahuatanga o te iwi me te whanaketanga. He maha nga taunakitanga o mua me te iwi mo nga whakaaturanga rereke me nga whakaingoatanga o te ahuatanga o te haahi. Ko te iwi Igbo i te tonga o Nigeria, i nga taha e rua o te awa o Niger, ko tetahi o nga roopu ahurea kaipakihi pango nui rawa atu i Awherika, me te kaha o te whakapono whakapono e pa ana ki te whakawhanaketanga taumau me nga taunekeneke i roto i ona rohe tuku iho. Engari ko te whenua whakapono o Igboland kei te huri tonu. Tae noa ki te tau 1840, ko te tino whakapono o te Igbo he tangata whenua, he tikanga tuku iho ranei. I te iti iho i te rua tekau tau i muri mai, i te wa i timata ai te mahi mihinare Karaitiana ki taua takiwa, ka puta mai he ope hou hei whakatikatika i nga ahuatanga o te whakapono taketake o te rohe. Ka tipu haere te Karaitiana ki te iti ake i te mana o to muri. I mua i te rau tau o te Karaitiana i Igboland, ka ara ake a Ihirama me etahi atu whakapono iti ki te whakataetae ki nga karakia Igbo taketake me te Karaitiana. Ko tenei pepa e whai ana i te rereketanga o nga whakapono me tona whai tikanga ki te whanaketanga pai o Igboland. Ka kumea ana raraunga mai i nga mahi kua whakaputaina, i nga uiuinga me nga taonga toi. E tohe ana ka puta mai nga karakia hou, ka huri haere tonu te whenua whakapono Igbo ki te rerekee, ki te urutau ranei, mo te whakaurunga, mo te noho motuhake ranei i waenga i nga haahi o naianei me nga karakia ka puta ake, mo te oranga o te Igbo.

Share

Ka taea e te maha nga pono te noho i te wa kotahi? Anei me pehea e taea ai e tetahi whakahee i roto i te Whare Paremata te para i te huarahi mo nga matapaki uaua engari kaikiri mo te Pakanga o Iharaira-Palestinian mai i nga tirohanga rereke.

Ka rukuhia e tenei blog te pakanga o Iharaira-Palestinia me te mihi ki nga tirohanga rereke. Ka timata ma te tirotiro i te whakahee a te Mangai Rashida Tlaib, katahi ka whakaarohia te tipu haere o nga korerorero i waenga i nga momo hapori - i te rohe, i te motu, i te ao - e whakaatu ana i te wehewehenga e noho ana huri noa. He tino uaua te ahuatanga, he maha nga take penei i te tautohetohe i waenga i nga whakapono rereke me nga iwi, te kore e rite ki te whakahaere i nga Kai-whakahaere o te Whare i roto i te whakahaerenga whakawai a te Whare, me te tohenga-whakatupuranga-maha-whakatupuranga. Ko nga uaua o te whakahee a Tlaib me te paanga o te rui ki runga i te tini, he mea tino nui ake te tirotiro i nga kaupapa e tupu ana i waenganui i a Iharaira me Palestine. Te ahua nei kei te katoa nga whakautu tika, heoi karekau he tangata e whakaae. He aha te take i penei ai?

Share

Te hurihanga ki a Ihirama me te Ihiihi Iwi i Malaysia

He wahanga tenei pepa o te kaupapa rangahau nui ake e aro ana ki te aranga ake o te iwi Maori me te mana rangatira o Mareia. Ahakoa ko te pikinga o te iwi Maori he maha nga take, ka aro nui tenei pepa ki te ture hurihanga a Ihirama i Malaysia me te mea kua whakakaha ake te whakaaro o te mana rangatira o te iwi Malay. Ko Mareia he whenua iwi maha me nga whakapono maha i whiwhi motuhake i te tau 1957 mai i te Ingarangi. Ko nga Malays te roopu iwi nui rawa atu i nga wa katoa ki te whakaaro ko te haahi a Ihirama hei waahanga o to ratou tuakiri e wehe ana i a ratou mai i etahi atu iwi i kawea mai ki te whenua i te wa o te rangatiratanga o Ingarangi. Ahakoa ko Ihirama te haahi whai mana, ka whakaaetia e te Ture etahi atu karakia kia mahia marietia e nga iwi Maori ehara i te Mareia, ara nga iwi Hainamana me Inia. Heoi, ko te ture Ihirama e whakahaere ana i nga marena Mahometa i Mareia kua whakahau kia tahuri nga tauiwi ki Ihirama mena ka hiahia ratou ki te marena Mahometa. I roto i tenei pepa, e tohe ana ahau kua whakamahia te ture hurihanga a Ihirama hei taputapu whakapakari i te whakaaro o te iwi Maori o te iwi Maori i Malaysia. I kohia nga korero tuatahi i runga i nga uiuinga me nga Mahometa Malay kua marenatia ki nga tauiwi. Ko nga hua kua kitea ko te nuinga o nga tangata i uiuia Malay e whakaaro ana ki te huri ki Ihirama he mea nui kia rite ki ta te Hahi Ihirama me te ture a te kawanatanga. I tua atu, kare ano ratou e kite i te take e whakahe ai nga tauiwi ki te huri ki Ihirama, i te mea ka marenatia nga tamariki ka kiia he Marei e ai ki te Ture, e whai mana ana me nga mana. Ko nga whakaaro mo nga tauiwi kua huri ki Ihirama i ahu mai i nga uiuinga tuarua i whakahaerea e etahi atu tohunga. I te mea ko te Mahometa e hono ana ki te Mareia, he maha nga tauiwi i huri mai kua pahuatia o ratou tikanga o te whakapono me te tuakiri iwi, a ka pehia ki te awhi i te tikanga iwi Malay. Ahakoa he uaua te whakarereke i te ture hurihanga, ko nga korerorero i waenga i nga whakapono i roto i nga kura me nga rangai a-iwi te huarahi tuatahi hei whakatika i tenei raru.

Share