Te Kuaha He. Te Papa He

 

He aha te mea i tupu? Tuhinga o mua ki te papā

Ko tenei pakanga e karapoti ana ia Botham Jean, he tangata pakihi 26 tau te pakeke i puta mai i te Whare Wananga o Harding i Arkansas. He tangata whenua ia no St. Lucia, a, i noho ia ki te taha o tetahi umanga tohutohu, a he kaha ki roto i tana whare karakia hei kaiako ako Paipera me te mema o te roopu waiata. Amber Guyger, he pirihimana 31 tau te pakeke mo te Tari Pirihimana o Dallas kua 4 tau e mahi ana me te pupuri i tetahi hononga hitori roa ki Dallas.

I te 8 o Hepetema, 2018, ka hoki mai a Apiha Amber Guyger ki te kainga mai i te 12-15 haora mahi mahi. I to ’na ho‘iraa ’tu i to ’na fare, ua ite a‘era oia e aita te opani i opani-roa-hia e ua tiaturi oioi e te eiâhia ra oia. I runga i te mataku, ka pupuhihia e ia nga pu e rua mai i tana pu, ka pupuhi ia Botham Jean, ka mate. I whakapā atu a Amber Guyger ki nga pirihimana i muri i te pupuhinga ia Botham Jean, a ki tana, koira te take i mohio ai ia kaore ia i te whare tika. I te uiuinga a nga pirihimana, ka kii ia i kite ia i tetahi tangata i roto i tana whare noho 30 waewae noa te tawhiti i waenga i a raua tokorua, me tana kore e aro ki ana whakahau i te wa tika, ka tiakina e ia. I mate a Botham Jean i te hōhipera, a, e ai ki nga korero, he iti noa nga mahi CPR i whakamahia e Amber ki te whakaora i te oranga o Botham.

I muri mai i tenei, ka taea e Amber Guyger te whakaatu i te kooti tuwhera. E 5 ki te 99 tau ia i te whare herehere mo te whakapae kohuru. I puta he korerorero mo te mea Akoranga Castle or Tu Tou Papa i tika nga ture engari mai i te urunga o Amber ki roto i te whare he, kua kore ratou i tautoko i te mahi i mahia ki a Botham Jean. I tautokohia e ratou te tauhohenga pea mena ka puta keehe te aitua, ko te tikanga ka pupuhi a B Botham i a Amber mo te kuhu ki tana whare.

I roto i te rūma kooti i te ra whakamutunga o te whakawakanga kohuru, ka awhi te tuakana o Botham Jean, a Brandt, ki a Amber he awhi roa rawa atu, ka murua tana patunga i tana tuakana. Ua faahiti oia i te Atua e ua parau oia e te tiaturi ra oia e e haere o Amber i te Atua no te mau ohipa ino atoa ta ’na i rave. I kii ia kei te pirangi ia ki te pai mo Amber na te mea koina te hiahia a Botham. Ua parau oia e e tia ia ’na ia horoa i to ’na ora no te Mesia e ua ani atu i te Haava e nehenehe anei ta ’na e tauahi ia Amber. Na te Tiati i whakaae. I muri mai, ka hoatu e te Tiati he Paipera ki a Amber ka awhi hoki ia ia. Karekau te hapori i harikoa ki te kite kua ngoikore te ture mo Amber, a, i kii te whaea o Botham Jean ko te tumanako ka roa a Amber mo nga tau 10 e whai ake nei ki te whakaaro ki a ia ano me te whakarereke i tona oranga.

Nga Korero o tetahi ki tetahi — pehea te mohio o ia tangata ki te ahuatanga me te aha

Brandt Jean (Teina o Botham)

tūnga: Ko taku karakia ka taea e au te muru i a koe ahakoa o mahi ki toku tuakana.

Ngā Whakauru:

Haumaru / Haumarutanga: Kare au i te noho haumaru, a tera pea ko tetahi, ko ahau ano. He kaitaunaki i kite i tenei pa ki taku tuakana, a ka mau tetahi wahi o tenei ma te rekoata. E mihi ana ahau i taea e ratou te tuhi me te korero mo taku tuakana.

Tuakiri/Whakaaro: Ahakoa te pouri me te mamae o ahau mo tenei, e mihi ana ahau ki te kore taku tungane e hiahia kia kino ahau ki tenei wahine na te poto o tana haerenga mai. Me whai tonu ahau ki te whakaute me te whai i te kupu a te Atua. E mau tane e to'u taea'e no te Mesia ee tamau noa i te here e te faatura i te mau taea'ee te mau tuahine i roto i te Mesia.

Te Tiputanga/Te muru: No te mea e kore e taea e au te whakahoki mai i taku tuakana, ka taea e au te whai i taku karakia i roto i nga mahi kia noho rangimarie. He wheako akoranga tenei, ka whai wa ia ki te whakaaro ake; ka arai ki te whakaiti i nga aitua rite ka puta ano.

Amber Guyger – Te Apiha

tūnga: I wehi ahau. He tangata pokanoa ia, i whakaaro ahau.

Ngā Whakauru:

Haumarutanga: Hei pirihimana kua whakangungua matou ki te tiaki. I te mea he rite te whakatakotoranga o o maatau whare, he uaua ki te kite i nga korero e kii ana ehara tenei whare i ahau. He pouri kei roto i te whare. Ano, i mahi taku matua. Ko te tikanga o te taviri mahi kei te whakamahi au i te raka tika me te pahekotanga matua.

Tuakiri/Whakaaro: I te mea he pirihimana, he korero kino e pa ana ki te mahi whanui. He maha nga korero whakamataku me nga mahi he tohu mo te kore whakapono o te tangata whenua ki te mara. I te mea he wahanga tera o toku ake tuakiri, ka noho tupato ahau i nga wa katoa.

Te Tipu/Te murunga hara: Ka mihi ahau ki nga roopu mo nga awhi me nga mea i homai e ratou ki ahau, me te whakaaro ki te whakaata. He poto ake taku rerenga, ka taea e au te noho ki raro i aku mahi me te whakaaro ki nga huringa ka taea te mahi a muri ake nei ka whakaaetia ahau ki tetahi atu tuunga ture.

Kaupapa Takawaenga: Matauranga Take Takawaenga i hangaia e Shayna N. Peterson, 2019

Share

Tefito pā

Nga Karakia i Igboland: Te Kanorau, Te Whainga me te Whainga

Ko te karakia tetahi o nga ahuatanga ohaoha-hapori me nga paanga korekore ki te tangata ki nga waahi katoa o te ao. I te mea he tapu te ahua, ehara i te mea he mea nui te karakia ki te maarama ki te noho o tetahi taupori taketake engari he kaupapa here ano hoki i roto i nga ahuatanga o te iwi me te whanaketanga. He maha nga taunakitanga o mua me te iwi mo nga whakaaturanga rereke me nga whakaingoatanga o te ahuatanga o te haahi. Ko te iwi Igbo i te tonga o Nigeria, i nga taha e rua o te awa o Niger, ko tetahi o nga roopu ahurea kaipakihi pango nui rawa atu i Awherika, me te kaha o te whakapono whakapono e pa ana ki te whakawhanaketanga taumau me nga taunekeneke i roto i ona rohe tuku iho. Engari ko te whenua whakapono o Igboland kei te huri tonu. Tae noa ki te tau 1840, ko te tino whakapono o te Igbo he tangata whenua, he tikanga tuku iho ranei. I te iti iho i te rua tekau tau i muri mai, i te wa i timata ai te mahi mihinare Karaitiana ki taua takiwa, ka puta mai he ope hou hei whakatikatika i nga ahuatanga o te whakapono taketake o te rohe. Ka tipu haere te Karaitiana ki te iti ake i te mana o to muri. I mua i te rau tau o te Karaitiana i Igboland, ka ara ake a Ihirama me etahi atu whakapono iti ki te whakataetae ki nga karakia Igbo taketake me te Karaitiana. Ko tenei pepa e whai ana i te rereketanga o nga whakapono me tona whai tikanga ki te whanaketanga pai o Igboland. Ka kumea ana raraunga mai i nga mahi kua whakaputaina, i nga uiuinga me nga taonga toi. E tohe ana ka puta mai nga karakia hou, ka huri haere tonu te whenua whakapono Igbo ki te rerekee, ki te urutau ranei, mo te whakaurunga, mo te noho motuhake ranei i waenga i nga haahi o naianei me nga karakia ka puta ake, mo te oranga o te Igbo.

Share

Te hurihanga ki a Ihirama me te Ihiihi Iwi i Malaysia

He wahanga tenei pepa o te kaupapa rangahau nui ake e aro ana ki te aranga ake o te iwi Maori me te mana rangatira o Mareia. Ahakoa ko te pikinga o te iwi Maori he maha nga take, ka aro nui tenei pepa ki te ture hurihanga a Ihirama i Malaysia me te mea kua whakakaha ake te whakaaro o te mana rangatira o te iwi Malay. Ko Mareia he whenua iwi maha me nga whakapono maha i whiwhi motuhake i te tau 1957 mai i te Ingarangi. Ko nga Malays te roopu iwi nui rawa atu i nga wa katoa ki te whakaaro ko te haahi a Ihirama hei waahanga o to ratou tuakiri e wehe ana i a ratou mai i etahi atu iwi i kawea mai ki te whenua i te wa o te rangatiratanga o Ingarangi. Ahakoa ko Ihirama te haahi whai mana, ka whakaaetia e te Ture etahi atu karakia kia mahia marietia e nga iwi Maori ehara i te Mareia, ara nga iwi Hainamana me Inia. Heoi, ko te ture Ihirama e whakahaere ana i nga marena Mahometa i Mareia kua whakahau kia tahuri nga tauiwi ki Ihirama mena ka hiahia ratou ki te marena Mahometa. I roto i tenei pepa, e tohe ana ahau kua whakamahia te ture hurihanga a Ihirama hei taputapu whakapakari i te whakaaro o te iwi Maori o te iwi Maori i Malaysia. I kohia nga korero tuatahi i runga i nga uiuinga me nga Mahometa Malay kua marenatia ki nga tauiwi. Ko nga hua kua kitea ko te nuinga o nga tangata i uiuia Malay e whakaaro ana ki te huri ki Ihirama he mea nui kia rite ki ta te Hahi Ihirama me te ture a te kawanatanga. I tua atu, kare ano ratou e kite i te take e whakahe ai nga tauiwi ki te huri ki Ihirama, i te mea ka marenatia nga tamariki ka kiia he Marei e ai ki te Ture, e whai mana ana me nga mana. Ko nga whakaaro mo nga tauiwi kua huri ki Ihirama i ahu mai i nga uiuinga tuarua i whakahaerea e etahi atu tohunga. I te mea ko te Mahometa e hono ana ki te Mareia, he maha nga tauiwi i huri mai kua pahuatia o ratou tikanga o te whakapono me te tuakiri iwi, a ka pehia ki te awhi i te tikanga iwi Malay. Ahakoa he uaua te whakarereke i te ture hurihanga, ko nga korerorero i waenga i nga whakapono i roto i nga kura me nga rangai a-iwi te huarahi tuatahi hei whakatika i tenei raru.

Share