Nga Tikanga Tuku iho me nga Mahi Whakatau Papā

waitara:

Kei te harikoa te International Centre for Ethno-Religious Mediation's Journal of Living Together ki te whakaputa i tenei kohinga o nga tuhinga kua arotakehia e nga hoa mo nga Tikanga Tuku iho me nga Mahi o te Whakatau Paapa. Ko ta matou tumanako ko enei tuhinga i tuhia e nga tohunga mai i nga waahanga ako maha ka awhina i to maatau mohio ki nga take nui, nga ariā, nga tikanga, me nga tikanga mo te whakatau i nga raruraru. Ko nga rangahau auraki me nga rangahau mo te whakatau taupatupatu tae noa mai ki naianei i whakawhirinaki nui ki nga ariā, ki nga maataapono, ki nga tauira, ki nga tikanga, ki nga tikanga, ki nga keehi, ki nga mahi me nga momo tuhinga i whakawhanakehia i roto i nga ahurea me nga umanga o te hauauru. He iti, kaore ranei i arohia ki nga punaha me nga tikanga o te whakatau pakanga i whakamahia i mua i roto i nga hapori o mua, kei te mahia ranei e nga rangatira o mua me etahi atu rangatira taketake (ara, nga kingi, nga kuini, nga rangatira, nga rangatira o nga kainga, nga tohunga) nga wahanga o te ao me te taumata o te whenua. ¬-Ka mahi enei rangatira tangata whenua ki te takawaenga me te whakatau i nga tautohetohe, ki te whakahoki mai i te tika me te noho pai, me te whakatairanga i te noho tahi i runga i te rangimarie i roto i o raatau rohe, hapori, rohe me nga whenua. Ano hoki, ko te tino tirotiro i nga marautanga me nga kopaki o nga akoranga i roto i te waahi o te tātari me te whakatau i te pakanga, te rangimarie me te rangahau pakanga, te whakatau tautohetohe rereke, nga rangahau whakahaere pakanga, me nga waahanga ako e pa ana ki te whakapumau i te whanui, engari he teka, ko te whakaaro ko te whakatau raruraru he he hangatanga o te hauauru. Ahakoa ko nga punaha me nga tikanga tuku iho mo te whakatau pakanga i mua i nga ariā hou me nga tikanga o te whakatau pakanga, tata tonu, ki te kore e tino kitea, karekau i te waatea i roto i a maatau pukapuka whakatau pakanga, marau akoranga, me nga korero kaupapa here a te iwi. Ahakoa te whakaturanga o te United Nations Permanent Forum on Indigenous Issues i te tau 2000 – he roopu o te ao i whakahauhia e te United Nations ki te whakaara i te mohiotanga me te matapaki i nga take taketake – me te Whakaputanga o te Kotahitanga o nga Whenua o te Ao mo nga Tika o nga Iwi Taketake i whakamanahia e te United Nations. Huihuinga Nui o nga Whenua i te tau 2007 ka whakamanahia e nga kawanatanga mema, kaore he korero nui i te taumata o te ao mo nga punaha me nga tikanga tuku iho mo te whakatau pakanga, me nga momo mahi a nga rangatira o mua me nga rangatira taketake ki te aukati, te whakahaere, te whakaiti, te takawaenga, te whakatau i nga raruraru me te whakatairanga i te ahurea o te rangimarie i nga taumata o te whenua me te motu. E whakapono ana te International Centre for Ethno-Religious Mediation ko te rangahau me te korerorero o te ao mo nga punaha tuku iho me nga tikanga o te whakatau i nga pakanga e tino hiahiatia ana i tenei wa tino nui o te hitori o te ao. Ko nga rangatira o mua me nga rangatira tangata whenua nga kaitiaki o te rangimarie i te taumata o te whenua, a, mo te wa roa, kua warewarehia e te hapori o te ao me o raatau mohiotanga me o raatau mohiotanga i roto i nga waahanga o te whakatau pakanga me te hanga rangimarie. Kua tae ki te wa ki te whakauru i nga rangatira o mua me nga rangatira tangata whenua ki roto i nga korero mo te rangimarie me te haumarutanga o te ao. Ka mahi tahi tatou ki te tapiri atu ki te matauranga whanui o o tatou hapori mo te whakatau pakanga, te hohou rongo me te hanga rangimarie.