Разоружување за време на етничка и верска војна: перспектива на ОН

Ми претставува огромно задоволство што сум овде утрово да зборувам со вас за работата на Обединетите нации, особено за работата на Канцеларијата на Обединетите нации за разоружување (UNODA) и нејзините напори да се осврне на сите извори на вооружени конфликти од перспектива на разоружување.

Благодарност до Меѓународниот центар за етно-верска медијација (ICERM) за организирањето на оваа важна конференција. Тоа доаѓа кога ја одбележуваме 70-годишнината од Обединетите нации кои се во првите редови на напорите за градење мир и спречување конфликти низ целиот свет веќе седум децении. Затоа, ја поздравуваме неуморната работа на граѓанските организации како што е вашата за развој на алтернативни методи за спречување и решавање на вооружените конфликти и едукација на луѓето за опасностите од меѓуетнички и меѓурелигиски конфликти.

Граѓанските организации дадоа голем придонес и на полето на разоружувањето, а Канцеларијата за разоружување на Обединетите нации е особено благодарна за нивната работа во овој поглед.

Како ветеран од шест мировни мисии на Обединетите нации, бев сведок и премногу добро знам на долготрајните социјални, еколошки и економски штети што вооружените конфликти ги предизвикаа во многу делови од светот. Како што сите знаеме, ваквите конфликти имаат неколку основни причини, а само две од нив се религијата и етничката припадност. Конфликтите можат да бидат предизвикани и од голем број други причини кои мора да се решат со соодветни мерки кои директно се однесуваат на конкретни основни причини, вклучително и оние од религиозно и етничко потекло.

Моите колеги во Одделот за политички прашања, особено оние во Единицата за поддршка на медијација, имаат мандат да најдат соодветни мерки за решавање на основните причини за конфликти од секаков вид и имаат распоредено широк опсег ресурси во многу области на конфликт со голема ефикасност. Овие напори, иако се многу ефикасни во некои случаи, сами по себе се недоволни за целосно решавање на вооружените конфликти од секаков вид. За ефикасно справување со вооружените конфликти, вклучително и решавање на нивните основни причини и нивните катастрофални последици, ОН користат широк опсег на експертиза.

Во овој поглед, различните оддели во системот на Обединетите нации соработуваат за да ги донесат своите специјализирани ресурси и работна сила за да се справат со проблемот со вооружените конфликти. Овие одделенија ја вклучуваат Канцеларијата за разоружување на Обединетите нации, Одделот за политички прашања, Одделот за мировни операции (DPKO), Одделот за теренска служба (DFS) и многу други.

Ова ме доведува до работата на Канцеларијата за разоружување и нејзината улога во спречувањето и решавањето на вооружените конфликти. Нашата улога во она што во суштина е заеднички напор, е да ја намалиме достапноста на оружје и муниција што поттикнува конфликт. Темата на оваа панел дискусија: „Разоружување за време на етничка и верска војна“ се чини дека сугерира дека може да има посебен пристап кон разоружувањето во контекст на верски и етнички конфликти. Дозволете ми да бидам јасен на почетокот: Канцеларијата на ОН за прашања за разоружување не прави разлика помеѓу различните видови вооружени конфликти и усвојува единствен пристап во извршувањето на својот мандат за разоружување. Преку разоружувањето, се надеваме дека ќе ја намалиме достапноста на сите видови оружја што моментално поттикнуваат верски, етнички и други конфликти низ целиот свет.

Разоружувањето, во контекст на сите конфликти, било да се тие етнички, верски или на друг начин вклучува собирање, документирање, контрола и отстранување на мало оружје, муниција, експлозиви и лесно и тешко оружје од борците. Целта е да се намали и на крајот да се елиминира нерегулираната достапност на оружје и со тоа да се намалат шансите за продолжување на конфликтот од секаков вид.

Нашата канцеларија работи на поддршка и унапредување на договорите за контрола на вооружувањето бидејќи овие договори одиграа клучна улога во смирувањето на конфликтите низ историјата на разоружувањето. Тие дејствуваа како мерки за градење доверба, обезбедувајќи и пат и можност за доведување на спротивставените сили на преговарачката маса.

Договорот за трговија со оружје и Програмата за акција, на пример, се две многу важни алатки кои меѓународната заедница може да ги употреби како заштитни мерки против недозволеното пренесување, дестабилизирање на акумулацијата и злоупотребата на конвенционалното оружје кое толку често се користи за понатамошно етнички, религиозни , и други конфликти.

АТТ неодамна усвоен од Генералното собрание на ОН има за цел да воспостави највисоки можни заеднички меѓународни стандарди за регулирање на меѓународната трговија со конвенционално оружје и да ја спречи и искоренува незаконската трговија со конвенционално оружје и нивно пренасочување. Надежта е дека со зголеменото регулирање на трговијата со оружје ќе се оствари поголема мерка на мир во областите на конфликти.

Како што неодамна изјави генералниот секретар, „Договорот за трговија со оружје нуди ветување за помирен свет и елиминирање на очигледниот морален јаз во меѓународното право.

Освен нејзината улога во поддршката на усвојувањето на Договорот за трговија со оружје, Канцеларијата на ОН за разоружување ја надгледува Програмата за акција за спречување, борба и искоренување на недозволената трговија со мало и лесно оружје во сите нејзини аспекти. Тоа е важна иницијатива поддржана од Обединетите нации, формирана во 1990-тите за да се намали достапноста на мало и лесно оружје преку промовирање на различни режими за контрола на оружјето во земјите-учеснички.

Советот за безбедност на ОН, исто така, игра инструментална улога во разоружувањето со цел да се елиминираат етничките, верските и другите конфликти. Во август 2014 година, Советот за безбедност усвои резолуција за заканите по меѓународниот мир и безбедност предизвикани од терористички акти[1], со конкретна референца на заканата од странските терористички борци. Значајно, Советот ја потврди својата одлука дека државите треба да спречат директно или индиректно снабдување, продажба или пренос на оружје на Исламската држава во Ирак и Левант (ИСИЛ), Фронтот Ал Нусра (АНФ) и сите поединци, групи, претпријатија и ентитети поврзани со Ал Каеда.[2]

Како заклучок, се обидов да фрлам малку светлина врз работата на Канцеларијата на ОН за разоружување и критичната улога на разоружувањето во решавањето на етничките, верските и другите конфликти. Разоружувањето, како што можеби сте собрале досега, е само дел од равенката. Нашата работа во Обединетите нации за ставање крај на етничките, верските и другите форми на конфликт е колективен напор на многу делови од системот на ОН. Само со искористување на специјализираната експертиза на различни сектори на системот на ОН, најдобро можеме да се справиме со основните причини за верските, етничките и другите конфликти на ефективен начин.

[1] S/RES/2171 (2014), 21 август 2014 година.

[2] S/RES/2170 (2014), op 10.