နိုင်ဂျီးရီးယားရှိ လူမျိုးရေး-ဘာသာရေး ပဋိပက္ခ- ခွဲခြမ်းစိတ်ဖြာမှုနှင့် ဖြေရှင်းချက်
စိတ္တဇ:
၁၉၁၄ ခုနှစ်တွင် ဗြိတိသျှ ကိုလိုနီအစိုးရမှ နိုင်ဂျီးရီးယား မြောက်ပိုင်းနှင့် တောင်ပိုင်းဒေသများကို ပေါင်းစည်းပြီးကတည်းက နိုင်ဂျီးရီးယားလူမျိုးများသည် ၎င်းတို့၏ လူမျိုးစုအသီးသီးတွင် ငြိမ်းချမ်းစွာ အတူယှဉ်တွဲနေထိုင်ရေး ကိစ္စရပ်များကို တစ်ဖက်နှင့်တစ်ဖက်၊ တစ်ဖက်တွင် ခရစ်ယာန်နှင့် မွတ်စလင်များကြားတွင် ဆက်လက်ဆွေးနွေးခဲ့ကြသည်။ ငြိမ်းချမ်းစွာ အတူယှဉ်တွဲနေထိုင်ခြင်းဆိုင်ရာ မေးခွန်းသည် နိုင်ဂျီးရီးယား အမျိုးသားရေး ဆွေးနွေးပွဲတွင် “ပဋိပက္ခရှိ လူမျိုးစုများ” (Horowitz, 1914) အပါအဝင် 2000-1967 ပြည်တွင်းစစ် အပါအဝင် သုံးနှစ်ကြာ သွေးထွက်သံယို ထိပ်တိုက်တွေ့မှုများကြောင့် ထွက်ပေါ်လာခဲ့သည်။ ခရစ်ယာန်လူဦးရေကို ကိုယ်စားပြုသော အရှေ့တောင်ပိုင်းမှ Igbo လူမျိုးများနှင့် မြောက်ပိုင်းမှ မွတ်ဆလင်လူဦးရေကို ကိုယ်စားပြုသော Hausa-Fulani လူမျိုးတို့က အဓိက တိုက်ခိုက်ခဲ့ကြသည့် စစ်ပွဲ၊ ပြည်တွင်းစစ်ပြီး လူမျိုးရေး ဘာသာရေး အစုလိုက်အပြုံလိုက် သတ်ဖြတ်မှုများနှင့် မကြာသေးမီက ဘိုကိုဟာရမ် အကြမ်းဖက်ဝါဒ၊ မွတ်ဆလင်နှင့် ခရစ်ယာန်များ အပါအဝင် လူပေါင်း ထောင်နှင့်ချီ သေဆုံးခဲ့ပြီး ပိုင်ဆိုင်မှု၊ တန်ဖိုးကြီးသော အခြေခံအဆောက်အအုံများနှင့် ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးဆိုင်ရာ ပရောဂျက်များ ပျက်စီးဆုံးရှုံးစေခဲ့သည်။ အထူးသဖြင့် ဘိုကိုဟာရမ်များသည် အမျိုးသားလုံခြုံရေးကို ဆိုးရွားစွာ ခြိမ်းခြောက်လျက်ရှိပြီး လူသားချင်းစာနာထောက်ထားမှုဆိုင်ရာ ဘေးဥပဒ်ဖြစ်စေမှု၊ စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာ ထိခိုက်မှု၊ ကျောင်းလှုပ်ရှားမှုများ အနှောင့်အယှက်ဖြစ်စေမှု၊ အလုပ်လက်မဲ့ဖြစ်မှုနှင့် ဆင်းရဲမွဲတေမှု တိုးမြင့်လာကာ စီးပွားရေးအားနည်းမှုကို ဖြစ်စေသည်။ ဘိုကိုဟာရမ် အကြမ်းဖက်တိုက်ခိုက်မှုများသည် မွတ်စလင်များနှင့် ခရစ်ယာန်များ၊ Igbos၊ Hausa-Fulanis၊ Yorubas နှင့် လူမျိုးစုလူနည်းစုများ အတူတကွ ငြိမ်းချမ်းပြီး သဟဇာတဖြစ်စွာ အတူယှဉ်တွဲနေထိုင်ရန် မည်ကဲ့သို့ဆိုလိုသည်ဆိုသော စကားစစ်ထိုးပွဲဟောင်းကို အမှန်ပင် ပြန်လည်စတင်ခဲ့သည်။ ကိုလိုနီခေတ်လွန်ဝေဖန်မှုများ (Tyson, 1970) နှင့် ပဋိပက္ခဖြေရှင်းရေးနယ်ပယ်မှ အခြားသော သက်ဆိုင်ရာလူမှုရေးပဋိပက္ခသီအိုရီများကို ရေးဆွဲထားသော ဤစာတမ်းသည် စုံစမ်းစစ်ဆေးသည့် medico-diagnostic နည်းလမ်း၊ မောင်းနှင်အား၊ ဒိုင်းနမစ်များနှင့် နိုင်ဂျီးရီးယားရှိ လူမျိုးရေးဘာသာရေးပဋိပက္ခများ၏ အရင်းအမြစ်များကို ခွဲခြမ်းစိတ်ဖြာရန် ရှာဖွေသည်။ . စာတမ်းတွင် ဤပဋိပက္ခအမျိုးအစားကို ဖြေရှင်းနိုင်သည့် နည်းလမ်းအမျိုးမျိုးကို ဖေါ်ပြထားသည်။
စာတမ်းအပြည့်အစုံကို ဖတ်ပါ သို့မဟုတ် ဒေါင်းလုဒ်လုပ်ပါ-
Journal of Living Together, 4-5 (1), pp. 164-192, 2017, ISSN: 2373-6615 (ပုံနှိပ်); ၂၃၇၃-၆၆၃၁ (အွန်လိုင်း)။
@ဆောင်းပါး{Ugorji2017
ခေါင်းစဉ် = {နိုင်ဂျီးရီးယားရှိ လူမျိုးရေးဘာသာရေး ပဋိပက္ခ- ခွဲခြမ်းစိတ်ဖြာခြင်းနှင့် ဖြေရှင်းခြင်း}
စာရေးသူ = {Basil Ugorji}
Url = {https://icermediation.org/ethno-religious-conflict-in-nigeria/}
ISSN = {2373-6615 (ပရင့်); ၂၃၇၃-၆၆၃၁ (အွန်လိုင်း)}
နှစ် = {2017}
ရက်စွဲ = {2017-12-18}
IssueTitle = {ငြိမ်းချမ်းရေးနှင့် သဟဇာတဖြစ်အောင် အတူတကွနေထိုင်ခြင်း}
ဂျာနယ် = {Journal of Living Together}
အတွဲ = {4-5}
နံပါတ် = {1}
စာမျက်နှာများ = {164-192}
ထုတ်ဝေသူ = {လူမျိုးစု-ဘာသာရေး ဖျန်ဖြေရေး နိုင်ငံတကာ စင်တာ}
လိပ်စာ = {Mount Vernon, New York}
ထုတ်ဝေမှု = {2017}။