နိုင်ဂျီးရီးယားရှိ လူမျိုးရေး-ဘာသာရေး ပဋိပက္ခ- ခွဲခြမ်းစိတ်ဖြာမှုနှင့် ဖြေရှင်းချက်

စိတ္တဇ:

၁၉၁၄ ခုနှစ်တွင် ဗြိတိသျှ ကိုလိုနီအစိုးရမှ နိုင်ဂျီးရီးယား မြောက်ပိုင်းနှင့် တောင်ပိုင်းဒေသများကို ပေါင်းစည်းပြီးကတည်းက နိုင်ဂျီးရီးယားလူမျိုးများသည် ၎င်းတို့၏ လူမျိုးစုအသီးသီးတွင် ငြိမ်းချမ်းစွာ အတူယှဉ်တွဲနေထိုင်ရေး ကိစ္စရပ်များကို တစ်ဖက်နှင့်တစ်ဖက်၊ တစ်ဖက်တွင် ခရစ်ယာန်နှင့် မွတ်စလင်များကြားတွင် ဆက်လက်ဆွေးနွေးခဲ့ကြသည်။ ငြိမ်းချမ်းစွာ အတူယှဉ်တွဲနေထိုင်ခြင်းဆိုင်ရာ မေးခွန်းသည် နိုင်ဂျီးရီးယား အမျိုးသားရေး ဆွေးနွေးပွဲတွင် “ပဋိပက္ခရှိ လူမျိုးစုများ” (Horowitz, 1914) အပါအဝင် 2000-1967 ပြည်တွင်းစစ် အပါအဝင် သုံးနှစ်ကြာ သွေးထွက်သံယို ထိပ်တိုက်တွေ့မှုများကြောင့် ထွက်ပေါ်လာခဲ့သည်။ ခရစ်ယာန်လူဦးရေကို ကိုယ်စားပြုသော အရှေ့တောင်ပိုင်းမှ Igbo လူမျိုးများနှင့် မြောက်ပိုင်းမှ မွတ်ဆလင်လူဦးရေကို ကိုယ်စားပြုသော Hausa-Fulani လူမျိုးတို့က အဓိက တိုက်ခိုက်ခဲ့ကြသည့် စစ်ပွဲ၊ ပြည်တွင်းစစ်ပြီး လူမျိုးရေး ဘာသာရေး အစုလိုက်အပြုံလိုက် သတ်ဖြတ်မှုများနှင့် မကြာသေးမီက ဘိုကိုဟာရမ် အကြမ်းဖက်ဝါဒ၊ မွတ်ဆလင်နှင့် ခရစ်ယာန်များ အပါအဝင် လူပေါင်း ထောင်နှင့်ချီ သေဆုံးခဲ့ပြီး ပိုင်ဆိုင်မှု၊ တန်ဖိုးကြီးသော အခြေခံအဆောက်အအုံများနှင့် ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးဆိုင်ရာ ပရောဂျက်များ ပျက်စီးဆုံးရှုံးစေခဲ့သည်။ အထူးသဖြင့် ဘိုကိုဟာရမ်များသည် အမျိုးသားလုံခြုံရေးကို ဆိုးရွားစွာ ခြိမ်းခြောက်လျက်ရှိပြီး လူသားချင်းစာနာထောက်ထားမှုဆိုင်ရာ ဘေးဥပဒ်ဖြစ်စေမှု၊ စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာ ထိခိုက်မှု၊ ကျောင်းလှုပ်ရှားမှုများ အနှောင့်အယှက်ဖြစ်စေမှု၊ အလုပ်လက်မဲ့ဖြစ်မှုနှင့် ဆင်းရဲမွဲတေမှု တိုးမြင့်လာကာ စီးပွားရေးအားနည်းမှုကို ဖြစ်စေသည်။ ဘိုကိုဟာရမ် အကြမ်းဖက်တိုက်ခိုက်မှုများသည် မွတ်စလင်များနှင့် ခရစ်ယာန်များ၊ Igbos၊ Hausa-Fulanis၊ Yorubas နှင့် လူမျိုးစုလူနည်းစုများ အတူတကွ ငြိမ်းချမ်းပြီး သဟဇာတဖြစ်စွာ အတူယှဉ်တွဲနေထိုင်ရန် မည်ကဲ့သို့ဆိုလိုသည်ဆိုသော စကားစစ်ထိုးပွဲဟောင်းကို အမှန်ပင် ပြန်လည်စတင်ခဲ့သည်။ ကိုလိုနီခေတ်လွန်ဝေဖန်မှုများ (Tyson, 1970) နှင့် ပဋိပက္ခဖြေရှင်းရေးနယ်ပယ်မှ အခြားသော သက်ဆိုင်ရာလူမှုရေးပဋိပက္ခသီအိုရီများကို ရေးဆွဲထားသော ဤစာတမ်းသည် စုံစမ်းစစ်ဆေးသည့် medico-diagnostic နည်းလမ်း၊ မောင်းနှင်အား၊ ဒိုင်းနမစ်များနှင့် နိုင်ဂျီးရီးယားရှိ လူမျိုးရေးဘာသာရေးပဋိပက္ခများ၏ အရင်းအမြစ်များကို ခွဲခြမ်းစိတ်ဖြာရန် ရှာဖွေသည်။ . စာတမ်းတွင် ဤပဋိပက္ခအမျိုးအစားကို ဖြေရှင်းနိုင်သည့် နည်းလမ်းအမျိုးမျိုးကို ဖေါ်ပြထားသည်။

စာတမ်းအပြည့်အစုံကို ဖတ်ပါ သို့မဟုတ် ဒေါင်းလုဒ်လုပ်ပါ-

Ugorji၊ Basil (2017)။ နိုင်ဂျီးရီးယားရှိ လူမျိုးရေး-ဘာသာရေး ပဋိပက္ခ- ခွဲခြမ်းစိတ်ဖြာမှုနှင့် ဖြေရှင်းချက်

Journal of Living Together, 4-5 (1), pp. 164-192, 2017, ISSN: 2373-6615 (ပုံနှိပ်); ၂၃၇၃-၆၆၃၁ (အွန်လိုင်း)။

@ဆောင်းပါး{Ugorji2017
ခေါင်းစဉ် = {နိုင်ဂျီးရီးယားရှိ လူမျိုးရေးဘာသာရေး ပဋိပက္ခ- ခွဲခြမ်းစိတ်ဖြာခြင်းနှင့် ဖြေရှင်းခြင်း}
စာရေးသူ = {Basil Ugorji}
Url = {https://icermediation.org/ethno-religious-conflict-in-nigeria/}
ISSN = {2373-6615 (ပရင့်); ၂၃၇၃-၆၆၃၁ (အွန်လိုင်း)}
နှစ် = {2017}
ရက်စွဲ = {2017-12-18}
IssueTitle = {ငြိမ်းချမ်းရေးနှင့် သဟဇာတဖြစ်အောင် အတူတကွနေထိုင်ခြင်း}
ဂျာနယ် = {Journal of Living Together}
အတွဲ = {4-5}
နံပါတ် = {1}
စာမျက်နှာများ = {164-192}
ထုတ်ဝေသူ = {လူမျိုးစု-ဘာသာရေး ဖျန်ဖြေရေး နိုင်ငံတကာ စင်တာ}
လိပ်စာ = {Mount Vernon, New York}
ထုတ်ဝေမှု = {2017}။

Share

Related ဆောင်းပါးများ

Igboland ရှိ ဘာသာတရားများ- ကွဲပြားမှု၊ ဆက်စပ်မှုနှင့် သက်ဆိုင်မှု

ဘာသာတရားသည် ကမ္ဘာပေါ်ရှိ မည်သည့်နေရာတွင်မဆို လူသားမျိုးနွယ်အပေါ် မငြင်းနိုင်သော သက်ရောက်မှုများရှိသည့် လူမှုစီးပွားရေး ဖြစ်စဉ်များထဲမှ တစ်ခုဖြစ်သည်။ မြင့်မြတ်သည်ဟု ထင်မြင်သကဲ့သို့ ဘာသာတရားသည် မည်သည့်ဌာနေတိုင်းရင်းသားများ၏ တည်ရှိမှုကို နားလည်ရန် အရေးကြီးသည်သာမက လူမျိုးစုနှင့် ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးဆိုင်ရာ ကိစ္စရပ်များတွင်လည်း မူဝါဒဆိုင်ရာ ဆက်စပ်မှုရှိသည်။ ဘာသာတရား၏ ဖြစ်ရပ်ဆန်းများနှင့် လူမျိုးရေးဆိုင်ရာ သက်သေအထောက်အထားများ ပေါများနေပါသည်။ နိုင်ဂျာမြစ်၏ နှစ်ဖက်စလုံးရှိ နိုင်ဂျီးရီးယားတောင်ပိုင်းရှိ Igbo နိုင်ငံသည် အာဖရိကရှိ အကြီးဆုံး လူမည်း စွန့်ဦးတီထွင် ယဉ်ကျေးမှု အုပ်စုများထဲမှ တစ်ခုဖြစ်ပြီး ၎င်း၏ ရိုးရာ နယ်နိမိတ်များအတွင်း ရေရှည်တည်တံ့သော ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှုနှင့် လူမျိုးပေါင်းစုံ အပြန်အလှန် သက်ရောက်မှုရှိသော ဘာသာရေး ထက်မြက်မှုတို့ ပါဝင်သည်။ သို့သော် Igboland ၏ဘာသာရေးရှုခင်းသည်အဆက်မပြတ်ပြောင်းလဲနေသည်။ 1840 ခုနှစ်မတိုင်မီအထိ၊ Igbo ၏လွှမ်းမိုးသောဘာသာတရားသည် ဌာနေ သို့မဟုတ် ရိုးရာဖြစ်သည်။ ဆယ်စုနှစ် နှစ်ခုမကြာ၊ ထိုဒေသတွင် ခရစ်ယာန်သာသနာပြုလုပ်ငန်းများ စတင်သောအခါ၊ ဒေသ၏ ဌာနေဘာသာရေးရှုခင်းကို နောက်ဆုံးတွင် ပြန်လည်ပြုပြင်ပေးမည့် အင်အားအသစ်များ ထွက်ပေါ်လာခဲ့သည်။ ခရစ်ယာန်ဘာသာသည် နောက်ပိုင်းတွင် လွှမ်းမိုးချုပ်ကိုင်မှု နည်းပါးလာသည်။ Igboland တွင် ခရစ်ယာန်ဘာသာ ရာစုနှစ် မပြည့်မီကပင်၊ အစ္စလာမ်နှင့် အခြားနည်းဖြင့် ယေဘူယျယုံကြည်မှုများသည် ဌာနေ Igbo ဘာသာများနှင့် ခရစ်ယာန်ဘာသာတို့ကို ပြိုင်ဆိုင်ရန် ပေါ်ပေါက်လာခဲ့သည်။ ဤစာတမ်းသည် ဘာသာရေးကွဲပြားမှုနှင့် Igboland ရှိ သဟဇာတရှိသော ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှုနှင့် ၎င်း၏လုပ်ငန်းဆောင်တာဆက်စပ်မှုကို ခြေရာခံပါသည်။ ၎င်းသည် ထုတ်ဝေထားသော အလုပ်များ၊ အင်တာဗျူးများနှင့် လက်ရာများမှ ၎င်း၏ အချက်အလက်များကို ထုတ်ယူသည်။ ဘာသာအသစ်များ ပေါ်ပေါက်လာသည်နှင့်အမျှ Igbo ဘာသာရေးအခင်းအကျင်းသည် ရှိရင်းစွဲနှင့် ပေါ်ပေါက်လာသော ဘာသာတရားများကြားတွင် ပါဝင်မှု သို့မဟုတ် သီးသန့်တည်ရှိနေစေရန်၊ Igbo ၏ ရှင်သန်မှုအတွက် ဆက်လက်ကွဲပြားပြီး/သို့မဟုတ် လိုက်လျောညီထွေဖြစ်အောင် ဆက်လက်လုပ်ဆောင်သွားမည်ဖြစ်ကြောင်း ၎င်းကဆိုသည်။

Share

လုပ်ဆောင်မှုတွင် ရှုပ်ထွေးမှု- မြန်မာနိုင်ငံနှင့် နယူးယောက်ရှိ ဘာသာပေါင်းစုံ ဆွေးနွေးပွဲနှင့် ငြိမ်းချမ်းရေးဖော်ဆောင်မှု

နိဒါန်း ပဋိပက္ခဖြေရှင်းရေးအသိုက်အဝန်းအတွက် ယုံကြည်ချက်အတွင်း ပဋိပက္ခများဖြစ်ပေါ်စေရန် ပေါင်းစပ်ထားသော အကြောင်းရင်းများစွာ၏ အပြန်အလှန်အကျိုးသက်ရောက်မှုကို နားလည်ရန် အရေးကြီးသည်...

Share

မလေးရှားတွင် အစ္စလာမ်နှင့် လူမျိုးရေးဘာသာသို့ ကူးပြောင်းခြင်း။

ဤစာတမ်းသည် မလေးရှားရှိ လူမျိုးရေး မလေးအမျိုးသားရေးဝါဒ နှင့် ရာထူးကြီးမြင့်လာမှုအပေါ် အာရုံစိုက်သည့် ပိုမိုကြီးမားသော သုတေသနပရောဂျက်၏ အပိုင်းဖြစ်သည်။ မလေးအမျိုးသားရေးဝါဒ ထွန်းကားလာမှုသည် အကြောင်းအမျိုးမျိုးကြောင့်ဟု ယူဆနိုင်သော်လည်း၊ ဤစာတမ်းသည် မလေးရှားရှိ အစ္စလမ်ဘာသာကူးပြောင်းခြင်းဥပဒေအပေါ် အထူးအလေးပေးထားပြီး ၎င်းသည် မလေးလူမျိုးတို့၏ လွှမ်းမိုးချုပ်ကိုင်မှုကို အားဖြည့်ပေးသည်ဖြစ်စေ၊ မလေးရှားနိုင်ငံသည် ၁၉၅၇ ခုနှစ်တွင် ဗြိတိသျှတို့ထံမှ လွတ်လပ်ရေးရရှိခဲ့ပြီး လူမျိုးပေါင်းစုံနှင့် ဘာသာပေါင်းစုံ ကိုးကွယ်သည့်နိုင်ငံဖြစ်သည်။ အကြီးဆုံးလူမျိုးစုဖြစ်သည့် မလေးလူမျိုးများသည် အစ္စလမ်ဘာသာကို ဗြိတိသျှကိုလိုနီအုပ်ချုပ်စဉ်အတွင်း နိုင်ငံတွင်းသို့ ယူဆောင်လာခဲ့ကြသော အခြားလူမျိုးစုများနှင့် ခွဲထုတ်ထားသည့် ၎င်းတို့၏ကိုယ်ပိုင်လက္ခဏာအဖြစ် အစ္စလာမ်ဘာသာကို အမြဲတစေ ရှုမြင်ကြသည်။ အစ္စလာမ်သည် တရားဝင်ဘာသာဖြစ်သော်လည်း ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေတွင် မလေးရှားလူမျိုးမဟုတ်သော အခြားဘာသာဝင်များဖြစ်သည့် တရုတ်နှင့် အိန္ဒိယလူမျိုးများ ငြိမ်းချမ်းစွာ ကိုးကွယ်ခွင့်ပြုထားသည်။ သို့သော်လည်း မလေးရှားတွင် မူဆလင် လက်ထပ်ထိမ်းမြားခြင်းကို ထိန်းချုပ်သည့် အစ္စလာမ့်ဥပဒေတွင် မွတ်စလင်မဟုတ်သူများသည် မွတ်စလင်များနှင့် လက်ထပ်လိုပါက အစ္စလာမ်ဘာသာသို့ ကူးပြောင်းရမည်ဟု ပြဌာန်းထားသည်။ ဤစာတမ်းတွင်၊ မလေးရှားရှိ လူမျိုးရေး မလေး အမျိုးသားရေး စိတ်ဓာတ် ခိုင်မာစေရန် အစ္စလမ်ဘာသာ ကူးပြောင်းခြင်း ဥပဒေအား လက်နက်သဖွယ်အဖြစ် အသုံးပြုခဲ့သည် ဟု ကျွန်ုပ် စောဒကတက်ပါသည်။ ပဏာမအချက်အလက်များကို မလေးလူမျိုးမဟုတ်သူနှင့် လက်ထပ်ထားသော မလေးမူဆလင်များနှင့် တွေ့ဆုံမေးမြန်းမှုများအပေါ် အခြေခံ၍ စုဆောင်းခဲ့သည်။ အင်တာဗျူးဖြေဆိုသူ အများစုသည် အစ္စလာမ်ဘာသာသို့ အစ္စလာမ်ဘာသာသို့ ပြောင်းလဲရန် လိုအပ်ကြောင်း အစ္စလာမ့်ဘာသာနှင့် နိုင်ငံတော်ဥပဒေ၏ လိုအပ်ချက်အရ ရလဒ်များက ပြသခဲ့သည်။ ထို့အပြင် မလေးမဟုတ်သူများသည် အစ္စလာမ်ဘာသာသို့ ကူးပြောင်းရန် အကြောင်းပြချက်မရှိသည့်အပြင် လက်ထပ်ပြီးပါက သားသမီးများကို အဆင့်အတန်းနှင့် အခွင့်ထူးများပါရှိသည့် ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေပါအတိုင်း မလေးလူမျိုးများအဖြစ် အလိုအလျောက် သတ်မှတ်ကြမည်ဖြစ်သည်။ အစ္စလမ်ဘာသာသို့ ကူးပြောင်းလာသော မလေးမဟုတ်သူများ၏ အမြင်များသည် အခြားသော ပညာရှင်များမှ ပြုလုပ်ခဲ့သည့် ဒုတိယ အင်တာဗျူးများအပေါ် အခြေခံထားသည်။ မွတ်ဆလင်တစ်ဦးဖြစ်ရခြင်းမှာ မလေးလူမျိုးဖြစ်ခြင်းနှင့် ဆက်စပ်နေသောကြောင့် ဘာသာကူးပြောင်းသော မလေးမဟုတ်သူများစွာသည် ၎င်းတို့၏ ဘာသာရေးနှင့် လူမျိုးရေးဝိသေသလက္ခဏာကို လုယက်ခံရကာ တိုင်းရင်းသား မလေးယဉ်ကျေးမှုကို လက်ခံယုံကြည်ရန် ဖိအားများခံစားရသည်။ ဘာသာကူးပြောင်းခြင်းဥပဒေအား ပြောင်းလဲရာတွင် ခက်ခဲနိုင်သော်လည်း ကျောင်းများနှင့် အစိုးရကဏ္ဍများတွင် ဘာသာပေါင်းစုံ ဆွေးနွေးပွဲများ ဖွင့်လှစ်ခြင်းသည် ဤပြဿနာကို ကိုင်တွယ်ဖြေရှင်းရန် ပထမခြေလှမ်းဖြစ်နိုင်သည်။

Share

မြေယာအခြေခံအရင်းအမြစ်များအတွက် လူမျိုးရေးနှင့် ဘာသာရေးဆိုင်ရာ အထောက်အထားများကို ပုံဖော်ခြင်း ပြိုင်ပွဲ- နိုင်ဂျီးရီးယားအလယ်ပိုင်းရှိ Tiv တောင်သူများနှင့် သင်းအုပ်ဆရာ ပဋိပက္ခများ

Abstract နိုင်ဂျီးရီးယားအလယ်ပိုင်းရှိ Tiv သည် လယ်ယာမြေများရရှိရေးအာမခံချက်ပေးရန် ရည်ရွယ်၍ လူစုခွဲအခြေချနေထိုင်သည့် တောင်သူလယ်သမားအများစုဖြစ်သည်။ ဖူလာနီ၏…

Share