Tigray ရှိ စစ်ပွဲ- လူမျိုးရေး ဘာသာရေး ဖျန်ဖြေရေး နိုင်ငံတကာ ဗဟို၏ ထုတ်ပြန်ချက်
လူမျိုးဘာသာ-ဘာသာရေး ဖျန်ဖြေရေး နိုင်ငံတကာဗဟိုဌာနသည် Tigray တွင် ဖြစ်ပွားနေသော စစ်ပွဲကို ပြင်းထန်စွာ ရှုတ်ချပြီး ရေရှည်တည်တံ့သော ငြိမ်းချမ်းရေးကို ဖော်ဆောင်ရန် တောင်းဆိုထားသည်။
သန်းပေါင်းများစွာ အိုးမဲ့အိမ်မဲ့ဖြစ်ခဲ့ရပြီး သိန်းပေါင်းများစွာ အလွဲသုံးစားလုပ်ခံခဲ့ရပြီး ထောင်ပေါင်းများစွာ သေဆုံးခဲ့ရသည်။ အစိုးရက လူသားချင်းစာနာထောက်ထားမှုဆိုင်ရာ အပစ်အခတ်ရပ်စဲကြောင်း ကြေညာထားသော်လည်း ဒေသအတွင်း စားနပ်ရိက္ခာနှင့် ဆေးဝါးအနည်းငယ်သာ ဝင်ရောက်နေပြီး မီဒီယာသတင်းအနည်းငယ်သာ ထွက်ပေါ်နေသဖြင့် လုံးဝမီးပျက်နေဆဲဖြစ်သည်။
ယူကရိန်းအပေါ် ရုရှားက ဆက်လက် ရန်စလာမှုကို ကမ္ဘာကြီးက မှန်ကန်စွာ ဆန့်ကျင်နေသောကြောင့် အီသီယိုးပီးယားလူမျိုးများ ကြုံတွေ့နေရသော သည်းမခံနိုင်သော အခြေအနေများကို မမေ့သင့်ပါ။
လူမျိုးဘာသာ-ဘာသာရေး ဖျန်ဖြေရေး နိုင်ငံတကာဗဟိုဌာနက နှစ်ဖက်စလုံးအား ရန်လိုမှုများ ရပ်စဲရေးကို လေးစားရန်နှင့် ငြိမ်းချမ်းရေး စေ့စပ်ဆွေးနွေးမှုများကို အောင်မြင်စွာ လုပ်ဆောင်ရန် တောင်းဆိုထားသည်။ Tigray ပြည်သူများထံသို့ အစားအစာ၊ ရေ၊ ဆေးဝါးနှင့် အခြားလိုအပ်သည့်ပစ္စည်းများ ပေးပို့နိုင်ရေးအတွက် လူသားချင်းစာနာထောက်ထားမှုစင်္ကြံများ ချက်ချင်းဖွင့်ပေးရန်လည်း ကျွန်ုပ်တို့ တောင်းဆိုထားသည်။
အီသီယိုးပီးယား၏ လူမျိုးပေါင်းစုံ၏အမွေဆိုးများကို လုံလောက်စွာဖြေရှင်းနိုင်သော အုပ်ချုပ်ရေးဆိုင်ရာမူဘောင်တစ်ခုချမှတ်ခြင်း၏ ရှုပ်ထွေးမှုကို ကျွန်ုပ်တို့အသိအမှတ်ပြုသော်လည်း Tigray ပဋိပက္ခအတွက် အကောင်းဆုံးအဖြေသည် အီသီယိုးပီးယားနိုင်ငံမှလာမည်ဖြစ်ပြီး A3+1 ဖျန်ဖြေရေးအဖွဲ့မှ ချမှတ်ထားသော မူဘောင်ကို ပံ့ပိုးပေးမည်ဟု ကျွန်ုပ်တို့ယုံကြည်ပါသည်။ လက်ရှိဖြစ်ပေါ်နေသော အကျပ်အတည်းကို အဆုံးသတ်ရန်။ 'အမျိုးသားတွေ့ဆုံဆွေးနွေးပွဲ' လုပ်ငန်းစဉ်သည် ဤအကျပ်အတည်းအတွက် အလားအလာရှိသော သံတမန်နည်းလမ်းဖြင့် ဖြေရှင်းချက်တစ်ခုအတွက် မျှော်လင့်ချက်ကို ပေးဆောင်ထားပြီး ဥပဒေပြုခြင်း၏ အခြားရွေးချယ်စရာအဖြစ် မလုပ်ဆောင်နိုင်သော်လည်း အားပေးရမည်ဖြစ်သည်။
Abiy Ahmed နှင့် Debretsion Gebremichael တို့သည် ပဋိပက္ခများကို တတ်နိုင်သမျှ အမြန်ဖြေရှင်းနိုင်ပြီး အရပ်သားများ အမြဲတစေ ထပ်တလဲလဲ အကြမ်းဖက်မှု သံသရာမှ လွတ်ကင်းစေရန် အချင်းချင်း မျက်နှာချင်းဆိုင် စေ့စပ်ညှိနှိုင်းမှုများ စတင်ရန် ကျွန်ုပ်တို့ တောင်းဆိုထားသည်။
အစိုးရ၊ Eritrean တပ်ဖွဲ့များနှင့် TPLF တို့က ကျူးလွန်ခဲ့သည့် ဖြစ်နိုင်ချေရှိသော စစ်ရာဇ၀တ်မှုများကို နိုင်ငံတကာအဖွဲ့အစည်းများအား စုံစမ်းစစ်ဆေးခွင့်ပြုရန် ခေါင်းဆောင်များအားလည်း ကျွန်ုပ်တို့ တောင်းဆိုထားသည်။
လူသားမျိုးနွယ်စု၏ ယဉ်ကျေးမှုထည်ထည်ကို များစွာတန်ဖိုးရှိစေသောကြောင့် ယဉ်ကျေးမှုအမွေအနှစ်နေရာများကို ထိန်းသိမ်းစောင့်ရှောက်ရန် နှစ်ဖက်စလုံးက အစွမ်းကုန် ကြိုးပမ်းကြရမည်ဖြစ်သည်။ ဘုန်းကြီးကျောင်းများကဲ့သို့သော နေရာများသည် သမိုင်းဝင်၊ ယဉ်ကျေးမှုနှင့် ဘာသာရေးတန်ဖိုးများ ကြီးမားသောကြောင့် ထိန်းသိမ်းထားသင့်သည်။ သီလရှင်များ၊ ဘုန်းကြီးများနှင့် အခြားဘာသာရေးဆရာများသည် ၎င်းတို့၏ မူရင်းတိုင်းရင်းသား နောက်ခံကို မည်သို့ပင်ဖြစ်စေ မနှောင့်ယှက်သင့်ပါ။
အရပ်သားများအား တရားမျှတသော တရားစီရင်ခွင့် ရပိုင်ခွင့်ကို အာမခံထားသင့်ပြီး တရားလက်လွတ် သတ်ဖြတ်ခြင်းနှင့် လူမဆန်သော လိင်ပိုင်းဆိုင်ရာ အကြမ်းဖက်မှုများကို ကျူးလွန်သူများအား တာဝန်ခံသင့်သည်။
နှစ်ဖက်စလုံးမှ ခေါင်းဆောင်များသည် ၎င်းတို့၏ အတိတ်ပြဿနာများကို ဖြေရှင်းရန်၊ လက်ရှိဖြစ်ပေါ်နေသော လူသားချင်းစာနာထောက်ထားမှုဆိုင်ရာ အကျပ်အတည်းကို ကိုင်တွယ်ဖြေရှင်းရန်၊ အာဏာသိမ်းယူခြင်းကို ရပ်တန့်ကာ အချင်းချင်း သစ္စာရှိရှိ ဖြေရှင်းရန် ကတိကဝတ်ပြုသည်အထိ ဤရက်စက်ကြမ်းကြုတ်သောစစ်ပွဲသည် ပြီးဆုံးမည်မဟုတ်ပေ။
မကြာသေးမီက ပစ်ခတ်တိုက်ခိုက်မှုများ ရပ်စဲရေးသည် အပြုသဘောဆောင်သော ခြေလှမ်းတစ်လှမ်းဖြစ်သော်လည်း နောင်လာနောက်သား မျိုးဆက်များအတွက် ရေရှည်တည်မြဲသော အရပ်ဘက်လူ့အဖွဲ့အစည်းကို အာမခံနိုင်သည့် ရေရှည်ငြိမ်းချမ်းရေး သဘောတူညီချက်တစ်ခု ရှိရမည်ဖြစ်သည်။ နိုင်ငံတကာ ဖျန်ဖြေရေးတွင် အဓိကအခန်းကဏ္ဍမှ ပါဝင်သင့်သော်လည်း ၎င်းသည် မည်သို့ဖြစ်လာနိုင်သည်ကို အီသီယိုးပီးယားများနှင့် ၎င်းတို့၏ ခေါင်းဆောင်မှုတွင် ချန်ထားခဲ့သည်မှာ အကောင်းဆုံးဖြစ်သည်။
အောင်မြင်ပြီး လွတ်လပ်သော အီသီယိုးပီးယားနိုင်ငံသည် ဤဆိုးရွားလှသောစစ်ပွဲ၏ပြာပုံမှ လွတ်မြောက်ရန်၊ နှစ်ဖက်စလုံးမှ ခေါင်းဆောင်များသည် စစ်ရာဇ၀တ်မှုများအတွက် တာဝန်ရှိသူများကို တာဝန်ခံစေပြီး အပေးအယူလုပ်ရန် ဆန္ဒရှိရမည်ဖြစ်သည်။ ကျန်အီသီယိုးပီးယားကို တိုက်မိနေသော Tigray ကို တွင်းကျနေသည့် အနေအထားသည် မူလအားဖြင့် ရေရှည်မတည်တံ့နိုင်ဘဲ အနာဂတ်တွင် နောက်ထပ်စစ်ပွဲတစ်ခုဆီသို့ ဦးတည်သွားမည်ဖြစ်သည်။
ICERM သည် ဒေသတွင်းတွင် အောင်မြင်သော သံတမန်ရေးအရ ဖြေရှင်းချက်နှင့် ငြိမ်းချမ်းရေးကို ရရှိရန် အထိရောက်ဆုံး နည်းလမ်းဖြစ်သည်ဟု ကျွန်ုပ်တို့ ယုံကြည်သည့် ဂရုတစိုက် ဖွဲ့စည်းထားသော ဖျန်ဖြေရေး လုပ်ငန်းစဉ်ကို တောင်းဆိုပါသည်။
ငြိမ်းချမ်းရေးသည် တရားမျှတမှုဖြင့် အောင်မြင်ရမည်၊ မဟုတ်ပါက ပဋိပက္ခများ ထပ်မံမပေါ်လွင်သေးဘဲ အရပ်သားများက ကြီးကြီးကျယ်ကျယ် ပေးဆောင်ရသည့်အထိ အချိန်ကာလတစ်ခုသာ ရှိသေးသည်။
အီသီယိုးပီးယားရှိ ပဋိပက္ခစနစ်များ- အစုအဖွဲ့ ဆွေးနွေးချက်
ပါဝင်ဆွေးနွေးသူများသည် အီသီယိုးပီးယားရှိ Tigray-Conflict ကို အီသီယိုးပီးယားရှိ လူမှုရေးစည်းလုံးညီညွတ်မှုနှင့် အကွဲကွဲအပြားပြားဖြစ်စေရန် အဓိကတွန်းအားအဖြစ် သမိုင်းဝင်ဇာတ်ကြောင်းများ၏ အခန်းကဏ္ဍကို အာရုံစိုက်ဆွေးနွေးခဲ့ကြသည်။ အမွေအနှစ်ကို ခွဲခြမ်းစိတ်ဖြာမှုဆိုင်ရာ မူဘောင်တစ်ခုအဖြစ် အသုံးပြုခြင်းဖြင့်၊ အဖွဲ့သည် အီသီယိုးပီးယား၏ လူမှု-နိုင်ငံရေး ဖြစ်ရပ်မှန်များနှင့် လက်ရှိစစ်ပွဲကို တွန်းအားပေးနေသည့် အီသီယိုးပီးယား၏ လူမှုနိုင်ငံရေး သဘောတရားများကို နားလည်သဘောပေါက်စေသည်။
ရက်စွဲ- မတ်လ 12 ရက် 2022 နံနက် 10 နာရီ။
ဟောပြော:
Dr. Hagos Abrha Abay, University of Hamburg, Germany; စာမူယဉ်ကျေးမှုလေ့လာရေးစင်တာမှ ပါရဂူဘွဲ့ယူသူ။
ဒေါက်တာ Wolbert GC Smidt၊ The Friedrich-Shiller-University Jena၊ ဂျာမနီ၊ လူမျိုးစုသမိုင်းပညာရှင်၊ အာဖရိကအရှေ့မြောက်ပိုင်းကို အာရုံစိုက်သည့် သမိုင်းဆိုင်ရာနှင့် မနုဿဗေဒဆိုင်ရာ အကြောင်းအရာများအကြောင်း အဓိကအားဖြင့် သုတေသနဆောင်းပါး 200 ကျော်ရှိသည်။
မစ္စ Weyni Tesfai၊ Cologne တက္ကသိုလ်မှ ကျောင်းသားဟောင်း၊ အာဖရိကလေ့လာရေးနယ်ပယ်တွင် ယဉ်ကျေးမှုမနုဿဗေဒပညာရှင်နှင့် သမိုင်းပညာရှင်။
Panel ၏ ဥက္ကဌ-
ကနေဒါနိုင်ငံ Kingston၊ Ontario ရှိ Queen's University မှ ပါမောက္ခနှင့် Queen's National Scholar ဒေါက်တာ Awet T. Weldemichael သူသည် Canada Royal Society of Canada, College of New Scholars ၏ အဖွဲ့ဝင်ဖြစ်သည်။ သူသည် ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့် ပြောဆို၊ ရေးသား၊ ထုတ်ဝေခဲ့သည့် အာဖရိကဦးချို၏ ခေတ်ပြိုင်သမိုင်းနှင့် နိုင်ငံရေးဆိုင်ရာ ကျွမ်းကျင်သူဖြစ်သည်။