Wat er is gebeurd? Historische achtergrond van het conflict

Bij de Oekraïense presidentsverkiezingen van 2004, waarin de Oranje Revolutie plaatsvond, stemde het oosten op Viktor Janoekovitsj, een favoriet van Moskou. West-Oekraïne stemde op Viktor Joesjtsjenko, die voorstander was van sterkere banden met het Westen. Bij de tweede stemming waren er beschuldigingen van kiezersfraude met bijna 1 miljoen extra stemmen ten gunste van de pro-Russische kandidaat, dus gingen de aanhangers van Joesjenko de straat op om te eisen dat de uitslag nietig werd verklaard. Dit werd gesteund door de EU en de VS. Rusland steunde duidelijk Janoekovitsj, en het Oekraïense Hooggerechtshof oordeelde dat een herhaling nodig was.

Snel vooruit naar 2010, toen Joesjenko werd opgevolgd door Janoekovitsj in een verkiezing die als eerlijk werd beschouwd. Vier jaar van een corrupte en pro-Russische regering later, tijdens de Euromaidan-revolutie, werden de gebeurtenissen gevolgd door een reeks veranderingen in het sociaal-politieke systeem van Oekraïne, waaronder de vorming van een nieuwe interim-regering, het herstel van de vorige grondwet en een oproep presidentsverkiezingen te houden. Het verzet tegen de Euromaidan resulteerde in de annexatie van de Krim, de invasie van Oost-Oekraïne door Rusland en wakkerde het separatistische sentiment in de Donbass opnieuw aan.

Elkaars verhalen – Hoe elke groep de situatie begrijpt en waarom

Donbass-separatisten' Verhaal 

Positie: De Donbass, inclusief Donetsk en Loehansk, moeten de vrijheid hebben om zichzelf onafhankelijk te verklaren en zelfbestuur te voeren, aangezien zij uiteindelijk hun eigen belangen voor ogen hebben.

Interesses:

Legitimiteit van de regering: Wij beschouwen de gebeurtenissen van 18 tot 20 februari 2014 als een onwettige machtsovername en kaping van een protestbeweging door rechtse Oekraïense nationalisten. De onmiddellijke steun die de nationalisten uit het Westen kregen, duidt erop dat dit een truc was om de greep van een pro-Russische regering op de macht te verkleinen. De acties van de rechtse Oekraïense regering om de rol van het Russisch als tweede taal te verzwakken door de poging tot nietigverklaring van de wet inzake regionale talen en het afwijzen van de meeste separatisten als door het buitenland gesteunde terroristen, doen ons concluderen dat de huidige regering van Petro Porosjenko geen rekening houdt met rekening houden met onze zorgen bij de overheid.

Cultureel behoud: Wij beschouwen onszelf etnisch verschillend van de Oekraïners, omdat we vóór 1991 ooit deel uitmaakten van Rusland. Een groot deel van ons in de Donbass (16 procent) vindt dat we volledig onafhankelijk moeten zijn en een vergelijkbaar aantal vindt dat we een grotere autonomie moeten hebben. Onze taalrechten moeten worden gerespecteerd.

Economisch welzijn: Een potentiële toetreding van Oekraïne tot de Europese Unie zou negatieve gevolgen hebben voor onze productiebasis uit het Sovjettijdperk in het oosten, omdat opname in de Gemeenschappelijke Markt ons zou blootstellen aan slopende concurrentie van goedkopere productie uit West-Europa. Bovendien hebben de bezuinigingsmaatregelen die vaak worden gesteund door de EU-bureaucratie vaak welvaartvernietigende effecten op de economieën van nieuw aanvaarde lidstaten. Om deze redenen willen wij binnen de douane-unie met Rusland opereren.

Precedent: Net als bij de voormalige Sovjet-Unie zijn er veel voorbeelden geweest van functionerende naties die ontstonden na de ontbinding van grotere, etnisch diverse staten. Gevallen als Montenegro, Servië en Kosovo bieden voorbeelden die we zouden kunnen volgen. Wij beroepen ons op deze precedenten bij het bepleiten van onze pleidooi voor onafhankelijkheid van Kiev.

Oekraïense eenheid – De Donbass moet deel blijven uitmaken van Oekraïne.

Positie: De Donbass is een integraal onderdeel van Oekraïne en mag zich niet afscheiden. In plaats daarvan zou het land moeten proberen zijn problemen op te lossen binnen de huidige bestuursstructuur van Oekraïne.

Interesses:

Legitimiteit van het proces: De referenda die op de Krim en de Donbass werden gehouden, kregen geen goedkeuring van Kiev en zijn dus illegaal. Bovendien doet de steun van Rusland voor het oosterse separatisme ons geloven dat de onrust in de Donbass voornamelijk wordt veroorzaakt door de Russische wens om de Oekraïense soevereiniteit te ondermijnen, en dat de eisen van de separatisten dus verwant zijn aan de eisen van Rusland.

Cultureel behoud: Wij erkennen dat Oekraïne etnische verschillen kent, maar wij geloven dat de beste weg voorwaarts voor onze beide volkeren een voortgaande centralisatie binnen dezelfde natiestaat is. Sinds de onafhankelijkheid in 1991 erkennen wij het Russisch als een belangrijke regionale taal. We erkennen verder dat slechts ongeveer 16 procent van de inwoners van de Donbass, volgens de enquête van het Kiev International Institute of Sociology uit 2014, volledige onafhankelijkheid steunt.

Economisch welzijn: Toetreding van Oekraïne tot de Europese Unie zou een gemakkelijke manier zijn om beter betaalde banen en lonen voor onze economie te krijgen, inclusief het verhogen van het minimumloon. Integratie met de EU zou ook de kracht van onze democratische regering vergroten en de corruptie bestrijden die ons dagelijks leven beïnvloedt. Wij zijn van mening dat de Europese Unie ons de beste weg voor onze ontwikkeling biedt.

Precedent: De Donbass is niet de eerste regio die belangstelling toont voor separatisme vanuit een grotere natiestaat. Door de geschiedenis heen hebben andere substatelijke nationale eenheden separatistische tendensen tot uitdrukking gebracht die óf onderdrukt óf weggelokt zijn. Wij geloven dat separatisme kan worden voorkomen, zoals in het geval van de Baskische regio van Spanje, die niet langer een onafhankelijke oriëntatie ondersteunt vis-a-vis Spanje.

Mediation Project: Mediation Case Study ontwikkeld door Manuel Mas Cabrera, 2018