Ufulu wa Catalan - Mikangano ya Umodzi wa ku Spain
Chinachitika ndi chiyani? Mbiri Yakale ya Kusamvana
Pa Okutobala 1, 2017, Catalonia, dziko la Spain, lidachita referendum yokhudza ufulu wodzilamulira kuchokera ku Spain. 43% ya anthu aku Catalan adavota, ndipo mwa omwe adavota, 90% adakomera ufulu wodzilamulira. Dziko la Spain lidalengeza kuti referendumyo ndi yoletsedwa ndipo inanena kuti salemekeza zotsatira.
Gulu lofuna ufulu wodzilamulira la Catalan lidadzukanso kutsatira mavuto azachuma mu 2008 atanama. Kusowa kwa ntchito ku Catalonia kunakula, monganso malingaliro akuti boma lapakati la Spain ndi lomwe linali ndi udindo, komanso kuti Catalonia idzachita bwino ngati ingathe kugwira ntchito palokha. Catalonia idalimbikitsa kuti pakhale kudziyimira pawokha koma pamlingo wadziko lonse mu 2010 Spain idakana zosintha zomwe Catalonia adafuna, ndikulimbitsa chifundo chaufulu.
Tikayang'ana m'mbuyo, kutha kwa ufumu wa Spain chifukwa cha kupambana kwa kayendetsedwe ka ufulu wa atsamunda ndi nkhondo ya Spanish-America inafooketsa dziko la Spain, zomwe zinapangitsa kuti pakhale nkhondo yapachiweniweni. Pamene General Franco, wolamulira wankhanza wachifasisti, anaphatikiza dzikolo mu 1939, analetsa chinenero cha Chikatalani. Zotsatira zake, gulu lodziyimira pawokha la Catalan limadziona ngati lodana ndi fascist. Izi zadzetsa mkwiyo pakati pa ogwirizana ndi mabungwe ena, omwe amadzionanso ngati odana ndi fascist, ndipo amawona kuti akugawidwa mopanda chilungamo.
Nkhani za Wina ndi Mnzake - Momwe Munthu Aliyense Amamvetsetsa Mkhalidwewo ndi Chifukwa Chiyani
Ufulu wa Catalan – Catalonia ayenera kuchoka ku Spain.
Udindo: Catalonia iyenera kulandiridwa ngati dziko lodziyimira palokha, lomasuka kudzilamulira komanso osatsatira malamulo a Spain.
Chidwi:
Kuvomerezeka kwa Ndondomeko: Anthu ambiri aku Catalan amakonda ufulu wodzilamulira. Monga Purezidenti wathu waku Catalan Carles Puidgemont adalankhula m'mawu ake ku European Union, "Kusankha mwa demokalase tsogolo la dziko si mlandu." Tikugwiritsa ntchito kuvota ndi zionetsero, zomwe ndi njira zamtendere, kuti tipange zofuna zathu. Sitingadalire Nyumba ya Senate, yomwe imathandizira Prime Minister Mariano Rajoy, kutichitira chilungamo. Tawona kale ziwawa za apolisi mdziko muno pomwe tidapanga chisankho. Anayesa kusokoneza ufulu wathu wodzilamulira. Chimene sanazindikire n’chakuti zimenezi zimangolimbitsa nkhani yathu.
Kuteteza Chikhalidwe: Ndife mtundu wakale. Tinakakamizika kuloŵa ku Spain ndi wolamulira wankhanza wachifasisti Franco mu 1939, koma sitidzilingalira kukhala Achispanya. Tikufuna kugwiritsa ntchito zilankhulo zathu pagulu komanso kutsatira malamulo anyumba yamalamulo athu. Chikhalidwe chathu cha chikhalidwe chinaponderezedwa pansi pa ulamuliro wankhanza wa Franco. Timazindikira kuti tili pachiwopsezo chotaya zomwe sitisunga.
Ubwino Wachuma: Catalonia ndi dziko lotukuka. Thandizo lathu lamisonkho likunena kuti sizipereka zambiri monga momwe timachitira. Imodzi mwa mawu a gulu lathu ndi yakuti, “Madrid imatibera”—osati kudzilamulira kwathu kokha, komanso chuma chathu. Kuti tigwire ntchito patokha, tingadalire kwambiri ubale wathu ndi mamembala ena a European Union. Tikuchita bizinesi ndi EU ndipo tikufuna kupitiliza maubwenzi amenewo. Takhazikitsa kale mishoni zakunja ku Catalonia. Tikukhulupirira kuti EU izindikira dziko latsopano lomwe tikupanga, koma tikudziwa kuti tikufunikanso kuvomerezedwa ndi Spain, kuti tikhale membala.
Chitsanzo: Tikupempha European Union kuti itivomereze. Tingakhale dziko loyamba kusiya membala wa Eurozone, koma kupangidwa kwa mayiko atsopano sizinthu zatsopano ku Ulaya. Kugawikana kwa maiko komwe kunakhazikitsidwa pambuyo pa Nkhondo Yadziko II sikuli kokhazikika. Soviet Union inagaŵikana kukhala mayiko odzilamulira pambuyo pa kugaŵanika kwake, ndipo ngakhale posachedwapa, ambiri ku Scotland akhala akukakamizika kuchoka ku United Kingdom. Kosovo, Montenegro, ndi Serbia zonse ndi zatsopano.
Spanish Unity - Catalonia iyenera kukhalabe dziko la Spain.
Udindo: Catalonia ndi dziko ku Spain ndipo sayenera kuyesa kudzipatula. M'malo mwake iyenera kufunafuna kukwaniritsa zosowa zake mkati mwa dongosolo lomwe lilipo.
Chidwi:
Kuvomerezeka kwa Ndondomeko: La Okutobala 1st referendum inali yoletsedwa komanso yodutsa malire a Constitution yathu. Apolisi akumaloko adalola kuti kuvota kopanda chilolezo kuchitike, zomwe akanayenera kuchita kuti aletse. Tinayenera kuitana apolisi a dzikolo kuti athetse vutolo. Takonza zoti tichite chisankho chatsopano chovomerezeka, chomwe tikukhulupirira kuti chidzabwezeretsa ubwino ndi demokalase. Pakadali pano, Prime Minister wathu Mariano Rajoy akugwiritsa ntchito Article 155 kuchotsa Purezidenti waku Catalan Carles Puidgemont paudindo, ndikuimba wamkulu wa apolisi aku Catalan a Josep Lluis Trapero kuti ndi woukira boma.
Kuteteza Chikhalidwe: Spain ndi dziko losiyanasiyana lopangidwa ndi zikhalidwe zosiyanasiyana, chilichonse chomwe chimathandizira kuzindikirika kwadziko. Tili ndi zigawo khumi ndi zisanu ndi ziwiri, ndipo timalumikizidwa limodzi kudzera m'zilankhulo, chikhalidwe, komanso kuyenda momasuka kwa mamembala athu. Anthu ambiri ku Catalonia amamva kuti ndi anthu a ku Spain. Pachisankho chovomerezeka chapitachi, 40% adavotera ovomereza mgwirizano. Kodi adzakhala ochepa ozunzidwa ngati ufulu ukupita patsogolo? Kudziwika sikuyenera kukhala kosiyana. N'zotheka kunyadira kukhala Spanish ndi Catalan.
Ubwino Wachuma: Catalonia ndiyomwe yathandizira kwambiri pachuma chathu chonse ndipo akanati adzipatula, tikadataya. Tikufuna kuchita zomwe tingathe kuti tipewe zotayikazo. M’poyenera kuti madera olemera athandize osauka. Catalonia ili ndi ngongole ku boma la dziko la Spain, ndipo ikuyembekezeka kupereka nawo gawo pakubweza ngongole za Spain kumayiko ena. Iwo ali ndi udindo umene ayenera kuzindikira. Kuphatikiza apo, chipwirikiti chonsechi ndi choipa kwa zokopa alendo ndi chuma chathu. Kuchokako kudzapwetekanso ku Catalonia chifukwa makampani akuluakulu sangafune kuchita bizinesi kumeneko. Mwachitsanzo, Sabadell yasamutsa kale likulu lawo kudera lina.
Chitsanzo: Catalonia si dera lokhalo ku Spain lomwe lidawonetsa chidwi chofuna kudzipatula. Tawona gulu lodziyimira pawokha la Basque likugonjetsedwa ndikusinthidwa. Tsopano, anthu ambiri a ku Spain m'chigawo cha Basque amakonda kusonyeza kukhutira ndi ubale wawo ndi boma lalikulu. Tikufuna kusunga mtendere osati kutsegulanso chidwi chofuna kudziyimira pawokha kumadera ena aku Spain.
Pulojekiti ya Mediation: Phunziro la Nkhani la Mediation lopangidwa ndi Laura Waldman, 2017