Fa'agata i le taimi o Taua ma Fa'alelotu: Le Va'aiga a le UN
Lauga iloga na fofogaina i le 2015 Annual International Conference on Ethnic and Religious Conflict Resolution and Peacebuilding na faia i Niu Ioka ia Oketopa 10, 2015 e le International Center for Ethno-Religious Mediation.
Fofoga Fetalai:
Curtis Raynold, Failautusi, Komiti Faufautua a le Failautusi Aoao i Mataupu Tau Fa'atama'ia, Ofisa o Malo Aufaatasi mo Mataupu Tau Fa'aleaga, United Nations Headquarters, Niu Ioka.
Ou te fiafia tele i loʻu i ai iinei i lenei taeao e talanoa atu ia te oe e uiga i le galuega a Malo Aufaatasi, aemaise lava, o le Ofisa o Malo Aufaatasi i Faiga Faʻaleagaina (UNODA) ma ana taumafaiga e faʻatalanoaina faʻapogai uma o feteʻenaʻiga faʻaauupegaina mai le vaaiga. o le fa'aleaga.
Faafetai i le International Center for Ethno-Religious Mediation (ICERM) mo le faʻatulagaina o lenei fonotaga taua. E oo mai a o tatou faailogaina le 70th anniversary o Malo Aufaatasi lea sa taulamua i le fausiaina o le filemu ma le puipuiga o feeseeseaiga i le lalolagi atoa mo le fitusefulu tausaga. O le mea lea, matou te viia galuega le vaivai a faʻalapotopotoga faʻalapotopotoga lautele e pei o oe e atiaʻe isi auala e puipuia ai ma foia feteʻenaʻiga faʻaauupegaina ma aʻoaʻoina tagata e uiga i lamatiaga o feteʻenaʻiga faʻale-aganuʻu ma faʻalotu.
O faʻalapotopotoga a le sosaiete lautele ua faia sao tetele i le faʻaleagaina o auupega, ma o le Ofisa o Malo Aufaatasi mo le Faʻaleagaina o loʻo faʻafetaia le latou galuega i lenei tulaga.
I le avea ai ma se fitafita tuai o misiona a Malo Aufaatasi e ono o le tausia o le filemu, ua ou molimauina ma iloa lelei uma, le umi o le faaleagaina o sosaiete, siosiomaga, ma le tamaoaiga na mafua mai i feteenaiga faaauupegaina i le tele o vaega o le kelope. E pei ona tatou iloa uma, o ia feteʻenaʻiga e tele mafuaʻaga, o lotu ma ituaiga e naʻo le lua. Fete'ena'iga e mafai fo'i ona fa'atupuina e le tele o isi mafua'aga e tatau ona fo'ia i faiga talafeagai e fa'atatau tonu i a'a fa'atupu, e aofia ai fa'alelotu ma fa'ale-aganu'u.
O aʻu paaga i le Matagaluega o Mataupu Tau Faʻaupufai, aemaise lava, i latou o loʻo i totonu o le Mediation Support Unit, ua i ai le faʻatonuga e suʻe ni auala talafeagai e foia ai mafuaʻaga o feeseeseaiga o ituaiga uma ma faʻapipiʻiina le tele o punaoa i le tele o vaega o feteenaiga ma aoga tele. O nei taumafaiga, e ui ina aoga tele i nisi tulaga, ae na o latou lava e le lava e foia atoatoa ai feteenaiga faaauupegaina o ituaiga uma. Ina ia faʻatautaia lelei feteʻenaʻiga faʻaauupegaina e aofia ai le faʻatalanoaina o latou mafuaʻaga ma o latou faʻalavelave faʻaleagaina, o le UN e faʻaaogaina le tele o tomai.
I lea itu, o matagaluega eseese i totonu o le Malo Aufaatasi e galulue faatasi e aumai a latou punaoa faʻapitoa ma tagata faigaluega e faʻatautaia le faʻafitauli o feteʻenaʻiga faʻaauupegaina. O nei matagaluega e aofia ai le Ofisa o Malo Aufaatasi mo Mataupu Tau Faʻasalaina, Matagaluega o Mataupu Tau Faʻaupufai, Matagaluega o le Puipuiga o le Filemu (DPKO), le Matagaluega o Galuega Faʻasao (DFS) ma le tele o isi.
O lenei mea e aumaia ai aʻu i le galuega a le Ofisa mo Faʻasalaga Faʻatau ma lana matafaioi i le puipuia ma le foia o feteenaiga faaauupegaina. O la matou matafaioi i le mea moni o se taumafaiga faʻatasi, o le faʻaitiitia o le maua o auupega ma auupega e faʻafefe ai feteʻenaʻiga. O le autu o lenei talanoaga faavaega: "Faʻateʻaina i le taimi o Taua a Ituaiga ma Faʻalelotu" e foliga mai o loʻo fautua mai e ono iai se auala faʻapitoa e faʻaumatia ai auupega i le tulaga o feeseeseaiga faʻalelotu ma faʻalapotopotoga. Sei ou faamanino atu i le amataga: o le UN Office for Disarmament Affairs e le iloa le eseesega i le va o ituaiga eseese o feteenaiga faaauupegaina ma faʻaaogaina se faiga tutusa i le faʻatinoina o lana faʻatonuga o le faʻagata. E ala i le faʻaleagaina, matou te faʻamoemoe e faʻaitiitia le maua o ituaiga uma o auupega o loʻo faʻatupuina i le taimi nei faʻalelotu, faʻalapotopotoga, ma isi feteʻenaʻiga i le lalolagi atoa.
Fa'agata, i le tulaga o fete'ena'iga uma, pe o latou fa'ale-nu'u, fa'alelotu, po'o se isi mea e aofia ai le aoina, fa'amaumauga, fa'atonutonu ma le lafoa'iina o tama'i 'a'upega, pulufana, mea pāpā ma mea mama ma mamafa mai tagata tau. O le fa'amoemoe o le fa'aitiitia ma i'u ai ina fa'aumatia le avanoa le fa'atulafonoina o auupega ma fa'aitiitia ai avanoa mo le fa'ateleina o fete'ena'iga o so'o se ituaiga.
E galulue lo matou Ofisa e lagolago ma fa'alauiloa maliega e pulea a'upega ona o nei maliliega sa faia sao taua i le fa'afilemuina o fete'ena'iga i le tala fa'asolopito o le fa'aleaga. Ua latou galulue o ni faiga e fausia ai le mautinoa, e maua uma ai se auala ma se avanoa mo le aumaia o malosiaga tetee i le laulau o feutanaiga.
O le Arms Trade Treaty ma le Polokalama o Galuega, mo se faʻataʻitaʻiga, o ni meafaigaluega taua tele e lua e mafai e le lalolagi faʻavaomalo ona faʻapipiʻiina e fai ma puipuiga mai le faʻatulafonoina o le fesiitaiga, faʻaleagaina le faʻaputuina ma le faʻaogaina sese o auupega masani, e masani ona faʻaaogaina e faʻalautele ai ituaiga, faʻalelotu. , ma isi feeseeseaiga.
O le ATT talu ai nei na faʻaaogaina e le UN General Assembly o loʻo faʻamoemoe e faʻavae tulaga maualuga faʻavaomalo masani mo le faʻatonutonuina o fefaʻatauaʻiga faavaomalo i auupega masani, ma ia puipuia ma faʻaumatia fefaʻatauaʻiga faʻasolitulafono i auupega masani ma a latou suiga. O le faʻamoemoe o le faʻateleina o tulafono faatonutonu o fefaʻatauaʻiga o auupega o le a sili atu le maualuga o le filemu i vaega o feeseeseaiga o le a iloa.
E pei ona taʻua e le Failautusi Aoao talu ai nei, "o le Feagaiga Fefaʻatauaʻiga o Auupega ua ofoina atu ai le folafolaga o se lalolagi sili atu le toʻafilemu ma faʻaumatia ai le va o amioga mama i tulafono faavaomalo.
E ese mai i lana matafaioi i le lagolagoina o le vaetamaina o le Fefaʻatauaʻiga Fefaʻatauaʻiga, O le UN Office for Disarmament Affairs o loʻo vaʻaia le Polokalama o Gaoioiga e Puipuia, Faʻafefe ma Faʻaumatia Fefaʻatauaʻiga Faʻasalaga i Auupega Laiti ma Auupega Malamalama i Ona Itu Uma. O se taumafaiga taua a Malo Aufaatasi na faavaeina i le 1990s e faʻaitiitia ai le maua o tamaʻi lima ma auupega mama e ala i le faʻalauiloaina o pulega faʻatautaia o auupega i atunuu o loʻo auai.
O le UN Security Council o loʻo faia foi se sao taua i le faʻaumatiaina o auupega ma le manatu e faʻaumatia ai faʻalapotopotoga, faʻalelotu, ma isi feteʻenaʻiga. Ia Aukuso 2014, na talia ai e le Fono Puipuia se iugafono e uiga i le taufaamatau i le filemu faavaomalo ma le saogalemu e mafua mai i faiga faatupu faalavelave[1], faatasi ai ma se faasinomaga patino i le taufaamatau na faia e le au faatupu faalavelave mai fafo. O le mea taua, na toe faʻamautuina e le Fono lana faaiuga e tatau i Setete ona taofia le tuʻuina saʻo poʻo le le tuusao, faʻatau atu, poʻo le tuʻuina atu o auupega i le Islamic State i Iraq ma le Levant (ISIL), Al Nusrah Front (ANF) ma tagata taʻitoʻatasi uma, vaega, galuega, ma faalapotopotoga e fesootai ma Al-Qaida.[2]
I le faaiʻuga, sa ou taumafai e lafo sina malamalama i le galuega a le UN Office for Disarmament Affairs ma le taua tele o le faʻaleagaina i le foia o faʻalapotopotoga, faʻalelotu, ma isi feteʻenaʻiga. O le fa'agata, e pei ona e fa'apotopotoina i le taimi nei, ua na'o se vaega o le fa'atusa. O la tatou galuega i Malo Aufaatasi e faamutaina ituaiga, lotu, ma isi ituaiga o feeseeseaiga o se taumafaiga tuufaatasi a le tele o vaega o le UN system. E naʻo le faʻaaogaina o tomai faʻapitoa o vaega eseese o le UN system e sili ona mafai ai ona tatou faʻatalanoaina mafuaʻaga autu o faʻalelotu, faʻalapotopotoga, ma isi feteʻenaʻiga i se auala lelei.
[1] S/RES/2171 (2014), 21 Aokuso 2014.
[2] S/RES/2170 (2014), itulau 10.