Fa'aupuga Fa'asinomaga Fa'aonaponei i Nepal: Fa'asagaga a Madhesh ma lo latou tula'i mai o se tasi o ta'aloga tele i faiga fa'apolokiki a le atunu'u.

faamatalaga otooto:

I totonu o le luasefulu tausaga ua tuanaʻi, na oo ai Nepal i ni fouvalega faapolotiki sauā. Madhesh (lea e taʻua o le "Terai" itulagi o Nepal) na faʻalauiloaina se faiga faʻapolokiki sauā e taʻua o Madhesh Uprising i le 2007. O le leoa o le tulafono le tumau o le 2007 i luga o feterale, sui ma se faiga palota le tutusa na le fiafia ai Madhesh. Na manaʻomia e Madhesh le tutoʻatasi faʻaitulagi atoa, aia tatau o le tagata lava ia, ma se itumalo e tasi o Madhesh. O le Uprising na manatu o le leo sui o le itulagi atoa o Madhesh/Terai ona o le auai malosi o le faitau miliona o Madheshis (o tagata o Madhesh). O le i'uga, o vaega fa'apolokiki na lesitala mai Madhesh i le 2008 na manumalo ai le tele o nofoa. O pati fa'apolokiki a Madhesh na avea ma vaega fa'aupufai lona fa ma le lima tele i le ulua'i fa'apotopotoga fa'avae a Nepal. Na latou suia le tulaga faaupufai o le atunuu. Ona o lo latou to'atele, o vaega fa'aupufai fa'apolokiki na fa'amalosia e filifili sui tauva a Madheshi i le palota a le peresetene. O le mea na sosoo ai na avea ma talafaasolopito i faiga faaupufai a Nepalese. Iloiloina o tala faasolopito, socio-economic development, ma faiga faʻapolokiki faʻaonaponei a Nepal, o lenei pepa o loʻo finau ai o Madhesh Uprising o se taunuuga le maalofia o le faʻailoga tagata faʻavae e faʻavae i luga o le faasinomaga, ituaiga ma le tele o tausaga o faʻaupuga faʻapolokiki. E le gata i lea, o le pepa o loʻo faʻaalia ai le loloto o le aʻa o le faʻailoga tagata ma faiga faʻapolokiki faʻatupu vevesi ma e mafai ona faʻaaogaina mo mafuaaga faʻapolokiki.

Faitau pe la'u mai le pepa atoa:

Khadka, Kumar (2017). Fa'aupuga Fa'asinomaga Fa'aonaponei i Nepal: Fa'asagaga a Madhesh ma lo latou tula'i mai o se tasi o ta'aloga tele i faiga fa'apolokiki a le atunu'u.

Journal of Living Together, 4-5 (1), itulau 193-203, 2017, ISSN: 2373-6615 (Lomitusi); 2373-6631 (Initaneti).

@Mataupu{Khadka2017
Ulutala = {Contemporary Identity Politics in Nepal: Madhesh Uprising and their Rise as One of the Major Players in National Politics}
Tusitala = {Kumar Khadka}
Url = {https://icermediation.org/identity-politics-in-nepal-madhesh-uprising/}
ISSN = {2373-6615 (Lomitusi); 2373-6631 (Initaneti)}
Tausaga = {2017}
Aso = {2017-12-18}
IssueTitle = {Nofo Faatasi i le Filemu ma le fealofani}
Tusitala = {Journal of Living Together}
Volume = {4-5}
Numera = {1}
Itulau = {193-203}
Lomitusi = {International Center for Ethno-Religious Mediation}
Tuatusi = {Mauga Vernon, Niu Ioka}
Lomiga = {2017}.

Faasoa atu

Faatatau Mataupu Faavae o

Fa'aliliuina i le fa'a-Islama ma le Fa'a-Tanu'u i Meleisia

O lenei pepa o se vaega o se poloketi suʻesuʻe tele e taulaʻi i le tulaʻi mai o le faʻaleaganuʻu Malay ma le maualuga i Malaysia. E ui o le tulaʻi mai o le faʻaleaganuʻu faʻale-aganuʻu Malay e mafai ona mafua mai i mea eseese, o lenei pepa o loʻo taulaʻi faapitoa i le tulafono o le liliuina o le Isalama i Malaysia ma pe na faʻamalosia pe leai foi le lagona o le faʻatupuina o tagata Malay. O Meleisia o se atunu'u fa'ale-aganu'u ma fa'alelotu na maua lona tuto'atasi i le 1957 mai Peretania. O le au Malays o le tele o faʻalapotopotoga faʻalapotopotoga latou te manatu i taimi uma le tapuaiga a Islama o se vaega ma vaega o lo latou faasinomaga lea e vavaeeseina ai i latou mai isi ituaiga tagata na aumai i totonu o le atunuu i le taimi o pulega colonial a Peretania. E ui o Islama o le lotu aloa'ia, ae ua faatagaina e le Faavae isi tapuaiga e faia ma le filemu e tagata e le o ni Malay, o tagata Saina ma Initia. Peita'i, o le tulafono fa'a-Islam o lo'o fa'atonutonu ai fa'aipoipoga Mosalemi i Meleisia ua fa'atonuina e tatau i tagata le-Muslimi ona liliu mai i Islama pe a mana'o e fa'aipoipo i Mosalemi. I totonu o lenei pepa, ou te finau e faapea o le tulafono o le liua o Isalama ua faʻaaogaina e avea o se meafaigaluega e faʻamalosia ai le lagona o le atunuʻu Malay i Malaysia. O faʻamatalaga muamua na aoina e faʻatatau i faʻatalanoaga ma Malay Muslims o loʻo faaipoipo i tagata e le o ni Malay. O fa'ai'uga ua fa'aalia ai o le to'atele o tagata Malay na fa'atalanoaina latou te manatu o le liliu mai i Isalama e mana'omia e le lotu Islama ma le tulafono a le setete. E le gata i lea, latou te le iloa foi se mafuaaga e tetee ai tagata e le o ni Malay i le liliu mai i Isalama, aua o le faaipoipoga, o le a otometi lava ona avea tamaiti ma Malay e tusa ai ma le Faavae, lea e sau foi ma tulaga ma avanoa. O manatu o tagata e le o ni Malaia ua liliu mai i Isalama sa faavae i luga o faatalanoaga lona lua sa faia e isi tagata popoto. Talu ai o le avea ma Mosalemi e feso'ota'i ma le avea ma Malai, o le to'atele o tagata e le o ni Malaia na liliu mai ua faoa o latou lagona fa'alelotu ma fa'asinomaga, ma lagona le una'ia e talia le tu ma aga fa'ale-tagata. E ui ina faigata le suia o le tulafono o le liuaina, ae o le tatalaina o talanoaga soofaatasi i totonu o aoga ma vaega lautele atonu o le laasaga muamua lea e foia ai lenei faafitauli.

Faasoa atu

Religion in Igboland: Diversification, Relevance and Belonging

O lotu o se tasi o tulaga faʻale-aganuʻu faʻapitoa e le mafai ona faʻafitia aʻafiaga i tagata soifua i soʻo se mea i le lalolagi. E pei ona foliga mai e paia, e le gata ina taua le tapuaiga i le malamalama i le i ai o soo se tagatanuu moni ae e iai foi faiga faavae talafeagai i le va o tagata ma tulaga tau atinae. O fa'amatalaga fa'asolopito ma fa'ale-aganu'u i fa'aaliga eseese ma fa'aigoa o le fa'alavelave fa'alelotu e tele. O le atunuu Igbo i Nigeria i Saute, i itu uma e lua o le Vaitafe o Niger, o se tasi o vaega sili ona tele o pisinisi fai pisinisi i Aferika, faatasi ai ma le le mafaaseseina o tapuaiga e aʻafia ai le atinaʻe gafataulimaina ma fegalegaleaiga faʻalapotopotoga i totonu o ona tuaoi masani. Ae o le laufanua faʻalelotu o Igboland o loʻo suia pea. Seʻia oʻo i le 1840, o le lotu sili (s) a le Igbo o le nuʻu poʻo le aganuu. I lalo ifo o le luasefulu tausaga mulimuli ane, ina ua amata le galuega faafaifeautalai Kerisiano i le eria, na tatalaina ai se malosiaga fou lea o le a iu ai ina toe fetuutuunai le laufanua faalelotu o le atunuu o le eria. Na tupu a'e le faa-Kerisiano e faaitiitia ai le pule a le lotu mulimuli. Aʻo leʻi oʻo i le selau tausaga o le faʻaKerisiano i Igboland, na tulaʻi mai Isalama ma isi faʻatuatuaga faʻaletonu e tauva i lotu Igbo ma le faʻaKerisiano. O lenei pepa o loʻo faʻataʻitaʻia ai le faʻavasegaina o lotu ma lona faʻaogaina o galuega i le atinaʻe sologa lelei i Igboland. E maua mai ana fa'amaumauga mai galuega fa'asalalau, fa'atalanoaga, ma mea taulima. O lo'o finau mai a'o tula'i mai ni lotu fou, o le a fa'aauau pea ona fa'a'ese'ese ma/pe fetuutuuna'i le laufanua fa'alelotu a Igbo, pe mo le fa'atasi po'o le fa'apitoa i totonu o lotu o lo'o iai ma fa'atupula'ia, mo le ola o le Igbo.

Faasoa atu