Faaipoipoga Mosalemi-Buddhist i Ladakh
O le a le mea ua tupu? Tala'aga Fa'asolopito i le Fete'ena'iga
O Ms. Stanzin Saldon (lea ua igoa nei ia Shifah Agha) o se tamaitai Puta mai Leh, Ladakh, o se aai e toatele tagata Puta. O Mr. Murtaza Agha o se alii Mosalemi mai Kargil, Ladakh, o se aai e toatele tagata Shia Mosalemi.
Na feiloai Shifah ma Murtaza i le 2010 i se tolauapiga i Kargil. Na faailoa mai e le uso o Murtaza. Sa latou fesootai mo le tele o tausaga, ma amata ai ona tuputupu ae le fiafia o Shifah i Islama. I le 2015, sa i ai Shifah i se faalavelave tau taavale. Sa ia iloaina sa ia alofa ia Murtaza, ma sa ia faanoi ia te ia.
Ia Aperila 2016, na liliu aloaia ai Shifah i Islama, ma ave le igoa "Shifah" (suia mai le Buddhist "Stanzin"). Ia Iuni/Iulai o le 2016, na latou talosagaina ai le uso o le tama o Murtaza e faia se sauniga faalilolilo mo i latou. Na ia faia, ma iu ai ina iloa e le aiga o Murtaza. Sa latou le fiafia, ae ina ua latou feiloai ia Shifah sa latou taliaina o ia i totonu o le aiga.
O tala o le faaipoipoga na vave ona salalau atu i le aiga Puta a Shifah i Leh, ma sa latou matua feita i le faaipoipoga, ma e uiga i le mea moni na ia faaipoipo i se alii (Muslim) e aunoa ma se latou maliega. Na asiasi atu o ia iā i laʻua iā Tesema 2016, ma na oo ai i faalogona ootia ma sauāina le sauniga. Na ave o ia e le aiga o Shifah i patele Puta o se auala e suia ai lona mafaufau, ma sa latou mananao e faaleaogaina le faaipoipoga. I aso ua tuanaʻi, o nisi o faʻaipoipoga Mosalemi-Buddhist i le itulagi na faʻaleaogaina ona o se maliliega umi i le va o nuʻu e le faaipoipo.
I le masina o Iulai 2017, na filifili ai le ulugali’i e lesitala le la faaipoipoga i luma o le fa’amasinoga ina ia le mafai ai ona fa’aleaogaina. Na taʻu atu e Shifah i lona aiga ia Setema 2017. Na latou tali atu i le o atu i leoleo. E le gata i lea, na tuuina atu e le Ladakh Buddhist Association (LBA) se ultimatum i Kargil-pulea Muslim, ma aioi atu ia i latou e toe faafoi Shifah i Leh. Ia Setema 2017, na faia ai e le ulugalii se faaipoipoga Mosalemi i Kargil, ma sa i ai le aiga o Murtaza. E leai se tasi o le aiga o Shifa sa i ai.
Ua filifili nei le LBA e fa'alatalata atu i le Palemia o Initia, Narendra Modi, e fai atu i le malo e fa'ailoa le mea latou te lagona o se fa'afitauli fa'atupula'ia i Ladakh: o fafine Puta o lo'o fa'a'ole'ole e liliu mai i le lotu Islama e ala i le fa'aipoipoga. Latou te lagona o le malo o Jammu ma Kashmir o loʻo faʻaauau pea ona le amanaiaina lenei faʻafitauli, ma o le faia o lea mea, o loʻo taumafai le malo e faʻaumatia le vaega o tagata Puta.
Tala a le Tasi – Le Malamalamaga o Tagata Ta’itasi i le Tulaga ma le Aisea
Vaega 1: Shifah ma Murtaza
La latou Tala - Tatou te alofa ma e tatau ona tatou saoloto e faaipoipo le tasi i le isi e aunoa ma ni faafitauli.
Tulaga: Matou te le teteʻa ma Shifah o le a le toe liliu mai i le lotu Buddhism, pe toe foi i Leh.
Mea e fiafia iai:
Saogalemu/Saogalemu: Ou (Shifah) lagona le saogalemu ma le mafanafana o le aiga o Murtaza. Sa ou lagona le faamataʻuina e loʻu lava aiga ina ua ou asiasi atu, ma sa ou fefe ina ua e ave aʻu i le patele Puta. O le vevesi i le ma faaipoipoga ua faafaigata ai ona ola filemu o ma olaga, ma o loo faalavelave pea i ma’ua e tusitala ma tagata lautele. Ua tulai mai sauaga i le va o Puta ma Mosalemi ona o le ma faaipoipoga, ma o loo i ai se lagona masani o le matautia. E tatau ona ou lagona ua uma lenei vevesi ma le vevesi.
Fa'aletino: I le avea ai o se ulugalii faaipoipo, ua matou fausia faatasi se fale ma matou faalagolago le tasi i le isi mo o matou manaoga faaletino: fale, tupe maua, ma isi. Matou te iloa o le a lagolagoina i matou e le aiga o Murtaza pe a tupu se mea leaga, ma matou te mananao e faaauau pea.
Fa'atasi: Ou (Shifah) lagona le taliaina e le nuu Mosalemi ma le aiga o Murtaza. Ou te lagona le teena e le lotu Puta ma loʻu lava aiga, ona ua latou tali mai i lenei faaipoipoga ma e leʻi o mai i laʻu faaipoipoga. E tatau ona ou lagona e pei o loʻo alofagia pea aʻu e loʻu aiga ma tagata Puta i Leh.
Fa'aletagata/Fa'aaloalo: O i tatou o tagata matutua ma ua tatou saoloto e fai a tatou lava filifiliga. E tatau ona e faatuatuaina i matou e faia faaiuga e sa'o mo i matou lava. Mosalemi ma Puta e tatau ona mafai ona faalagolago le tasi i le isi ma lagolago le tasi i le isi. E tatau ona tatou lagona ua faaaloalogia la tatou filifiliga e faaipoipo, ma ua faaaloalogia foi lo tatou alofa. O aʻu (Shifah) e manaʻomia foʻi ona ou lagona o laʻu filifiliga e liliu i Islama sa mafaufau lelei ma o laʻu lava filifiliga, ae le o le faamalosia o aʻu.
Si'itia Pisinisi/Maua/Fa'a'aua'i: Matou te faʻamoemoe e mafai e le ma faaipoipoga ona fausia se alalaupapa i le va o aiga Mosalemi ma Puta, ma fesoasoani e faʻafesoʻotaʻi a matou aai e lua.
Pati 2: Aiga Puta a Shifah
La Latou Tala - O lau faaipoipoga o se faʻasalaga i la matou tapuaiga, tu ma aga, ma aiga. E tatau ona faaleaogaina.
Tulaga: E tatau ona oulua tuua le tasi ma le isi ae toe foi mai Shifah i Leh, ma toe foi i le lotu Puta. Sa faaseseina o ia i lenei mea.
Mea e fiafia iai:
Saogalemu/Saogalemu: Matou te lagona le faamataʻuina e le au Musalimi pe a matou i ai i Kargil, ma matou te moomoo ia tuua e Mosalemi lo matou aai (Leh). Ua tulai mai sauaga ona o lau faaipoipoga, ma o le soloia o le a faafilemuina ai tagata. E tatau ona tatou iloa o le a foia lenei vevesi.
Fa'aletino: O lo matou tiute o lou aiga o le tausia lea o oe (Shifah), ma ua e aoaiina i matou e ala i le le talosagaina o la matou faatagaga mo lenei faaipoipoga. Matou te manaʻomia le lagona o loʻo e faʻaalia lo matou tiute o ou matua, ma o mea uma na matou foaʻiina atu ia te oe e talisapaia.
Fa'atasi: O le lotu Puta e tatau ona nonofo faatasi, ma ua malepelepe. O se mea e maasiasi ai i matou i le vaai atu i o matou tuaoi ua iloa ua e tuua lo matou faatuatuaga ma le nuu. E tatau ona tatou lagona ua talia i tatou e tagata Puta, ma e tatou te mananaʻo ia latou iloa na matou tausia aʻe se afafine Puta lelei.
Fa'aletagata/Fa'aaloalo: I le avea ai ma la ma tama teine, sa tatau ona e talosaga mai mo le ma faatagaga e te faaipoipo ai. Ua matou tuufaasolo atu lo matou faatuatuaga ma tu ma aga ia te oe, ae ua e teena lena mea e ala i le liliu mai i Isalama ma vavaeeseina i matou mai lou olaga. Ua e le faʻaaloalo ia i matou, ma e tatau ona matou lagona ua e malamalama i lena mea ma ua e faʻanoanoa i le faia o lena mea.
Si'itia Pisinisi/Maua/Fa'a'aua'i: Ua sili atu le malosi o tagata Musalimi i lo tatou itulagi, ma e tatau i tagata Puta ona pipii faatasi mo mafuaaga faaupufai ma tamaoaiga. E le mafai ona i ai ni a tatou vaega po o le tetee. O lau faaipoipoga ma lou liua e faia ai se faʻamatalaga sili atu e uiga i le faiga o tagata Puta i lo tatou itulagi. O isi fafine Puta ua faaseseina e faaipoipo atu i Mosalemi, ma ua gaoia a tatou tamaitai. Ua mou atu la tatou tapuaiga. E tatau ona tatou iloa o le a le toe tupu lenei mea, ma o le a tumau pea le malosi o lo tatou nuu Puta.
Poloketi Mediation: Mediation Case Study atiae e Hayley Rose Glaholt, 2017