Faaipoipoga Mosalemi-Buddhist i Ladakh

O le a le mea ua tupu? Tala'aga Fa'asolopito i le Fete'ena'iga

O Ms. Stanzin Saldon (lea ua igoa nei ia Shifah Agha) o se tamaitai Puta mai Leh, Ladakh, o se aai e toatele tagata Puta. O Mr. Murtaza Agha o se alii Mosalemi mai Kargil, Ladakh, o se aai e toatele tagata Shia Mosalemi.

Na feiloai Shifah ma Murtaza i le 2010 i se tolauapiga i Kargil. Na faailoa mai e le uso o Murtaza. Sa latou fesootai mo le tele o tausaga, ma amata ai ona tuputupu ae le fiafia o Shifah i Islama. I le 2015, sa i ai Shifah i se faalavelave tau taavale. Sa ia iloaina sa ia alofa ia Murtaza, ma sa ia faanoi ia te ia.

Ia Aperila 2016, na liliu aloaia ai Shifah i Islama, ma ave le igoa "Shifah" (suia mai le Buddhist "Stanzin"). Ia Iuni/Iulai o le 2016, na latou talosagaina ai le uso o le tama o Murtaza e faia se sauniga faalilolilo mo i latou. Na ia faia, ma iu ai ina iloa e le aiga o Murtaza. Sa latou le fiafia, ae ina ua latou feiloai ia Shifah sa latou taliaina o ia i totonu o le aiga.

O tala o le faaipoipoga na vave ona salalau atu i le aiga Puta a Shifah i Leh, ma sa latou matua feita i le faaipoipoga, ma e uiga i le mea moni na ia faaipoipo i se alii (Muslim) e aunoa ma se latou maliega. Na asiasi atu o ia iā i laʻua iā Tesema 2016, ma na oo ai i faalogona ootia ma sauāina le sauniga. Na ave o ia e le aiga o Shifah i patele Puta o se auala e suia ai lona mafaufau, ma sa latou mananao e faaleaogaina le faaipoipoga. I aso ua tuanaʻi, o nisi o faʻaipoipoga Mosalemi-Buddhist i le itulagi na faʻaleaogaina ona o se maliliega umi i le va o nuʻu e le faaipoipo.

I le masina o Iulai 2017, na filifili ai le ulugali’i e lesitala le la faaipoipoga i luma o le fa’amasinoga ina ia le mafai ai ona fa’aleaogaina. Na taʻu atu e Shifah i lona aiga ia Setema 2017. Na latou tali atu i le o atu i leoleo. E le gata i lea, na tuuina atu e le Ladakh Buddhist Association (LBA) se ultimatum i Kargil-pulea Muslim, ma aioi atu ia i latou e toe faafoi Shifah i Leh. Ia Setema 2017, na faia ai e le ulugalii se faaipoipoga Mosalemi i Kargil, ma sa i ai le aiga o Murtaza. E leai se tasi o le aiga o Shifa sa i ai.

Ua filifili nei le LBA e fa'alatalata atu i le Palemia o Initia, Narendra Modi, e fai atu i le malo e fa'ailoa le mea latou te lagona o se fa'afitauli fa'atupula'ia i Ladakh: o fafine Puta o lo'o fa'a'ole'ole e liliu mai i le lotu Islama e ala i le fa'aipoipoga. Latou te lagona o le malo o Jammu ma Kashmir o loʻo faʻaauau pea ona le amanaiaina lenei faʻafitauli, ma o le faia o lea mea, o loʻo taumafai le malo e faʻaumatia le vaega o tagata Puta.

Tala a le Tasi – Le Malamalamaga o Tagata Ta’itasi i le Tulaga ma le Aisea

Vaega 1: Shifah ma Murtaza

La latou Tala - Tatou te alofa ma e tatau ona tatou saoloto e faaipoipo le tasi i le isi e aunoa ma ni faafitauli.

Tulaga: Matou te le teteʻa ma Shifah o le a le toe liliu mai i le lotu Buddhism, pe toe foi i Leh.

Mea e fiafia iai:

Saogalemu/Saogalemu: Ou (Shifah) lagona le saogalemu ma le mafanafana o le aiga o Murtaza. Sa ou lagona le faamataʻuina e loʻu lava aiga ina ua ou asiasi atu, ma sa ou fefe ina ua e ave aʻu i le patele Puta. O le vevesi i le ma faaipoipoga ua faafaigata ai ona ola filemu o ma olaga, ma o loo faalavelave pea i ma’ua e tusitala ma tagata lautele. Ua tulai mai sauaga i le va o Puta ma Mosalemi ona o le ma faaipoipoga, ma o loo i ai se lagona masani o le matautia. E tatau ona ou lagona ua uma lenei vevesi ma le vevesi.

Fa'aletino: I le avea ai o se ulugalii faaipoipo, ua matou fausia faatasi se fale ma matou faalagolago le tasi i le isi mo o matou manaoga faaletino: fale, tupe maua, ma isi. Matou te iloa o le a lagolagoina i matou e le aiga o Murtaza pe a tupu se mea leaga, ma matou te mananao e faaauau pea.

Fa'atasi: Ou (Shifah) lagona le taliaina e le nuu Mosalemi ma le aiga o Murtaza. Ou te lagona le teena e le lotu Puta ma loʻu lava aiga, ona ua latou tali mai i lenei faaipoipoga ma e leʻi o mai i laʻu faaipoipoga. E tatau ona ou lagona e pei o loʻo alofagia pea aʻu e loʻu aiga ma tagata Puta i Leh.

Fa'aletagata/Fa'aaloalo: O i tatou o tagata matutua ma ua tatou saoloto e fai a tatou lava filifiliga. E tatau ona e faatuatuaina i matou e faia faaiuga e sa'o mo i matou lava. Mosalemi ma Puta e tatau ona mafai ona faalagolago le tasi i le isi ma lagolago le tasi i le isi. E tatau ona tatou lagona ua faaaloalogia la tatou filifiliga e faaipoipo, ma ua faaaloalogia foi lo tatou alofa. O aʻu (Shifah) e manaʻomia foʻi ona ou lagona o laʻu filifiliga e liliu i Islama sa mafaufau lelei ma o laʻu lava filifiliga, ae le o le faamalosia o aʻu.

Si'itia Pisinisi/Maua/Fa'a'aua'i: Matou te faʻamoemoe e mafai e le ma faaipoipoga ona fausia se alalaupapa i le va o aiga Mosalemi ma Puta, ma fesoasoani e faʻafesoʻotaʻi a matou aai e lua.

Pati 2: Aiga Puta a Shifah

La Latou Tala - O lau faaipoipoga o se faʻasalaga i la matou tapuaiga, tu ma aga, ma aiga. E tatau ona faaleaogaina.

Tulaga: E tatau ona oulua tuua le tasi ma le isi ae toe foi mai Shifah i Leh, ma toe foi i le lotu Puta. Sa faaseseina o ia i lenei mea.

Mea e fiafia iai:

Saogalemu/Saogalemu: Matou te lagona le faamataʻuina e le au Musalimi pe a matou i ai i Kargil, ma matou te moomoo ia tuua e Mosalemi lo matou aai (Leh). Ua tulai mai sauaga ona o lau faaipoipoga, ma o le soloia o le a faafilemuina ai tagata. E tatau ona tatou iloa o le a foia lenei vevesi.

Fa'aletino: O lo matou tiute o lou aiga o le tausia lea o oe (Shifah), ma ua e aoaiina i matou e ala i le le talosagaina o la matou faatagaga mo lenei faaipoipoga. Matou te manaʻomia le lagona o loʻo e faʻaalia lo matou tiute o ou matua, ma o mea uma na matou foaʻiina atu ia te oe e talisapaia.

Fa'atasi: O le lotu Puta e tatau ona nonofo faatasi, ma ua malepelepe. O se mea e maasiasi ai i matou i le vaai atu i o matou tuaoi ua iloa ua e tuua lo matou faatuatuaga ma le nuu. E tatau ona tatou lagona ua talia i tatou e tagata Puta, ma e tatou te mananaʻo ia latou iloa na matou tausia aʻe se afafine Puta lelei.

Fa'aletagata/Fa'aaloalo: I le avea ai ma la ma tama teine, sa tatau ona e talosaga mai mo le ma faatagaga e te faaipoipo ai. Ua matou tuufaasolo atu lo matou faatuatuaga ma tu ma aga ia te oe, ae ua e teena lena mea e ala i le liliu mai i Isalama ma vavaeeseina i matou mai lou olaga. Ua e le faʻaaloalo ia i matou, ma e tatau ona matou lagona ua e malamalama i lena mea ma ua e faʻanoanoa i le faia o lena mea.

Si'itia Pisinisi/Maua/Fa'a'aua'i: Ua sili atu le malosi o tagata Musalimi i lo tatou itulagi, ma e tatau i tagata Puta ona pipii faatasi mo mafuaaga faaupufai ma tamaoaiga. E le mafai ona i ai ni a tatou vaega po o le tetee. O lau faaipoipoga ma lou liua e faia ai se faʻamatalaga sili atu e uiga i le faiga o tagata Puta i lo tatou itulagi. O isi fafine Puta ua faaseseina e faaipoipo atu i Mosalemi, ma ua gaoia a tatou tamaitai. Ua mou atu la tatou tapuaiga. E tatau ona tatou iloa o le a le toe tupu lenei mea, ma o le a tumau pea le malosi o lo tatou nuu Puta.

Poloketi Mediation: Mediation Case Study atiae e Hayley Rose Glaholt, 2017

Faasoa atu

Faatatau Mataupu Faavae o

Fa'aliliuina i le fa'a-Islama ma le Fa'a-Tanu'u i Meleisia

O lenei pepa o se vaega o se poloketi suʻesuʻe tele e taulaʻi i le tulaʻi mai o le faʻaleaganuʻu Malay ma le maualuga i Malaysia. E ui o le tulaʻi mai o le faʻaleaganuʻu faʻale-aganuʻu Malay e mafai ona mafua mai i mea eseese, o lenei pepa o loʻo taulaʻi faapitoa i le tulafono o le liliuina o le Isalama i Malaysia ma pe na faʻamalosia pe leai foi le lagona o le faʻatupuina o tagata Malay. O Meleisia o se atunu'u fa'ale-aganu'u ma fa'alelotu na maua lona tuto'atasi i le 1957 mai Peretania. O le au Malays o le tele o faʻalapotopotoga faʻalapotopotoga latou te manatu i taimi uma le tapuaiga a Islama o se vaega ma vaega o lo latou faasinomaga lea e vavaeeseina ai i latou mai isi ituaiga tagata na aumai i totonu o le atunuu i le taimi o pulega colonial a Peretania. E ui o Islama o le lotu aloa'ia, ae ua faatagaina e le Faavae isi tapuaiga e faia ma le filemu e tagata e le o ni Malay, o tagata Saina ma Initia. Peita'i, o le tulafono fa'a-Islam o lo'o fa'atonutonu ai fa'aipoipoga Mosalemi i Meleisia ua fa'atonuina e tatau i tagata le-Muslimi ona liliu mai i Islama pe a mana'o e fa'aipoipo i Mosalemi. I totonu o lenei pepa, ou te finau e faapea o le tulafono o le liua o Isalama ua faʻaaogaina e avea o se meafaigaluega e faʻamalosia ai le lagona o le atunuʻu Malay i Malaysia. O faʻamatalaga muamua na aoina e faʻatatau i faʻatalanoaga ma Malay Muslims o loʻo faaipoipo i tagata e le o ni Malay. O fa'ai'uga ua fa'aalia ai o le to'atele o tagata Malay na fa'atalanoaina latou te manatu o le liliu mai i Isalama e mana'omia e le lotu Islama ma le tulafono a le setete. E le gata i lea, latou te le iloa foi se mafuaaga e tetee ai tagata e le o ni Malay i le liliu mai i Isalama, aua o le faaipoipoga, o le a otometi lava ona avea tamaiti ma Malay e tusa ai ma le Faavae, lea e sau foi ma tulaga ma avanoa. O manatu o tagata e le o ni Malaia ua liliu mai i Isalama sa faavae i luga o faatalanoaga lona lua sa faia e isi tagata popoto. Talu ai o le avea ma Mosalemi e feso'ota'i ma le avea ma Malai, o le to'atele o tagata e le o ni Malaia na liliu mai ua faoa o latou lagona fa'alelotu ma fa'asinomaga, ma lagona le una'ia e talia le tu ma aga fa'ale-tagata. E ui ina faigata le suia o le tulafono o le liuaina, ae o le tatalaina o talanoaga soofaatasi i totonu o aoga ma vaega lautele atonu o le laasaga muamua lea e foia ai lenei faafitauli.

Faasoa atu

Religion in Igboland: Diversification, Relevance and Belonging

O lotu o se tasi o tulaga faʻale-aganuʻu faʻapitoa e le mafai ona faʻafitia aʻafiaga i tagata soifua i soʻo se mea i le lalolagi. E pei ona foliga mai e paia, e le gata ina taua le tapuaiga i le malamalama i le i ai o soo se tagatanuu moni ae e iai foi faiga faavae talafeagai i le va o tagata ma tulaga tau atinae. O fa'amatalaga fa'asolopito ma fa'ale-aganu'u i fa'aaliga eseese ma fa'aigoa o le fa'alavelave fa'alelotu e tele. O le atunuu Igbo i Nigeria i Saute, i itu uma e lua o le Vaitafe o Niger, o se tasi o vaega sili ona tele o pisinisi fai pisinisi i Aferika, faatasi ai ma le le mafaaseseina o tapuaiga e aʻafia ai le atinaʻe gafataulimaina ma fegalegaleaiga faʻalapotopotoga i totonu o ona tuaoi masani. Ae o le laufanua faʻalelotu o Igboland o loʻo suia pea. Seʻia oʻo i le 1840, o le lotu sili (s) a le Igbo o le nuʻu poʻo le aganuu. I lalo ifo o le luasefulu tausaga mulimuli ane, ina ua amata le galuega faafaifeautalai Kerisiano i le eria, na tatalaina ai se malosiaga fou lea o le a iu ai ina toe fetuutuunai le laufanua faalelotu o le atunuu o le eria. Na tupu a'e le faa-Kerisiano e faaitiitia ai le pule a le lotu mulimuli. Aʻo leʻi oʻo i le selau tausaga o le faʻaKerisiano i Igboland, na tulaʻi mai Isalama ma isi faʻatuatuaga faʻaletonu e tauva i lotu Igbo ma le faʻaKerisiano. O lenei pepa o loʻo faʻataʻitaʻia ai le faʻavasegaina o lotu ma lona faʻaogaina o galuega i le atinaʻe sologa lelei i Igboland. E maua mai ana fa'amaumauga mai galuega fa'asalalau, fa'atalanoaga, ma mea taulima. O lo'o finau mai a'o tula'i mai ni lotu fou, o le a fa'aauau pea ona fa'a'ese'ese ma/pe fetuutuuna'i le laufanua fa'alelotu a Igbo, pe mo le fa'atasi po'o le fa'apitoa i totonu o lotu o lo'o iai ma fa'atupula'ia, mo le ola o le Igbo.

Faasoa atu