Fa'amatalaga a le Nofoaga Tutotonu Fa'ava-o-malo mo Fautuaga Fa'alelotu i le Fonotaga Lona 63 a le Komisi o Malo Aufaatasi i le Tulaga o Tina
E le o se mea e ofo ai, o le Iunaite Setete e le o se vaega i le Feagaiga a Malo Aufaatasi i le Aveesea o Ituaiga Faʻaituau uma e faasaga i Tamaitai (“CEDAW”). O tamaitai i le US o loʻo sili atu le lamatia nai lo alii o:
- Leai se aiga ona o sauaga i totonu o aiga
- mativa
- Galuega i galuega maualalo totogi
- Galuega tausi ma'i e le'i totogia
- Feusuaiga feusuai
- Tapula'a i aia tatau fa'atamafanau
- Faiga fa'afeusuaiga i le galuega
Leai se aiga ona o sauaga i totonu o aiga
E ui lava e sili atu le leai o ni fale o tamaloloa Amerika nai lo tamaitai Amerika, ae tasi i le fa fafine leai ni fale i le US e leai se malutaga ona o sauaga i totonu o aiga. O aiga e taʻitaʻia e tina nofotoatasi o tuuga laiti ma e le itiiti ifo ma le toʻalua tamaiti e sili atu ona afaina i le leai o se fale, ona o ituaiga, talavou, ma le le lava o mea tau tupe ma agafesootai.
mativa
E tumau pea le lamatia o fafine i le mativa—e oo lava i se tasi o atunuu sili ona tamaoaiga i le lalolagi—ona o sauaga, faailoga tagata, eseesega o totogi, ma le maualuga o galuega i galuega maualalo totogi po o le auai i galuega tausi e leʻi totogia. E pei ona ta'ua i luga o tama'ita'i la'ititi e sili ona vaivai. E tusa ai ma le American Civil Liberties Union, o tamaitai uliuli o loʻo maua le 64% o totogi e maua e alii papaʻe, ae o fafine Hispanic e maua le 54%.
Galuega i Galuega Maualalo
E ui o le Tulafono Tutusa Totogi o le 1963 na fesoasoani e faʻaititia le va o totogi i le va o alii ma tamaitai i le US mai le 62% i le 1979 i le 80% i le 2004, o le Institute for Women's Policy Research ua faʻaalia matou te le o faʻamoemoeina totogi tutusa-mo tamaitai papaʻe-seia oʻo. 2058. E leai ni fa'aaliga manino mo tama'ita'i la'ititi.
Galuega Tausia e le'i totogia
E tusa ai ma le World Bank Group's Tamaitai, Pisinisi ma le Tulafono 2018 lipoti, e na o le fitu o le tamaoaiga o le lalolagi ua le mafai ona tuuina atu ni totogi o aso malolo mo tina failele. O le Iunaite Setete o se tasi o i latou. Setete, e pei o Niu Ioka, e tuʻuina atu Livi mo Aiga Totogi e mafai ona faʻaaogaina e alii ma tamaitai, ae o NY o loʻo i totonu o le toʻaitiiti o setete e maua ai ia livi totogi. O lenei mea ua avea ai le tele o fafine maʻitaga i sauaga tau tupe, faʻapea foʻi ma le faʻaleagaina o le tino, lagona, ma feusuaiga.
Feusuaiga i Feusuaiga
O le tasi vaetolu o fafine Amerika ua afaina i sauaga tau feusuaiga. O tama'ita'i i le militeri a Amerika e sili atu ona toso fa'amalosi e fitafita tama nai lo le fasiotia i le taua.
E sili atu ma le fa miliona ua aafia i sauaga tau feusuaiga mai se paaga vavalalata, ae o loo faatagaina pea e Misuri le au toso teine faaletulafono ma tagata fai feusuaiga e aloese mai le moliaga pe afai latou te faaipoipo ia latou tagata afaina. Na faatoa suia e Florida lana tulafono faapena i le amataga o Mati 2018, ma na pasia ai e Arkansas se tulafono i le tausaga na te’a nei e mafai ai e tagata toso teine ona molia i latou ua aafia, pe afai e mananao i latou ua aafia e faapa’u maitaga e mafua mai i nei solitulafono.
Tapulaa i Aia Tatau
Fa'amaumauga na lomia e le Guttmacher Institute o lo'o fa'ailoa mai ai e toeitiiti atoa le 60% o fafine o lo'o sailia le fa'apa'u pepe ua avea ma tina. Ua iloa e le United Nations Committee Against Torture le mana'omia o le fa'ama'itaga ma le saogalemu o le faapa'u pepe e puipuia ai aia tatau a le fafine, ae o lo'o fa'aauau pea ona tipi e le Iunaite Setete polokalame i le lalolagi atoa e ofoina atu i fafine le sa'olotoga fa'atama'i tutusa ma le fiafia o tamaloloa.
Faitaaga i feusuaiga
O tama'ita'i fo'i e sili atu le lamatia o fa'afeusuaiga i totonu o fale faigaluega. I totonu o le US, o le faʻalavelave faʻafeusuaiga e le o se solitulafono ma e naʻo nisi taimi e faʻasalaina ai tagata lautele. Se'i vagana ua avea le fa'aoso fa'atupu fa'alavelave e foliga mai e fai se gaioiga. E oo lava i lena taimi, o loʻo faʻaauau pea le tatou faiga e tuʻuina atu le tagata manua i le faamasinoga ma puipuia i latou na faia le solitulafono. O mataupu lata mai e aofia ai Brock Turner ma Harvey Weinstein ua tuua ai tamaitai Amerika e saili "nofoaga saogalemu" e saoloto mai alii, lea atonu o le a naʻo le faʻatapulaʻaina o avanoa tau tamaoaiga-ma ono tuʻuina atu i latou i tagi faʻailoga tagata.
Vaʻaiga i Luma
O le International Center for Ethno-Religious Mediation (ICERM) ua tuuto atu i le lagolagoina o le filemu gafataulimaina i atunuu i le salafa o le lalolagi, ma o le a le tupu e aunoa ma tamaitai. E le mafai ona tatou fausia le filemu gafataulimaina i totonu o nuʻu o loʻo le aofia ai le 50% o le faitau aofaʻi mai tulaga maualuga ma tulaga maualuga taʻitaʻi e aʻafia ai faiga faʻavae (silasila i Sini 4, 8 & 10). E pei o lea, e tuʻuina atu e le ICERM aʻoaʻoga ma faʻamaonia i Ethno-Religious Mediation e saunia ai tamaitai (ma alii) mo ia taʻitaʻiga, ma matou te tulimatai atu i le faʻafaigofieina o faiga faʻapaʻaga e fausia ai faʻalapotopotoga faʻatupu filemu (silasila i Sini 4, 5, 16 & 17). I le malamalama ai o setete eseese sui e eseese manaoga faʻafuaseʻi, matou te taumafai e tatala faʻatalanoaga ma le galulue faʻatasi i vaega o loʻo aʻafia i laʻasaga uma, ina ia mafai ai ona faia gaioiga talafeagai ma le faʻaeteete ma le faʻaaloalo. Matou te talitonu pea e mafai ona matou ola i le filemu ma le fealofani, pe a taʻitaʻia ma le poto e faʻaaloalo le tasi i le isi tagata. I talanoaga, e pei o le soalaupulega, e mafai ona tatou faia faatasi ni fofo atonu e lei iloa muamua.
Nance L. Schick, Esq., Sui Autu o le Nofoaga Autu Faava-o-malo mo Fautuaga Faalelotu i le Ofisa o Malo Aufaatasi, Niu Ioka.