Konflikti i kompanisë minerare në Republikën Demokratike të Kongos

Cfare ndodhi? Sfondi historik i konfliktit

Kongoja është e pajisur me depozitat më të mëdha në botë të mineraleve, të përafërta me 24 trilion dollarë (Kors, 2012), që është e barabartë me GDP-në e Evropës dhe të Shteteve të Bashkuara së bashku (Noury, 2010). Pas Luftës së Parë të Kongos që rrëzoi Mobutu Sese Seko në 1997, kompanitë e minierave që kërkonin të shfrytëzonin mineralet e Kongos nënshkruan kontrata biznesi me Laurent Desire Kabila edhe para se ai të merrte detyrën. Banro Mining Corporation bleu titujt e minierave që i përkisnin Société Minière et Industrielle du Kivu (SOMINKI) në Kivunë e Jugut (Kamituga, Luhwindja, Luguswa dhe Namoya). Në vitin 2005, Banro filloi procesin e eksplorimit në Luhwindja chefferie, territori i Mwenga, i ndjekur nga nxjerrja në 2011.

Projekti i minierave të kompanisë është në zona të cilat më parë i përkisnin popullatës vendase, ku ata siguronin jetesën përmes minierave artizanale dhe bujqësisë. Gjashtë fshatra (Bigaya, Luciga, Buhamba, Lwaramba, Nyora dhe Cibanda) u zhvendosën dhe po zhvendosen në një vend malor të quajtur Cinjira. Baza e kompanisë (figura 1, fq. 3) ndodhet në një sipërfaqe prej rreth 183 km2 e cila më parë ishte e zënë nga rreth 93,147 njerëz. Vetëm fshati Luciga vlerësohet të ketë pasur një popullsi prej 17,907 njerëz.^[1] Përpara se të zhvendoseshin në Cinjira, pronarët e tokave kishin dokumente pronësie të lëshuara nga krerët lokalë pasi kishin dhënë një lopë, një dhi ose një shenjë tjetër vlerësimi të referuar në vend si Kalinzi [vlerësim]. Në traditën kongoleze, toka konsiderohet një pronë e përbashkët për t'u ndarë në komunitet dhe jo për të zotëruar individualisht. Banro zhvendosi komunitetet pas dokumenteve të pronësisë koloniale të marra nga qeveria e Kinshasës, e cila shpronësoi ata që zotëronin tokë në përputhje me ligjet zakonore.

Gjatë fazës së eksplorimit, kur kompania po shponte dhe merrte kampione, komunitetet u shqetësonin nga shpimet, zhurmat, rënia e shkëmbinjve, gropat e hapura dhe shpellat. Njerëzit dhe kafshët ranë në shpella dhe gropa, dhe të tjerët u lënduan nga rrëzimi i gurëve. Disa kafshë nuk u gjetën kurrë nga shpellat dhe gropat, ndërsa të tjerat u vranë nga shembja e shkëmbinjve. Kur njerëzit në Luhwindja protestuan dhe kërkuan kompensim, kompania refuzoi dhe në vend të kësaj kontaktoi qeverinë e Kinshasës që dërgoi ushtarë për të shtypur protestat. Ushtarët qëlluan mbi njerëzit, disa plagosën dhe të tjerë u vranë ose vdiqën më vonë për shkak të plagëve që kishin marrë në një mjedis pa kujdes mjekësor. Gropat dhe shpellat mbeten të hapura, mbushen me ujë të ndenjur dhe kur bie shi, ato bëhen vende shumimi të mushkonjave, duke sjellë malarinë në një popullatë pa kushte efikase mjekësore.

Në vitin 2015, kompania njoftoi një rritje prej 59 për qind vetëm në rezervën Twangiza, pa llogaritur depozitat e Namoya, Lugushwa dhe Kamituga. Në vitin 2016, kompania prodhoi 107,691 ons ari. Fitimet e grumbulluara nuk reflektohen në përmirësimin e jetesës së komuniteteve lokale, të cilët mbeten të varfër, të papunë dhe të ballafaquar me shkeljet e të drejtave të njeriut dhe mjedisit që mund ta zhysin Kongon në luftëra të ashpra. Nga kjo rezulton se vuajtjet e njerëzve rriten njëkohësisht me kërkesën globale për minerale.

Historitë e njëri-tjetrit – si e kupton secila palë situatën dhe pse

Historia e Përfaqësuesit të Komunitetit Kongolez – Banro kërcënon jetesën tonë

pozita: Banro duhet të na kompensojë dhe të vazhdojë minierat vetëm pas dialogut me komunitetet. Ne jemi pronarë të mineraleve dhe jo të huajt. 

interesat:

Siguria/Siguria: Zhvendosja me dhunë e komuniteteve nga toka stërgjyshore ku kemi fituar bukën e gojës dhe kompensimet e pafavorshme është shkelje totale e dinjitetit dhe të drejtave tona. Ne kemi nevojë për tokë për të jetuar mirë dhe të lumtur. Nuk mund të kemi paqe kur na merret toka. Si mund të dalim nga kjo varfëri kur nuk mund të kultivojmë apo të imi? Nëse vazhdojmë të mbetemi pa tokë, nuk na mbetet gjë tjetër veç asaj të bashkohemi dhe/ose të formojmë grupe të armatosura.

Nevojat Ekonomike: Shumë njerëz janë të papunë dhe ne jemi bërë më të varfër se përpara ardhjes së Banros. Pa tokë nuk kemi të ardhura. Për shembull, ne kishim dhe kultivonim pemë frutore nga të cilat mund të siguronim jetesën gjatë stinëve të ndryshme të vitit. Fëmijët gjithashtu ushqeheshin me fruta, fasule dhe avokado. Këtë nuk mund ta përballojmë më. Shumë fëmijë vuajnë nga kequshqyerja. Minatorët artizanë nuk mund të minojnë më. Kudo që gjejnë ar, Banro pretendon se është nën koncesionin e saj. Për shembull, disa minatorë gjetën një vend që e quajtën 'Makimbilio' (Swahili, vend strehimi) në Cinjira. Banro pretendon se është nën tokën e saj koncesionare. Menduam se Cinjira na përkiste neve edhe pse kushtet e jetesës janë të ngjashme me një kamp refugjatësh. Banro gjithashtu përforcon korrupsionin. Ata i japin ryshfet zyrtarëve të qeverisë për të na terrorizuar, për të shmangur taksat dhe për të marrë marrëveshje të lira. Nëse nuk ishte për korrupsion, Kodi i Minierave i vitit 2002 tregon se Banro duhet të rezervojë një zonë për minatorët artizanal dhe të respektojë politikat mjedisore. Pas ryshfeteve të zyrtarëve lokalë, kompania operon pa u ndëshkuar. Ata bëjnë si të duan dhe pretendojnë se zotërojnë çdo vend mineral të pushtuar nga minatorët artizanë, gjë që po shton konfliktet dhe trazirat në komunitet. Nëse Banro pretendon se zotëron të gjitha depozitat minerale, ku do të fitojnë jetesën më shumë se një milion minatorë artizanë dhe familjet e tyre? E vetmja alternativë që na ka mbetur është marrja e armëve për të mbrojtur të drejtat tona. Po vjen koha kur grupet e armatosura do të sulmojnë kompanitë e minierave. 

Nevojat fiziologjike: Shtëpitë që Banro ndërtoi për familjet në Cinjira janë shumë të vogla. Prindërit jetojnë në të njëjtën shtëpi me adoleshentët e tyre, ndërsa tradicionalisht djemtë dhe vajzat duhet të kenë shtëpi të ndara në kompleksin e prindërve të tyre dhe aty ku kjo nuk është e mundur, djemtë dhe vajzat do të kenë dhoma të ndara. Kjo nuk është e mundur në shtëpitë e vogla dhe komplekset e vogla ku nuk mund të ndërtoni shtëpi të tjera. Edhe kuzhinat janë aq të vogla sa nuk kemi hapësirë ​​rreth oxhakut ku rrinim si familje, piqnim misër apo kazava dhe tregonim histori. Për çdo familje, tualeti dhe kuzhina janë afër njëra-tjetrës, gjë që është e pashëndetshme. Fëmijët tanë nuk kanë ku të luajnë jashtë, duke qenë se shtëpitë janë në një kodër shkëmbore. Cinjira ndodhet në një kodër të pjerrët, në lartësi të madhe, me temperatura të ulëta, duke e bërë përgjithësisht shumë të ftohtë me mjegull të vazhdueshme që ndonjëherë mbulon shtëpitë, dhe vështirëson dukshmërinë edhe në mes të ditës. Është gjithashtu shumë i pjerrët dhe pa pemë. Kur fryn era mund të rrëzojë një person të dobët. Megjithatë, ne nuk mund të mbjellim as pemë për shkak të vendndodhjes shkëmbore.

Shkeljet/Krimet mjedisore: Gjatë fazës së eksplorimit, Banro shkatërroi mjedisin tonë me gropa dhe shpella që mbeten të hapura edhe sot e kësaj dite. Faza e minierave ka gjithashtu efekte katastrofike me rritjen e gropave të gjera dhe të thella. Sterilet nga minierat e arit derdhen anes rrugeve dhe dyshojme se ato permbajne acid cianid. Siç ilustron figura 1 më poshtë, toka ku ndodhet selia e Banro është lënë e zhveshur, e ekspozuar ndaj erës së fortë dhe erozionit të tokës.

Figura 1: Vendi i minierave të Banro Corporation[2]

Banro përdor acid cianid dhe tymrat nga fabrika janë kombinuar të gjithë për të ndotur tokën, ajrin dhe ujin. Uji që përmban toksina nga fabrika derdhet në lumenj dhe liqene që janë burimet tona të jetesës. Të njëjtat toksina ndikojnë në tavolinën e ujit. Ne po përjetojmë çrregullime kronike obstruktive pulmonare, kancer të mushkërive dhe sëmundje akute të rrugëve të poshtme të frymëmarrjes, sëmundje të zemrës dhe shumë komplikime të tjera. Lopët, derrat dhe dhitë janë helmuar nga uji i pijshëm i fabrikës, i cili ka sjellë vdekjen. Emetimi i metaleve në ajër gjithashtu shkakton shi acid i cili dëmton shëndetin tonë, bimët, ndërtesat, jetën ujore dhe organet e tjera që përfitojnë nga uji i shiut. Ndotja e vazhdueshme, ndotja e tokës, ajrit dhe tabelave të ujit mund të krijojnë pasiguri ushqimore, mungesë të tokës dhe ujit dhe potencialisht ta çojnë Kongon në luftëra mjedisore.

Përkatësia/Pronësia dhe Shërbimet Sociale: Cinjira është e izoluar nga komunitetet e tjera. Ne jemi vetëm, ndërsa më parë fshatrat tanë ishin afër njëri-tjetrit. Si mund ta quajmë këtë vend shtëpi kur nuk kemi as tapie pronësie? Ne jemi të privuar nga të gjitha objektet themelore sociale, përfshirë spitalet dhe shkollat. Ne jemi të shqetësuar se kur sëmuremi, veçanërisht fëmijët tanë dhe nënat shtatzëna, mund të vdesim para se të mund të hynim në një institucion mjekësor. Cinjira nuk ka shkolla të mesme, gjë që e kufizon arsimimin e fëmijëve tanë në nivelet fillore. Edhe në ditët shumë të ftohta që janë të shpeshta në mal, ne ecim në distanca të gjata për të aksesuar shërbimet bazë, duke përfshirë kujdesin mjekësor, shkollat ​​dhe tregun. E vetmja rrugë për në Cinjira u ndërtua në një shpat shumë të pjerrët, e aksesuar kryesisht nga automjete me rrota 4×4 (të cilat asnjë person i zakonshëm nuk mund t'i përballojë). Automjetet e Banros janë ato që përdorin rrugën dhe drejtohen në mënyrë të pakujdesshme, gjë që kërcënon jetën e fëmijëve tanë që ndonjëherë luajnë përveç rrugës si dhe të njerëzve që kalojnë nga drejtime të ndryshme. Kemi pasur raste që njerëzit rrëzohen dhe kur vdesin nuk kërkohet llogari.

Vetëvlerësimi/Dinjiteti/Të drejtat e njeriut: Dinjiteti dhe të drejtat tona janë shkelur në vendin tonë. A është sepse jemi afrikanë? Ndihemi të poshtëruar dhe nuk kemi ku ta raportojmë rastin tonë. Kur krerët u përpoqën të flisnin me ata burra të bardhë, ata nuk dëgjojnë. Ka një diferencë të madhe pushteti mes nesh dhe kompanisë, e cila për shkak se ka para, ushtron kontroll mbi qeverinë që duhet t'i kërkojë llogari. Ne jemi viktimat e pafavorizuara. As qeveria dhe as kompania nuk na respektojnë. Ata të gjithë sillen dhe na trajtojnë si Mbreti Leopold II ose kolonizatorët belgë duke menduar se janë superiorë ndaj nesh. Nëse ata ishin superiorë, fisnikë dhe etikë, pse vijnë këtu për të na vjedhur burimet? Një person dinjitoz nuk vjedh. Ekziston edhe diçka që ne përpiqemi ta kuptojmë. Njerëzit që kundërshtojnë projektet e Banros përfundojnë të vdekur. Për shembull, ish-Mwami (shefi lokal) i Luhindja Philemon …ishte kundër zhvendosjes së komuniteteve. Kur ai udhëtoi për në Francë, i dogjën makinën dhe ai vdiq. Të tjerët zhduken ose marrin letra nga Kinshasa për të mos ndërhyrë me Banro. Nëse këtu në Kongo nuk respektohet dinjiteti dhe të drejtat tona, ku tjetër mund të respektohemi? Cilin shtet mund ta quajmë shtëpinë tonë? A mund të shkojmë në Kanada dhe të sillemi siç sillet Banro këtu?

Justice: Ne duam drejtësi. Për më shumë se katërmbëdhjetë vjet, ne po vuajmë dhe po tregojmë vazhdimisht historitë tona, por asgjë nuk është bërë kurrë. Kjo është pa llogaritur plaçkitjen e këtij vendi që filloi me përleshjen dhe ndarjen e Afrikës në 1885. Mizoritë e kryera në këtë vend, jetët e humbura dhe burimet e grabitura kaq gjatë duhet të kompensohen. 

Historia e Përfaqësuesit të Banro – Problemi është populli.

pozita:  Ne NUK do të ndalojmë minierat.

interesat:

ekonomike: Ari që po nxjerrim nuk është falas. Ne kemi investuar dhe kemi nevojë për fitim. Siç thotë vizioni dhe misioni ynë: Ne duam të jemi "një kompani Premier e Minierave të Arit në Afrikën Qendrore", në "vendet e duhura, duke bërë gjërat e duhura, gjatë gjithë kohës". Vlerat tona përfshijnë krijimin e një të ardhmeje të qëndrueshme për komunitetet pritëse, investimin te njerëzit dhe udhëheqjen me integritet. Ne donim të punësonim disa nga banorët vendas, por ata nuk kanë aftësitë që ne kërkojmë. Ne e kuptojmë se komuniteti priste që ne të përmirësonim kushtet e tyre të jetesës. Ne nuk mund. Ndërtuam një treg, riparuam disa shkolla, mirëmbajtëm rrugën dhe siguruam një ambulancë për spitalin aty pranë. Ne nuk jemi qeveri. E jona është një biznes. Komunitetet që u zhvendosën u kompensuan. Për çdo banane ose pemë frutore, ata morën 20.00 dollarë. Ata ankohen se nuk kemi kompensuar bimë të tjera si bambu, pemë jofrutore, polikulturë, duhan etj. Sa para fiton njeriu nga ato bimë? Në Cinjira, ata kanë një vend ku mund të kultivojnë perime. Ata gjithashtu mund t'i rrisin ato në teneqe ose në veranda. 

Siguria/Siguria: Jemi të kërcënuar nga dhuna. Kjo është arsyeja pse ne mbështetemi te qeveria që të na mbrojë nga milicia. Disa herë punëtorët tanë janë sulmuar.[3]

Të drejtat e mjedisit: Ne ndjekim udhëzimet në kodin e minierave dhe veprojmë me përgjegjësi ndaj komuniteteve pritëse. Ne ndjekim ligjet e qarkut dhe sillemi si kontribues të fortë dhe të besueshëm ekonomikë për vendin dhe komunitetin, duke menaxhuar rreziqet që mund të rrezikojnë reputacionin tonë. Por ne nuk mund të bëjmë më shumë se sa kërkojnë ligjet e vendit. Ne gjithmonë përpiqemi të minimizojmë gjurmët tona mjedisore në konsultim me komunitetet. Ne donim të trajnonim dhe kontraktonim disa njerëz vendas që mund të mbillnin pemë kudo që ne kemi përfunduar projektin e minierave. Ne kemi ndërmend ta bëjmë këtë.

Vetëvlerësimi/Dinjiteti/Të drejtat e njeriut: Ne ndjekim vlerat tona thelbësore, që janë respekti për njerëzit, transparenca, integriteti, pajtueshmëria dhe operojmë me përsosmëri. Ne nuk mund të flasim me të gjithë në komunitetet pritëse. Ne e bëjmë atë nëpërmjet shefave të tyre.

Rritja/Fitimi i biznesit: Jemi të lumtur që po përfitojmë edhe më shumë nga sa prisnim. Kjo edhe sepse ne e bëjmë punën tonë me sinqeritet dhe profesionalizëm. Qëllimi ynë është të kontribuojmë në rritjen e kompanisë, mirëqenien e punëtorëve tanë dhe gjithashtu të krijojmë një të ardhme të qëndrueshme për komunitetet.

Referencat

Kors, J. (2012). Mineral i gjakut. Shkenca aktuale, 9(95), 10-12. Marrë nga https://joshuakors.com/bloodmineral.htm

Noury, V. (2010). Mallkimi i koltanit. Afrikan i ri, (494), 34-35. Marrë nga https://www.questia.com/magazine/1G1-224534703/the-curse-of-coltan-drcongo-s-mineral-wealth-specicularly

[1] Chefferie de Luhwindja (2013). Rapport du recensement de la Chefferie de Luhwindja. Numri i të zhvendosurve vlerësohet që nga regjistrimi i fundit zyrtar në Kongo në 1984.

[2] Baza e Banro është e vendosur në nën-fshatin Mbwega, the grupimi i Luciga-s, në kryesinë e Luhwundja-s që përfshin nëntë grupimet.

[3] Për shembuj mbi sulmet shih: Mining.com (2018) Milicia vret pesë në sulm në minierën lindore të arit të Banro Corp. http://www.mining.com/web/militia-kills-five-attack-banro-corps-east-congo-gold-mine/; Reuters (2018) Kamionët e minierës së arit Banro sulmohen në Kongon lindore, dy të vdekur: Armyhttps://www.reuters.com/article/us-banro-congo-violence/banro-gold-mine-trucks-attacked-in-eastern- congo-two-dead-army-idUSKBN1KW0IY

Projekti i Ndërmjetësimit: Rast Studimi i Ndërmjetësimit i zhvilluar nga Evelyn Namakula Mayanja, 2019