Litumelo Tsa Rōna

Litumelo Tsa Rōna

Taelo ea ICERMediation le mokhoa oa ho sebetsa li thehiloe tumelong ea mantlha ea hore tšebeliso ea lipuisano le lipuisano ho thibela, ho laola le ho rarolla likhohlano tsa merabe, merabe, morabe le bolumeli linaheng ho pota lefatše ke senotlolo sa ho theha khotso e tsitsitseng.

Ka tlase ke lethathamo la litumelo mabapi le lefats'e leo mosebetsi oa ICERMediation o hlophisitsoeng ka lona

Litumelo
  • Khohlano e ke ke ea qojoa sechabeng leha e le sefe moo batho ba amohang tsa bona litokelo tsa mantlha tsa botho, ho kenyeletswa ditokelo tsa ho phela, boemedi ba mmuso, tokoloho ya setso le bodumedi mmoho le tekatekano; ho kenyeletsa tshireletso, seriti le kopano. Khohlano e boetse e ka ’na ea e-ba teng ha ketso ea ’muso e nkoa e le khahlanong le lithahasello tsa morabe kapa bolumeli ba sechaba, ’me moo leano la ’muso le leeme molemong oa sehlopha se itseng.
  • Ho se khone ho fumana tharollo likhohlanong tsa bolumeli ba ethno ho tla ba le liphello tsa lipolotiki, tsa sechaba, tsa moruo, tsa tikoloho, tsa tšireletso, tsa tsoelo-pele, tsa bophelo bo botle le tsa kelello.
  • Likhohlano tsa merabe le bolumeli li na le monyetla o moholo oa ho fetoha pefo ea merabe, lipolao tse sehlōhō, lintoa tsa merabe le bolumeli le lipolao tse sehlōhō.
  • Kaha likhohlano tsa merabe le tsa bolumeli li na le liphello tse bohloko, le ho tseba hore mebuso e amehileng le e thahasellang e leka ho li laola, ke habohlokoa ho ithuta le ho utloisisa mekhoa ea thibelo, ea tsamaiso le ea tharollo e seng e nkiloe le mefokolo ea eona.
  • Likarabo tse fapa-fapaneng tsa mebuso likhohlanong tsa merabe e bile tsa nakoana, tse sa sebetseng hantle 'me ka linako tse ling ha lia hlophisoa.
  • Lebaka le ka sehloohong le etsang hore litletlebo tsa bolumeli ba ethno li hlokomolohuoe, 'me mehato ea pele, e potlakileng le e lekaneng ea thibelo ha e nkoe e ka' na ea se ke ea e-ba ka lebaka la boikutlo ba ho se tsotelle bo atisang ho hlokomeloa linaheng tse ling, empa ka lebaka la ho hloka tsebo ea boteng ba litletlebo tsena. qalong le maemong a lehae.
  • Ho na le khaello ea ho lekana le ho sebetsa Sistimi ea Temoso ea Khohlano (CEWS), kapa Conflict Early Warning and Response Mechanism (CEWARM), kapa Conflict Monitoring Networks (CMN) maemong a lehae ka lehlakoreng le leng, le khaello ea litsebi tsa Conflict Early Warning Systems tse koetlisitsoeng ka hloko ka litsebo tse khethehileng le litsebo tse tla ba nolofalletsa ho mamela ka hloko. le ho falimehela lipontšo le mantsoe a nako, ka lehlakoreng le leng.
  • Tlhahlobo e lekaneng ea likhohlano tsa merabe le bolumeli, tse shebaneng le lihlopha tsa merabe, meloko le bolumeli tse amehang likhohlanong, tšimoloho, lisosa, liphello, batšoantšisi ba amehang, mefuta le libaka tseo likhohlano tsena li hlahang ho tsona, li bohlokoa haholo e le ho qoba ho laela. pheko e fosahetseng.
  • Ho na le tlhokahalo e potlakileng ea phetoho ea paradigm ho nts'etsopele ea maano a reretsoeng ho laola, ho rarolla le ho thibela likhohlano le litaba tsa merabe le likarolo tsa bolumeli. Phetoho ena ea paradigm e ka hlalosoa ka litsela tse peli: ea pele, ho tloha ho leano la puseletso ho ea ho toka ka tsosoloso, 'me ea bobeli, ho tloha ho leano le qobellang ho ea ho lipuisano le lipuisano. Re lumela hore “boitsebahatso ba merabe le bolumeli boo hona joale bo qosoang ka lebaka la merusu e mengata e teng lefatšeng ka sebele bo ka nkoa e le letlotlo la bohlokoa bakeng sa ho tšehetsa botsitso le ho phelisana ka khotso. Ba ikarabellang bakeng sa tšollo ea mali e joalo le ba mahlomoleng matsohong a bona, ho kopanyelletsa le litho tsohle tsa sechaba, ba hloka sebaka se sireletsehileng seo ho sona ba ka utloanang lipale tsa ba bang le ho ithuta, ka tataiso, ho bonana e le batho hape.”
  • Ka lebaka la ho se tšoane ha meetlo le likamano tsa bolumeli linaheng tse ling, poelano le lipuisano e ka ba mokhoa o ikhethang oa ho kopanya khotso, kutloisiso, ho ananelana, tsoelo-pele le bonngoe.
  • Tšebeliso ea lipuisano le lipuisano ho rarolla likhohlano tsa ethno-tumelo li na le monyetla oa ho theha khotso e sa feleng.
  • Koetliso ea lipuisano tsa bolumeli ba Ethno e tla thusa barupeluoa ho fumana le ho ntlafatsa tsebo ea ho rarolla likhohlano le mesebetsi ea ho beha leihlo, temoso ea esale pele le mehato ea ho thibela koluoa: ho tsebahatsa likhohlano tse ka bang teng le tse haufi tsa bolumeli, likhohlano le tlhahlobo ea data, tlhahlobo ea kotsi kapa bobuelli, ho tlaleha, ho tsebahatsa Merero ea Karabelo e Potlako (RRPs) le mekhoa ea ho arabela bakeng sa mehato e potlakileng le e potlakileng e tla thusa ho thibela khohlano kapa ho fokotsa kotsi ea ho eketseha.
  • Ho emoloa, nts'etsopele le ho theha lenaneo la thuto ea khotso le mekhoa ea ho thibela le ho rarolla likhohlano tsa merabe ea bolumeli le tharollo ka lipuisano le lipuisano li tla thusa ho matlafatsa phelisano e nang le khotso pakeng tsa lihlopha tsa setso, merabe, morabe le bolumeli.
  • Bokena-lipakeng ke mokhoa o sa nkeng lehlakore oa ho sibolla le ho rarolla lisosa tsa likhohlano, le ho qala mekhoa e mecha e netefatsang tšebelisano-'moho ea khotso le phelisano hammoho. Mokena-lipakeng, mokena-lipakeng, a sa nke lehlakore ebile a sa ee ka leeme mokhoeng oa hae, o thusa lihlopha tse loantšanang ho fihlela tharollo ea likhohlano tsa bona ka mokhoa o utloahalang.
  • Bongata ba likhohlano tse teng linaheng ho pota lefatše li na le tšimoloho ea morabe, morabe kapa bolumeli. Bao ho nahanoang hore ke ba lipolotiki hangata ba na le mathata a merabe, morabe kapa bolumeli. Liphihlelo li bontšitse hore batho ba amehang likhohlanong tsena hangata ba bontša ho se tšepe ho kenella leha e le hofe ho ka susumetsoang ke lehlakore lefe kapa lefe. Kahoo, lipuisano tsa litsebi, ka lebaka la melao-motheo ea ho se jele paate, ho hloka leeme le boikemelo, e fetoha mokhoa o ka tšeptjoang o ka hapang tšepo ea mekha e loantšanang, 'me butle-butle e ba lebisa kahong ea bohlale bo tloaelehileng bo tataisang ts'ebetso le litšebelisano tsa mekha. .
  • Ha mahlakore a khohlano e le bangoli le bahahi ba ka sehloohong ba tharollo ea bona, ba tla hlompha sephetho sa lipuisano tsa bona. Hona ha ho joalo ha ho behoa litharollo ho mang kapa mang oa mekha kapa ha ba qobelloa ho li amohela.
  • Ho rarolla likhohlano ka lipuisano le lipuisano ha se ntho e makatsang sechabeng. Mekhoa ena ea ho rarolla likhohlano esale e sebelisoa lichabeng tsa khale. Kahoo, thomo ea rona re le bakena-lipakeng ba bolumeli le bathusi ba lipuisano e ne e tla ba ho busa le ho nchafatsa seo esale se le teng.
  • Linaha tseo ho tsona likhohlano tsa merabe le bolumeli li etsahalang ke karolo ea bohlokoa ea lefats'e, 'me litlamorao life kapa life ho tsona li ama lefatše lohle ka tsela e itseng. Hape, phihlelo ea bona ea khotso e eketsa ka tekanyo e itseng botsitsong ba khotso ea lefatše lohle ’me ka ho fapaneng.
  • Ho ke ke ha khoneha ho ntlafatsa kholo ea moruo ntle le hore pele ho tsohle ho thehoe tikoloho ea khotso le e se nang merusu. Ka mantsoe a mang, leruo le hlahisang matsete tikolohong e mabifi ke tšenyo e bonolo.

Litumelo tse ka holimo har'a tse ling tse ngata li ntse li tsoela pele ho re susumetsa ho khetha lipuisano le lipuisano tsa merabe e fapaneng e le mekhoa e loketseng ea ho rarolla likhohlano bakeng sa ho khothaletsa phelisano ea khotso le khotso e tsitsitseng linaheng ho pota lefatše.