ʻO ka hihia Gambia v. Myanmar

I ka hopena o Feberuari, ua hoʻomaka ka hālāwai hoʻolohe manaʻo ma Hague i ka hihia The Gambia v. Myanmar ma ka Aha Hookolokolo o ka honua. Ua hoʻopiʻi ʻo Gambia i kahi hihia kūʻē i ke aupuni o Myanmar i ka makahiki 2019, me ka ʻōlelo ʻana ua uhaki ka ʻāina ʻo ʻAsia Hema i ka Convention on the Prevention and Punishment on the Crime of Genocide, kahi kuʻikahi i kau inoa ʻia e 152 mau ʻāina, me Myanmar. Ke hoʻopaʻapaʻa nei ka Gambia i ka hana ʻino ʻana o Myanmar i kāna poʻe Rohingya liʻiliʻi e uhaki i ke kuikahi.

Ua haʻalele ka mokuʻāina ʻo Myanmar i ka mōʻaukala a hoʻomaʻau i ka Rohingya, e hōʻole ana iā lākou i ke kamaʻāina, akā hoʻomaka i ka makahiki 2016, ʻo ka hoʻouka kaua pinepine ʻana i ka pūʻali koa i ka poʻe Rohingya i hoʻoulu ai i ka neʻe ʻana i Bangladesh. Ua wehewehe ʻia nā hana a ka pūʻali koa Myanmar ma ke ʻano he hoʻomaʻemaʻe lāhui a pepehi kanaka paha e kekahi mau aupuni.

ʻO ka hoʻomaka ʻana o nā hana hoʻokolokolo e hiki mai ana i hoʻokahi makahiki ma hope o ka hopu ʻana o ka pūʻali koa Myanmar i ka mana o ke aupuni o ka ʻāina a hoʻopaʻahao i ko lākou alakaʻi aupuni, ʻo Aung Saan Suu Kyi, ka mea i loaʻa i ka hoʻohewa ʻia no kona noho mālie ʻana i ka hoʻouka kaua ʻana o ka pūʻali koa i ka Rohingya.

Hiki ke loaʻa nā kope o nā hālāwai hoʻolohe manaʻo ma ka Paena Pūnaewele o ka ʻAha Hoʻokolokolo o ka Honua: https://www.icj-cij.org/en/case/178

Loaʻa pū kekahi ʻatikala mai Human Rights Watch i paʻi ʻia ma Pepeluali ma kēia ʻaoʻao: https://www.hrw.org/news/2022/02/14/developments-gambias-case-against-myanmar-international-court-justice

ʻO ka ʻōlelo aʻoaʻo ICERM ʻo Myanmar

Hoʻoiho i ka ʻōlelo pōkole

The Gambia vs. Myanmar: Conflict Summary.
Share

nā Articles

Ke kūkulu ʻana i nā Kaiāulu Paʻa: Nā Mechanisms Hoʻopaʻa ʻia i nā keiki no Yazidi Community Post-Genocide (2014)

Ke nānā nei kēia haʻawina i nā ala ʻelua e hiki ai ke hoʻokō ʻia nā ʻano hana kuleana i ka wā o ke kaiāulu Yazidi ma hope o ka pepehi kanaka: hoʻokolokolo a me ka hoʻokolokolo ʻole. ʻO ka hoʻoponopono hoʻololi he manawa kūʻokoʻa ma hope o ka pilikia e kākoʻo i ka neʻe ʻana o kahi kaiāulu a hoʻoulu i ka manaʻo o ke kūpaʻa a me ka manaʻolana ma o ke kākoʻo hoʻolālā, multidimensional. ʻAʻohe mea 'hoʻokahi nui kūpono i nā mea āpau' i kēia mau ʻano kaʻina hana, a noʻonoʻo kēia pepa i nā ʻano mea koʻikoʻi i ka hoʻokumu ʻana i ke kahua no kahi ala kūpono ʻaʻole e paʻa wale i nā lālā Islamic State of Iraq and the Levant (ISIL). ke kuleana no kā lākou mau hewa i ke kanaka, akā no ka hoʻoikaika ʻana i nā lālā Yazidi, ʻo ia hoʻi nā keiki, e loaʻa hou ka manaʻo o ke kūʻokoʻa a me ka palekana. I ka hana ʻana pēlā, hoʻopuka nā mea noiʻi i nā kūlana honua o nā kuleana kanaka o nā keiki, e wehewehe ana i nā mea e pili ana i ka pōʻaiapili Iraqi a me Kurdish. A laila, ma ka hoʻopaʻa ʻana i nā haʻawina i aʻo ʻia mai nā noiʻi hihia o nā hiʻohiʻona like ma Sierra Leone a me Liberia, ʻōlelo ka haʻawina i nā ʻano hana kuleana interdisciplinary e pili ana i ka paipai ʻana i ke komo ʻana o nā keiki a me ka pale i loko o ka pōʻaiapili Yazidi. Hāʻawi ʻia nā ala kikoʻī e komo ai nā keiki. Nīnauele ma Iraqi Kurdistan me ʻehiku keiki ola o ka ISIL pio i ʻae ʻia no nā moʻolelo ponoʻī e hoʻomaopopo i nā āpau o kēia manawa i ka mālama ʻana i kā lākou mau pono ma hope o ka noho pio ʻana, a alakaʻi ʻia i ka hana ʻana o ka ISIL militant profiles, e hoʻopili ana i nā mea hewa i nā hewa kikoʻī o ke kānāwai honua. Hāʻawi kēia mau hōʻike i ka ʻike kūʻokoʻa i ka ʻike ola ʻōpio ʻo Yazidi, a i ka wā e nānā ʻia ai i loko o nā ʻano hoʻomana ākea, kaiāulu a me nā ʻāpana ʻāina, e hāʻawi i ka moʻokalaleo i nā pae holoʻokoʻa. Manaʻo nā mea noiʻi e hōʻike i ka manaʻo o ka wikiwiki i ka hoʻokumu ʻana i nā hana hoʻoponopono hoʻololi kūpono no ke kaiāulu Yazidi, a kāhea aku i nā mea hana kūikawā, a me ke kaiāulu honua e hoʻohana i ka mana āpau a hāpai i ka hoʻokumu ʻana i kahi Komisina Truth and Reconciliation (TRC) ma ke ʻano he ʻO ke ʻano hoʻopaʻi ʻole e hoʻohanohano ai i nā ʻike o Yazidis, ʻoiai e hoʻohanohano ana i ka ʻike o ke keiki.

Share

ʻO ka hoʻohuli ʻana i ka Islam a me ka Lahui Lahui ma Malaysia

He ʻāpana kēia pepa o kahi papahana noiʻi nui e kālele ana i ka piʻi ʻana o ka lāhui Malay a me ke kūlana kiʻekiʻe ma Malaysia. ʻOiai hiki ke hoʻohālikelike ʻia ka piʻi ʻana o ka lāhui Malay ma muli o nā kumu like ʻole, e pili pono ana kēia pepa i ke kānāwai hoʻohuli Islam ma Malaysia a inā paha ua hoʻoikaika ia i ka manaʻo o ka lāhui Malay. ʻO Malaysia kahi ʻāina lehulehu a lehulehu hoʻomana i loaʻa i kona kūʻokoʻa i ka makahiki 1957 mai ka Pelekane. ʻO ka poʻe Malay ka lāhui nui loa i manaʻo mau i ka hoʻomana Islam ma ke ʻano he ʻāpana o ko lākou ʻano e hoʻokaʻawale iā lākou mai nā lāhui ʻē aʻe i lawe ʻia mai i loko o ka ʻāina i ka wā o ka noho aliʻi ʻana o Pelekane. ʻOiai ʻo Islam ka hoʻomana kūhelu, ua ʻae ke Kumukānāwai i nā hoʻomana ʻē aʻe e hoʻomaʻamaʻa maluhia ʻia e ka poʻe Malaysian non-Malay, ʻo ia hoʻi ka lāhui Kina a me India. Eia nō naʻe, ʻo ke kānāwai Islam e hoʻoponopono ana i ka male Muslim ma Malaysia ua kauoha i ka poʻe non-Muslim e hoʻohuli i ka Islam inā makemake lākou e mare i ka Muslim. Ma kēia pepa, ke hoʻopaʻapaʻa nei au ua hoʻohana ʻia ke kānāwai hoʻohuli Islam i mea hana e hoʻoikaika ai i ka manaʻo o ka lāhui Malay ma Malaysia. Ua hōʻiliʻili ʻia nā ʻikepili mua ma muli o nā nīnauele me nā Mahometa Malay i mare ʻia me ka poʻe ʻole. Ua hōʻike nā hopena i ka manaʻo o ka hapa nui o ka poʻe nīnauele Malay i ka hoʻohuli ʻana i Islam ma ke ʻano he koi e like me ke koi ʻana e ka hoʻomana Islam a me ke kānāwai mokuʻāina. Eia kekahi, ʻaʻole lākou i ʻike i ke kumu e kūʻē ʻole ai ka poʻe ʻole i ka hoʻohuli ʻana i Islam, ʻoiai ma ka male ʻana, e manaʻo ʻia nā keiki he Malay e like me ke Kumukānāwai, e hele pū ana me ke kūlana a me nā pono. Ua hoʻokumu ʻia nā manaʻo o ka poʻe ʻaʻole i hoʻohuli i ka Islam ma luna o nā nīnauele lua i alakaʻi ʻia e nā haumāna ʻē aʻe. Ma muli o ka pili ʻana o ka Muslim me ka Malay, nui ka poʻe ʻaʻole i hoʻohuli ʻia e manaʻo i ka hao ʻia o ko lākou manaʻo hoʻomana a me ka lāhui, a ua manaʻo ʻia e ʻapo i ka moʻomeheu lāhui Malay. ʻOiai paʻakikī paha ka hoʻololi ʻana i ke kānāwai hoʻololi, ʻo ka wehe ʻana i nā kamaʻilio hui like ʻole ma nā kula a ma nā ʻāpana aupuni paha ka hana mua e hoʻoponopono ai i kēia pilikia.

Share